Đo thân nhiệt – Những điều có thể bạn chưa biết
(Dân trí) - Sốt luôn là một biểu hiện gây ra lo lắng cho người bệnh và người thân, tuy nhiên đó là một phản ứng tự nhiên của cơ thể trước những tác nhân lây nhiễm. Cơ chế kiểm soát nhiệt độ của cơ thể hoạt động như thế nào? Khi nào thì ta có thể kết luận là bị sốt? Trên trán, ở trực tràng, ở thái dương hay ở miệng, đâu là điểm khác nhau khi đo nhiệt độ?
Sốt là gì?
Đó hoàn toàn không phải là bệnh, đó là một biểu hiện liên quan thường xuyên đến một sự lây nhiễm.
Cơ chế điều tiết nhiệt độ của cơ thể hoạt động ra sao?
Có thể được ví như bộ ổn nhiệt của một ngôi nhà nó báo hiệu và điều chỉnh không khí xung quanh. Nằm ở vùng dưới đồi, một phần của não bộ, là trung tâm điều nhiệt của cơ thể nó thu nhận tất cả những thông tin nhiệt độ từ tất cả những bộ phận tiếp nhận nhiệt của cơ thể (ví dụ như ở da) và nó sẽ so sánh với một định mức “sẵn có” là 37độ C.
Khi có tác nhân lây nhiễm xâm nhập vào cơ thể, trung tâm điều nhiệt của cơ thể sẽ bắt đầu quá trình tăng nhiết, theo đó nó làm thúc đẩy nhanh quá trình chuyển hóa và cơ chế phòng vệ của cơ thể. Cơ thể sẽ dần dần tăng nhiệt tới khi đạt mức do trung tâm điều nhiệt ra lệnh.
Khi nhiệt độ này thấp hơn nhiệt độ 37 độ C của cơ thể, chúng ta sẽ cảm thấy rét run, ngược lại, khi cơn sốt hạ xuống (sau khi dùng thuốc), cơ thể sẽ đổ mồ hôi và cảm thấy nóng bởi vì trung tâm ổn nhiệt đã trở về 37 độ C nhưng nhiệt độ của cơ thể vẫn còn cao, cơ thể đổ mồ hôi là để giải thoát cái nóng này, chúng ta có thể nói cơ thể bị sốt nếu nhiệt độ cơ thể (đo ở hậu môn) là trên 37,5 độ C
Để đo nhiệt độ, chọn kết quả tốt nhất bằng cách nào?
Chúng ta có thể đo nhiệt độ của cơ thể với nhiều loại nhiệt kế khác nhau thông qua: hậu môn, miệng,nách, trán,tai, thái dương.
Nhiệt kế điện tử: Là cái được tất cả mọi người biết đến, nó cho biết kết quả chỉ trong một vài giây, dễ sử dụng, và có thể đó thân nhiệt qua hậu môn, nách, miệng.
Cần lưu ý là việc đo thân nhiệt qua đường hậu môn trên người ít có khả năng chịu rét cần một nhiệt kế điện tử với một đầu đo nhiệt bằng chất liệu mềm mại linh hoạt không làm người bệnh bị tổn thương.
Nhiệt kế hồng ngoại (tia xạ được phát ra từ thân nhiệt): Là một máy điện tử hoạt động nhờ vào bộ cảm biến hồng ngoại, nó cho kết quả trong vòng chưa đến 1 giây và giữ lại kết quả lâu nhất, loại này thường được sử dụng để đo nhiệt độ ở tai, nhưng đôi khi nó vẫn được dùng để đo nhiệt ở trán hoặc thái dương.
Loại máy này được các bậc làm cha mẹ nhận định là nó có thể dùng để đo nhiệt độ cho cô cậu ấm của họ mà không làm ảnh hưởng đến giấc ngủ của chúng, nó cũng được dùng để đo nước tắm hoặc sữa cho bé.
Nhiệt kế màn hình tinh thể lỏng dùng ở trán: Dưới hình dạng một giải bằng nhựa chứa các tinh thể lỏng, nó sẽ hiển thị rõ nét cấp độ nhiệt trên cái thang độ. Bằng việc dán trên trán nó sẽ cho bạn biết bạn có sốt hay không, đây thực sự không phải là nhiệt kế, đúng ra là dụng cụ thông báo nhiệt.
Nó cũng khá thiết thực bởi hình dạng nhỏ và dễ mang trong người, nó cũng khó bị vỡ lại rất kinh tế, có thể tái sử dụng và dễ dàng sử dụng ngay cả lúc ngủ.
