Chọn loại xét nghiệm ung thư nào?

Trên toàn cầu, ung thư được đánh giá là căn bệnh quái ác với tỷ lệ tử vong cao thứ nhì trong số các bệnh nan y. Chỉ riêng năm 2018, Tổ chức Ung thư toàn cầu (GLOBOCAN) ghi nhận trong năm 2018, chỉ riêng Việt Nam đã có 164 nghìn ca mới, trong đó có hơn 114 nghìn ca tử vong. Điều đó đồng nghĩa mỗi ngày trôi qua sẽ có hơn 450 người mắc ung thư và hơn 312 người tử vong trên đất nước hình chữ S.

Hiện nay có khoảng 100 loại ung thư được định danh, tuỳ vào vị trí, cơ quan trên cơ thể mà các nhà khoa học định danh. Đây là vấn đề đáng lo ngại nhưng vẫn có cách phòng ngừa và cơ hội điều trị khỏi bệnh nếu phát hiện sớm. Chính vì vậy, vấn đề tầm soát ung thư được rất nhiều người quan tâm. Hiện tại, những người quan tâm đến sức khoẻ của bản thân và gia đình đang có nhiều lăn tăn giữa thông tin các gói khám, xét nghiệm liên quan đến tầm soát ung thư. Trong số này có xét nghiệm dấu ấn ung thư và xét nghiệm ung thư di truyền.

Xét nghiệm dấu ấn ung thư

Xét nghiệm dấu ấn ung thư cho biết kết quả tại thời điểm lấy mẫu bệnh phẩm. Hiện nay, gói xét nghiệm dấu ấn ung thư thường cho biết dấu ấn của một số loại ung thư là gan, đại trực tràng, dạ dày, phổi, tuỵ, buồng trứng, vú (nữ) và tuyến tiền liệt (nam). Nếu kết quả cho thấy nghi ngờ, bác sĩ sẽ yêu cầu thực hiện các chỉ định tiếp theo để xác định bệnh. 

Điều này có nghĩa bệnh nhân thực hiện xét nghiệm dấu ấn ung thư dương tính thì tại thời điểm lấy mẫu người bệnh có khả năng đã mang tế bào ung thư. Những người nếu có dấu hiệu bất thường của cơ thể có thể thực hiện loại xét nghiệm này. Những người quan tâm sức khoẻ nhưng không có dấu hiệu gì cũng nên thực hiện để tầm soát sớm.

Hoặc nếu có nghi ngờ về tế bào ung thư trong cơ thể, phương pháp xét nghiệm dấu ấn ung thư sẽ cho biết kết quả chính xác về sự hiện diện của tế bào này trong cơ thể. Các xét nghiệm, chẩn đoán lâm sàng thường được kết hợp để xác định ung thư theo chỉ định của bác sĩ.

Dù ung thư là một vấn nạn y khoa trên toàn thế giới, nhiều người vẫn nghĩ rằng ung thư thường khó qua khỏi; nhưng nếu ung thư được tầm soát ở giai đoạn sớm thì cơ hội chữa trị khỏi sẽ cao hơn, tỉ lệ sống sót sau 5 năm cao và chi phí điều trị giảm hơn nhiều.

Xét nghiệm ung thư di truyền tổng quát

Theo TS Y sinh học phân tử Bùi Chí Bảo, người sáng lập Trung tâm Công nghệ Y khoa DNA, ngoài nguyên nhân ung thư do các yếu tố môi trường tác động thì còn có ung thư do nguyên nhân di truyền. Nếu gia đình có người có người mắc bệnh ung thư thì nên thực hiện loại xét nghiệm này để có biết bản thân có đang mang gene lỗi gây ung thư không.

Không phải tất cả trường hợp mang gene lỗi đều phát triển thành bệnh ung thư trong tương lai hoặc có gene lỗi gây ung thư bệnh này nhưng vẫn có thể mắc ung thư khác, điều đó còn phụ thuộc vào yếu tố môi trường. Tuy nhiên, nếu biết trước bản thân có gene lỗi gây ung thư thì có thể đưa ra ứng xử phù hợp với bệnh từ sớm. 

