Đau bụng đi khám, người phụ nữ phát hiện sỏi đúc khuôn đầy trong gan

Bệnh nhân có tiền sử mắc nang ống mật, một dị tật đường mật bẩm sinh khá hiếm, đã được mổ nối mật ruột từ năm 4 tuổi. Chị đã được mổ lại lấy sỏi vào năm 2008 tại một bệnh viện lớn của Hà Nội. 

Mặc dù đã kiêng cữ vì sợ bị tái phát sỏi nhưng dù thế căn bệnh vẫn không buông tha chị. Bệnh giãn đường mật bẩm sinh tạo thành vòng xoáy bệnh lý không dứt, khiến chị bị tái phát sỏi trong gan. 

Gần đây, chị thấy có biểu hiện đau bụng, gầy sút cân, thi thoảng sốt từng cơn kèm rét run, đi khám thì phát hiện rất nhiều sỏi đúc khuôn trong toàn bộ đường mật trong gan 2 bên, viên sỏi to nhất có kích thước 5cm. Không muốn một lần nữa phải mổ mở để lấy sỏi, chị tìm đến Bệnh viện Đại học Y Hà Nội. 

Sau khi thăm khám và chụp chiếu, các bác sĩ phát hiện có rất nhiều sỏi trong gan, nhu mô gan có dấu hiệu xơ hóa nhẹ. Bình thường sỏi đường mật trong gan có kích thước 1-2 cm, trong khi ở bệnh nhân này là 5 cm, to hơn thân đốt sống, lấp đầy đường mật trong gan. Đây là trường hợp có sỏi đường mật trong gan lớn nhất các bác sĩ tại đây từng thấy.

Bệnh nhân được hội chẩn liên khoa: ngoại khoa, nội khoa và can thiệp và được chỉ định tán sỏi qua da bằng Laser. 

ThS.BS Phan Nhân Hiển, khoa Chẩn đoán hình ảnh, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội- người trực tiếp làm can thiệp cho bệnh nhân cho biết ưu điểm của phương pháp này là can thiệp xâm lấn tối thiểu cho bệnh nhân, tránh được mổ mở và điều trị được những trường hợp bị sỏi mật phức tạp như trường hợp trên. 

Với trường hợp này vẫn có thể chỉ định mổ nhưng có thể gặp nhiều khó khăn như phải bóc tách các cấu trúc dính trong ổ bụng vì bệnh nhân đã phẫu thuật nhiều lần. Bên cạnh đó, việc phẫu thuật tiếp cận sỏi khá phức tạp so với tiếp cận qua da. 

“Nếu mổ mở thì bệnh nhân sẽ phải chịu đường mổ rất lớn trong khi thực hiện tán sỏi qua da, bác sĩ chỉ tạo 2 lỗ nhỏ 4mm để đi vào. Bình thường với những bệnh nhân khác, bác sĩ chỉ cần tạo 1 lỗ, trường hợp cá biệt tạo 3 lỗ”, BS Hiển nói. Ngoài ra với phương pháp này bệnh nhân không cần gây mê chỉ cần các phương pháp giảm đau tại chỗ.

Bác sĩ sử dụng laser tán sỏi, lấy sỏi, làm sạch đường mật, đốt sẹo hẹp đường mật nếu cần. Toàn bộ quá trình can thiệp mất trung bình 2-3 tiếng, trong lúc này bệnh nhân hoàn toàn có thể nói chuyện như bình thường. Sau can thiệp, bệnh nhân có thể ăn được ngay và hầu hết các bệnh nhân có thể ngồi dậy đi lại được sau 1-2 ngày. 

Hiện chị Vy đã đi lại được dù vẫn hơi đau vì ống sonde dẫn lưu chưa được rút. Kết quả siêu âm và chụp đường mật cho thấy trong gan không còn sỏi. Bệnh nhân được cho xuất viện và hẹn ngày tái khám. 

Theo BS Hiển, khả năng tái phát sỏi trong gan của phương pháp này tương đương phẫu thuật, phụ thuộc vào tình trạng chuyển hóa, chế độ ăn sinh hoạt của bệnh nhân, thành đường mật… Bệnh nhân được hẹn tái khám 6 tháng 1 lần, phòng nguy cơ tái phát. 

Sỏi đường mật- bệnh lý khá phổ biến

Kỹ thuật tán sỏi qua da bằng laser được BS Nguyễn Thái Bình và ekip khoa Chẩn đoán hình ảnh Bệnh viện Đại học Y Hà Nội triển khai thực hiện từ năm 2018, hiện đã trở thành kỹ thuật thường quy tại bệnh viện này. Sau hơn 3 năm được đưa vào áp dụng, đến nay đã có gần 300 trường hợp được can thiệp, kết quả tốt.

Kỹ thuật này cũng giúp bác sĩ sinh thiết nội soi đường mật trong gan qua da hay đốt sẹo hẹp bằng laser bốc hơi, một việc trước đây rất khó thực hiện do khả năng tiếp cận khó. Đường mật trong gan có giải phẫu phức tạp, có nhiều mạch máu lớn xung quanh.

Hạn chế của phương pháp là chi phí cao, đòi hỏi các trang thiết bị mới như hệ thống chụp mạch, máy laser, siêu âm, nội soi - 4 hệ thống phối hợp cùng lúc. Phương pháp này không chỉ định cho những trường hợp xơ gan giai đoạn cuối, gan xơ teo, tràn dịch ổ bụng nhiều, ung thư…

Sỏi đường mật là bệnh lý khá phổ biến, chỉ sau sỏi thận. Trung bình mỗi năm, các bác sĩ gặp hàng trăm ca sỏi đường mật trong gan và sỏi ống mật chủ, đa số có thể áp dụng tán sỏi mật qua da bằng laser. Biểu hiện đầu tiên của bệnh nhân là đau bụng, nếu không có tắc mật thì không có biểu hiện khác. Nếu bệnh nhân có tắc mật thì có thêm biểu hiện vàng da, sốt, chán ăn do không có mật xuống ruột. 

Sỏi đường mật nếu không được phát hiện, điều trị sớm có thể để lại hậu quả nặng nề như thành đường mật bị viêm mạn tính lâu ngày, sần sùi, mất độ trơn nhẵn, xơ hẹp. Khi đó, việc điều trị phục hồi khó, bệnh nhân hay bị tái phát sỏi, xơ gan mật, thậm chí có nguy cơ hình thành ung thư về sau.

Để phòng bệnh, bác sĩ khuyên người dân cần thực hiện ăn chín uống sôi, tập thể dục đều để dịch mật lưu thông tốt xuống ruột. Đồng thời khám định kỳ siêu âm gan mật cũng đóng vai trò quan trọng, giúp phát hiện sớm bệnh lý này. 

Nam Phương

* Tên nhân vật đã được thay đổi.