Đốt sóng cao tần tuyến giáp là gì?

Ưu và nhược điểm của đốt sóng cao tần tuyến giáp

Theo TS.BS Lê Văn Khảng, Trung tâm Điện quang, Bệnh viện Bạch Mai (Hà Nội) đốt sóng cao tần là một phương pháp điều trị nhân tuyến giáp bằng sóng cao tần (Radiofrequency ablation -RFA). Đây là một trong những phương pháp phá hủy tại chỗ gây hoại tử mô bằng nhiệt. Nó đã được sử dụng rộng rãi cho điều trị các khối u gan cũng như các khối u lành tính khác như u xơ tuyến vú, u xương lành tính, u phổi...

Đối với tuyến giáp, đốt sóng cao tần đã được các tác giả Hàn Quốc nghiên cứu và đưa vào sử dụng cho điều trị các nhân tuyến giáp lành tính và một số trường hợp ung thư tuyến giáp tái phát trong vòng 15 năm trở lại đây.

Đây là phương pháp can thiệp tối thiểu, dùng kim đốt có đường kính nhỏ 18G (tương đương 1mm) vào nốt tuyến giáp, không để lại sẹo hoặc rất nhỏ. Bệnh nhân có thể điều trị ngoại trú, thời gian điều trị ngắn 15 -54 phút, chỉ cần gây tê, không cần gây mê, ít tác dụng phụ, tỷ lệ thành công cao. Nhược điểm của phương pháp là chi phí điều trị cao hơn so với các phương pháp khác.

Nguyên lý tác động của đốt sóng cao tần trong các bệnh tuyến giáp

Nguyên lý cơ bản của kỹ thuật đốt nhiệt sóng cao tần tuyến giáp là sử dụng dòng điện xoay chiều có tần số 300-500MHz được tạo ra từ máy RF nối với kim điện cực, tạo ra dòng điện đi từ điện cực đặt trong nhân tuyến giáp tới tấm điện cực phân tán đặt trên đùi bệnh nhân. Vì xuất hiện trở kháng của mô u so với kim điện cực bằng kim loại dẫn đến sự chuyển động hỗn loạn của các ion trong khối u xung quanh đầu điện cực và giải phóng nhiệt năng tại chỗ bởi lực ma sát giữa chúng. Chính nhiệt năng này sẽ làm nóng và gây chết các tế bào và tổ chức của mô u, BS Khảng cho biết.

Các bước thực hiện đốt sóng cao tần

- Bệnh nhân được đặt tư thế nằm ngửa với phần cổ mở rộng.

- Sát trùng vị trí chọc, phủ toan vô trùng có lỗ.

- Gây tê tại chỗ bằng lidocain 1% x 02 ống, tịnh tiến từng lớp đến bao tuyến giáp.

- Tiến hành đốt sóng cao tần tuyến giáp dưới hướng dẫn siêu âm. 

Thời gian đốt phụ thuộc và kích thước của khối u và khả năng chịu đựng của bệnh nhân. Kết thúc thủ thuật khi tổn thương nhân tuyến giáp được đốt hoàn toàn.

- Kết thúc thủ thuật - rút kim đốt sóng.

- Sát trùng da tại điểm chọc, băng vô khuẩn

- Bệnh nhân nằm nghỉ ngơi tại giường, theo dõi và phát hiện các biến chứng sớm sau đốt sóng cao tần.

Để thực hiện kỹ thuật này, bệnh nhân cần làm các xét nghiệm, hoàn thiện hồ sơ bệnh án theo hướng dẫn. Trong quá trình thực hiện kỹ thuật, bệnh nhân cần phối hợp thực hiện các yêu cầu/ hướng dẫn của nhân viên y tế để tiến hành kỹ thuật

Hai tai biến hay gặp đó là:

- Tụ máu vùng cổ: Thường biến chứng này ít, khi thấy vùng cổ sưng nề lên và quan sát trực tiếp dưới siêu âm có tụ máu vùng cổ, xử lý bằng ép tại chỗ khi có hiện tượng tụ máu.

- Tổn thương các dây thần kinh do nhiệt: Thường tự hồi phục trong khoảng một tháng

Trong quá trình thực hiện, người bệnh hoàn toàn tỉnh táo, bác sĩ sẽ tương tác với người bệnh, khi thấy các triệu chứng như đau, khó thở, nói khàn người bệnh sẽ thông báo cho bác sĩ, từ đó phát hiện và xử trí các tai biến kịp thời.

Sau khi thực hiện kỹ thuật, bệnh nhân sẽ uống kháng sinh dự phòng nhiễm khuẩn trong 3-5 ngày đầu tiên theo hướng dẫn của bác sỹ nội khoa.

Thời gian đốt sóng cao tuần tuyến giáp phụ thuộc và kích thước của khối u và khả năng chịu đựng của bệnh nhân, thường kéo dài trong khoảng thời gian 15-45 phút, có thể lâu hơn với các khối kích thước lớn.