Vào tháng 5/2013, Angelina Jolie đã khiến người hâm mộ ngỡ ngàng khi viết tâm thư cho biết đã phải trải qua 3 cuộc phẫu thuật để cắt bỏ, tái tạo ngực khi phát hiện thấy đột biến trên gene BRCA1 và các chuyên gia di truyền thời điểm ấy đã dự đoán cô có tới 87% nguy cơ bị ung thư vú và 50% bị ung thư tử cung. Đây là cách ứng xử phù hợp để tránh hệ luỵ của căn bệnh quái ác này.

Xét nghiệm ung thư sinh thiết lỏng (Liquid biopsy)

Khi tế bào ung thư phát triển, chúng phóng thích các tế bào chết (apoptosis), các DNA tự do hoặc những mảnh tế bào vào dòng máu và tuần hoàn đi khắp cơ thể. Các đoạn DNA tự do này còn được gọi là ctDNA (circulating tumor DNA). Để thực hiện xét nghiệm ung thư sinh thiết lỏng này, chúng ta sẽ được lấy một lượng khoảng 10ml máu, lượng máu này sẽ chứa đủ lượng ctDNA đủ để thực hiện phân tích sinh thiết lỏng. Kết quả của sinh thiết lỏng sẽ cho phép chúng ta đánh giá ung thư, xác định các lựa chọn cho phác đồ điều trị, theo dõi hiệu quả và quản lý chính xác đặc trưng bệnh của từng bệnh nhân.

Phương pháp sinh thiết lỏng giúp tầm soát sớm các loại ung thư bao gồm: ung thư phổi, ung thư nguyên bào thần kinh, ung thư tuyến tiền liệt, ung thư buồng trứng, ung thư đại trực tràng, ung thư gan, ung thư vú,... Tùy vào mỗi loại ung thư mà phương pháp xét nghiệm sinh thiết lỏng có độ chính xác khác nhau. Chẳng hạn đối với ung thư buồng trứng, ung thư gan, ung thư dạ dày, ung thư tuyến tụy,... sẽ có độ chính xác lên đến 70%, theo Oncology Letters năm 2019.

So với phương pháp sinh thiết mô truyền thống phẫu thuật lấy mô từ khối u ung thư, sinh thiết lỏng sẽ giảm thiểu đau đớn, rủi ro cho người bệnh đồng thời giúp phát hiện ung thư ở giai đoạn sớm hơn. Từ đó tăng tỷ lệ điều trị khỏi và kéo dài sự sống cho bệnh nhân.

Trung tâm Công nghệ Y khoa DNA (DNA Medical Technology) là đơn vị tiên phong ứng dụng công nghệ hiện đại kết hợp trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực phân tích gene tại Việt Nam, bao gồm các ung thư di truyền cho hai giới và sinh thiết lỏng. Đội ngũ bác sĩ, chuyên gia di truyền tại DNA Medical Technology có kinh nghiệm học tập, làm việc tại các quốc gia tiên tiến trong lĩnh vực di truyền như Anh, Hàn Quốc, Thái Lan… Họ có nhiều bài báo khoa học được các tạp chí y khoa hàng đầu thế giới và khu vực chấp nhận đăng.

Báo cáo di truyền được phát hành đến khách hàng qua ứng dụng DNA+ và phiên bản giấy, tiện lợi để tra cứu, cam kết bảo mật thông tin y khoa theo tiêu chuẩn HIPPA (Mỹ). Trong tương lai, Trung tâm Công nghệ Y khoa DNA tiếp tục hoàn thiện các sản phẩm và tiếp tục giới thiệu đến khách hàng các gói thông tin di truyền đáp ứng nhu cầu “Hiểu về bản thân” của mọi người dân Việt Nam.