“Chẩn bệnh” theo nhóm máu

Nhóm máu thường được xác định bởi sự có mặt hay vắng mặt của một số kháng nguyên nhất định trên bề mặt hồng cầu. Trong số khoảng 35 hệ thống nhóm máu khác nhau hiện có, hệ thống nhóm máu A-B-O được xem là quan trọng nhất, nhất là đối với truyền máu.

Hệ thống nhóm máu A-B-O ở người

Mặc dù Karl Landsteiner đã khám phá ra các nhóm máu khác nhau từ năm 1900, song chức năng của chúng còn rất ít được biết đến.

Tuy nhiên, chức năng chúng phải có không chỉ vì đó là điều tự nhiên mà còn vì chúng được biểu hiện rộng rãi trong mô nguồn gốc nội bì của những loài cổ hơn như động vật lưỡng cư và bò sát, đồng thời cũng biểu hiện trong mô của các loài tiến hóa gần đây hơn như động vật gặm nhấm và linh trưởng.

Trớ trêu là những phân tử ghi dấu trong trí tưởng tượng của công chúng như biểu hiện chính xác tế bào máu của họ và đảm bảo cần đối chiếu nhóm máu trong khi truyền, thì biểu hiện của chúng trên hồng cầu lại là một ngoại lệ.

Phân bố nhóm máu

• Nhóm O phổ biến nhất trên toàn cầu.

• Nhóm A chủ yếu được tìm thấy ở Bắc và Trung Âu, hiếm hơn ở châu Á.

• Nhóm B khá hay gặp ở Trung Á nhưng hầu như không thấy ở người da đỏ Mỹ, là những người hầu như chỉ có nhóm máu O.

• Rõ ràng, hệ thống nhóm máu A-B-O cho thấy các kháng nguyên nhóm máu người đang chịu áp lực chọn lọc tiến hóa mạnh và tích cực.

Nguy cơ bệnh theo nhóm máu:

Ngay từ năm 1900 khi nhóm máu A-B-O được phát hiện, các nhà khoa học đã bắt đầu tìm hiểu về mối liên quan giữa các nhóm máu khác nhau với những đặc điểm của con người, từ tính cách đến chế độ ăn uống thích hợp - vốn chỉ đơn thuần là một trong những mốt mới nhất này. Cho đến nay, về mặt khoa học chưa có căn cứ về mối liên quan như vậy.

Mặt khác, trong nhiều thập kỷ đã có một số nghiên cứu được tiền hành về nguy cơ khác nhau đối với nhiều bệnh và các nhóm máu khác nhau, nhưng trong những năm gần đây đã có dữ liệu ủng hộ mối liên quan này.

Nhóm máu A-B-O có liên quan với nhạy cảm với ung thư tuyến tụy và dạ dày, bệnh tim mạch và một số bệnh nhiễm trùng, trong đó nhóm O có nguy cơ thấp hơn.

Ung thư

Một số nghiên cứu dịch tễ học gần đây gợi ý nhóm máu O có nguy cơ ung thư tụy thấp hơn.

Từ năm 1953, các nghiên cứu dịch tễ học đã thấy nhóm máu A tăng nguy cơ ung thư dạ dày.

Bệnh tim mạch

3 phân tích tổng hợp đã xác nhận các nhóm máu không phải O bị tăng nguy cơ huyết khối tĩnh mạch, rõ ràng là vì yếu tố Von Willebrand tuần hoàn gắn với các cấu trúc ABH trong nhóm máu A, B và AB, do đó làm tăng nguy cơ huyết khối.

Ngoài ra, nhóm O có yếu tố von Willebrand lưu hành thấp hơn rõ rệt, làm giảm hơn nữa nguy cơ huyết khối.

Tăng nguy cơ huyết khối tĩnh mạch được ghi nhận cụ thể đối với các nhóm máu không phải O.

Nhóm máu O cũng có ít nguy cơ đột quỵ, nhồi máu cơ tim và bệnh động mạch ngoại vi.

Bệnh nhiễm trùng

Một thứ nhóm O đặc biệt gọi là O Lewis b, có liên quan với loét tiêu hóa do Helicobacter pylori, rõ ràng là vì một số chủng H. pylori có thể gắn vào kháng nguyên O Lewis b mạnh hơn nhiều so với A Lewis b.

Những người có nhóm máu O cũng dễ bị nhiễm Vibrio cholerae (phẩy khuẩn tả) và Escherichia coli, và viêm dạ dày ruột cấp do norovirus.

Tuy nhiên, nhóm máu O có kết quả tốt hơn và triệu chứng ít nghiêm trọng hơn khi mắc bệnh sốt rét. Đây là một ví dụ thuyết phục về áp lực chọn lọc vi sinh đối với sự tiến hóa của các kháng nguyên nhóm máu.

Nhóm O có thể làm tốt hơn bởi vì hồng cầu nhiễm sốt rét biểu hiện những protein mới như PfEMP-1 trên bề mặt. Ngược lại, Ở những người nhóm máu A hoặc B, phân tử này có thể gắn với kháng nguyên A và B trên tiểu cầu và mạch máu, tạo ra một dòng thác tấn công.

Cẩm Tú

Theo Medical Daily