Chuyên gia hướng dẫn cách xử trí đúng nhất khi có người thân bị đột quỵ

Chạy đua cấp cứu đột quỵ não

Bên lề Hội nghị khoa học toàn quốc chuyên ngành Hồi sức cấp cứu và chống độc diễn ra trong hai ngày 13 – 14/4 tại Hà Nội, TS Nguyễn Văn Chi, Phó trưởng khoa Cấp cứu A9 (BV Bạch Mai) đưa ra những cảnh báo trong việc cấp cứu người bệnh đột quỵ.

Theo TS Chi, một thực tế tồn tại trong cấp cứu bệnh nhân đột quỵ là người nhà cuống quá chạy quanh nên thời gian đến viện muộn. Trong khi đó với đột quỵ, tiếp cận can thiệp càng sớm càng tốt. Chỉ một phút chậm trễ đã có thể khiến hàng triệu tế bào não bị chết, để lại tình trạng di chứng não không phục hồi.

“Với cấp cứu đột quỵ, thời gian cực kỳ quan trọng. Chậm trễ về thời gian sẽ phải trả giá bằng tổn thương não. Trong khi tại bệnh viện, như tại BV Bạch Mai, đã có đội phản ứng nhanh cấp cứu đột quỵ, khi bệnh nhân vào viện sẽ được khởi động dây truyền cấp cứu, cho phép từ thời điểm người bệnh vào viện đến khi hoàn thành tất cả các chiếu chụp, xét nghiệm, can thiệp chỉ trong 45 phút (thực tế đều hoàn thành trước 45 phút) thì thời gian người bệnh từ nhà di chuyển đến bệnh viện lại quá muộn do có nhiều nhận thức sai lầm trong cấp cứu, phí thời gian vào những việc không hợp lý, qua mất thời gian vàng để can thiệp cho bệnh nhân đột quỵ.

Tiêu chuẩn vàng là thực hiện tiêu sợi huyết dưới 3 tiếng đồng hồ sau khi bệnh nhân có triệu chứng và thời gian cho phép tối đa 4,5 giờ.”, TS Chi nói.

Vì thế, khi một người xuất hiện các bất thường về chức năng ý thức, vận động như: nói khó, nói ngọng, liệt nửa mặt, liệt… cách tốt nhất là ngay lập tức đặt bệnh nhân ở tư thế an toàn. Đó là nằm đầu cao nghiêng về một bên để lưỡi không tụt, chèn vào đường thở, không bị sặc nếu có nôn, đờm dãi

Nhiều người không biết cách sơ cứu đơn giản này, cho bệnh nhân nằm ngửa , do trọng lực làm hàm rơi ra phía sau, lưỡi bị tụt xuống và làm lấp tắc đường thở. Nếu bệnh nhân nôn trong khi đang nằm ngửa, người bệnh dễ dàng hít phải các chất nôn vào phổi gây tắc đường thở hoặc suy hô hấp rất nguy hiểm. Khi đặt bệnh nhân nằm nghiêng về một bên, các chất nôn dễ dàng thoát ra ngoài. Đồng thời ngay lập tức kết nối nhanh với đơn vị y tế, hoặc chủ động đưa bệnh nhân đến bệnh viện.

Khó phân biệt “trúng gió” và đột quỵ

TS Chi cho biết thêm, trong dân gian có khái niệm “trúng gió”, “cảm”. Đây là khái niệm chỉ tình trạng bất thường về sức khỏe một cách đột ngột. Mọi vấn đề, từ đau bụng nôn nhiều, sau tắm thấy lạnh, đêm ngủ đi vệ sinh bị yếu nửa người… người ta cũng cho rằng là cảm, trúng gió. Trên thực tế, có những người sau nghỉ ngơi, uống cốc trà gừng lại trở về bình thường, nhưng cũng có những người là do đột quỵ não.

Thế nhưng người dân không thể phân biệt giữa trúng gió và đột quỵ. Một người xuất hiện nói khó, nói ngọng, liệt, sau đó trở về bình thường đó là những nghi ngờ của cơn thiếu máu thoáng qua, người dân không thể có kiến thức để khẳng định, giải quyết được vấn đề đó mà cần phải được đưa đến viện. Người bệnh cũng đừng mạo hiểm chờ đợi xem có qua cơn “trúng gió” hay không vì có thể bỏ qua cơ hội điều trị.

Tại A9, các ca cấp cứu do đột quỵ đang tăng trong các năm gần đây, có thời điểm tiếp nhận 3-5 ca/ngày. Đột quỵ nếu không được xử trí sớm sẽ gây các tai biến nặng nề gây tổn thương não, liệt. Vì thế, các bác sĩ khuyến cáo khi có những bất thường vận động, ý thức cần đưa người bệnh đến cơ sở y tế sớm nhất.

Hồng Hải