Nhiệt kế Gali: Không phải là một loại phổ biến, nó bao gồm một cột chứa hỗn hợp các kim loại lỏng (Gali, indi và thiếc) thay cho thủy ngân, bị cấm từ năm 1999, dưới sức nóng từ thân nhiệt, các kim loại này giãn ra trong thân của nhiệt kế. Nhờ các thông số trên trang nhiệt người ta cũng dễ dàng thu được kết quả. Dụng cụ này dùng để đo nhiệt độ ở nách và miệng, cũng có thể dùng để đo hậu môn ở người lớn.
Để thu được một kết quả tốt nhất, điều quan trọng nhất là phải chọn được biện pháp tốt nhất theo từng độ tuổi, bảng dưới đây sẽ giúp bạn:
Từ sơ sinh đến 2 tuổi:
Lựa chọn 1:Đo thông qua hậu môn là giải pháp tốt nhất,
Lựa chọ thứ 2: Đo thông qua nách (dưới nách), nếu vẫn còn nghi ngờ thì lấy kết quả thu được qua hậu môn
Từ 2 đến 5 tuổi:
Lựa chọn 1:Đo thông qua hậu môn là giải pháp tốt nhất.
Lựa chọn thứ 2: Thông qua tai
Lựa chọn thứ 3: Đo thông qua nách (dưới nách)
Trẻ trên 5 tuổi (có thể hiểu là người lớn):
Lựa chọn 1: Đo Thông qua miệng là giải pháp tốt nhất.
Lựa chọn thứ 2: Thông qua tai
Lựa chọ thứ 3: Đo thông qua nách (dưới nách)
Như vậy có thể nhận định là đo nhiệt độ thông qua hậu môn là biện pháp tốt nhất áp dụng cho trẻ dưới 5 tuổi, còn trẻ trên 5 tuổi và người lớn thì ngược lại,và đối với tất cả các cách đo thân nhiệt bằng nhiệt kế điện tử thì bạn cần phải làm vệ sinh chúng bằng nước sạch và xà bông trước và sau khi sử dụng.
4.C ác chuyên gia khuyên bạn điều gì?
Thận trọng nếu bạn đo thân nhiệt qua đường hậu môn: Để việc đo nhiệt hiệu quả, bạn có thể bôi một chút Vaseline vào đầu lấy nhiệt.
Nếu bạn đo nhiệt cho trẻ sơ sinh thì bạn hãy để em bé lằm thẳng lưng, hai đầu gối uốn cong, nhẹ nhàng đưa đầu nhiệt kế vào hậu môn sâu khoảng 2,5 cm, giữ yên tư thế này 3 phút hoặc (tới khi có tiếng bíp nếu là nhiệt kế điện tử), rồi rút dụng cụ ra và đọc kết quả.
Thận trọng nếu bạn đo thân nhiệt qua đường miệng: Miệng là nơi dễ đo nhiệt độ nhất nhưng kết quả có thể bị ảnh hưởng bởi các nhân tố khác nhau như việc vừa mới ăn hoặc uống thức nóng hoặc lạnh, vả lại nếu bị cắn nó có thể bị vỡ (nhất là bằng thủy tinh). Đó là lý do biện pháp này không được khuyên dùng cho trẻ dưới 5 tuổi. Nếu bạn chọn biện pháp này, hãy đặt mũi của nhiệt kế dưới lưỡi và giữ miệng khép cho đến khi thu được kết quả.
Thận trọng nếu bạn đo thân nhiệt qua tai: Nếu bạn chọn giải pháp đo nhiệt qua tai, bạn nên trang bị một nhiệt kế hồng ngoại chuyên dụng, khi mua bạn cần nên đọc kỹ loại nhiệt kế bạn mua được đo bằng cách nào và tất cả những lưu ý trước khi sử dụng, hãy nhớ rằng có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến việc đo nhiệt như ráy tai.
Sau khi đã gắn một đầu sạch vào nhiệt kế,bạn kéo nhẹ nhàng vành tai ra sau và hướng lên cao, nó sẽ làm cho việc đưa nhiệt kế ra vào dễ dàng hơn, rồi bạn đưa nhẹ nhàng nhiệt kế vào cho đến khi khít với đường vào màng nhĩ, giữ và đọc kết quả. Nếu nghi ngờ độ chính xác,bạn nên kiểm tra lại với tai còn lại.
Thận trọng khi đo qua nách: Giải pháp đo nhiệt qua nách không phải là giải pháp đáng tin cậy vì bạn cũng biết, nách không “khép” , và kết quả thường bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ bên ngoài, phương pháp này có thể được sử dụng đầu tiên ở bước sàng lọc. Tuy nhiên để chắc chắn bạn nên đo lại bằng biện pháp khác, để hiệu quả nhất.
Vũ Long
Theo E-sante