Chăm sóc sản phụ sau sinh thường

1. Chế độ dinh dưỡng

Sau khi sinh bà mẹ cần được ăn uống đầy đủ các chất dinh dưỡng, không nên kiêng khem quá mức vì bà mẹ rất cần lấy lại sức và tạo sữa nuôi con. Những thực phẩm mẹ cần bổ sung trong giai đoạn này gồm:

- Các loại hoa quả tươi và rau xanh

- Chất bột đường thường có trong cơm, bún, bánh mì, khoai lang, khoai tây...

- Protein từ thịt nạc, thịt gà, trứng và các loại đậu.

- Canxi từ sữa, bơ, cá mòi, đậu phụ... để hỗ trợ phát triển xương và răng cho bé

Mẹ cần tránh điều gì trong thời gian cho bé bú?

- Tránh xa thuốc lá và tránh uống rượu.

- Thận trọng với thực phẩm có thể gây khó tiêu. Mẹ nên tránh các thức ăn dễ ôi thiu (thịt, trứng, hải sản sống). Nên lưu ý các loại thức ăn có thể khiến con bạn phản ứng lại khó tiêu (hành, trứng cá, gia vị cay) nếu chúng gây phản ứng.

- Hạn chế uống cà phê hoặc trà. 

Có được ăn kiêng trong giai đoạn cho con bú?

- Lượng chất béo dung nạp trong giai đoạn mang thai sẽ được chuyển hóa thành sữa cho con bú. Vì vậy, việc cho con bú sẽ giúp mẹ lấy lại dáng vóc ban đầu nhanh chóng.

- Không nên chủ động ăn kiêng trong giai đoạn này vì người mẹ sẽ cần nhiều calo hơn bình thường để duy trì mức năng lượng tiêu chuẩn và tạo nhiều sữa cho con. Nếu muốn giảm cân, mẹ chỉ cần có chế độ dinh dưỡng cân bằng và tập thể dụng đều đặn mỗi ngày

2. Chế độ nghỉ ngơi

- Trong tuần đầu sau khi sinh mẹ nên cố gắng ngủ những khi có thể ngủ được.

- Vấn đề sa tử cung cũng khiến các mẹ lo lắng, đặc biệt là với những mẹ sinh thường có nguy cơ cao hơn sinh mổ. Bệnh này khiến mẹ đi tiểu nhiều lần, giảm ham muốn tình dục và khiến sinh hoạt hằng ngày gặp nhiều khó khăn.

Để phòng tránh bệnh sa tử cung, sản phụ không được làm việc nặng, không ngồi quá lâu và dành nhiều thời gian để nghỉ ngơi. Đặc biệt, việc cho con bú sớm – sau sinh 24 tiếng sẽ giúp tử cung hồi phục tốt, giảm nguy cơ băng huyết sau sinh.

Vận động nhẹ nhàng

Sau khi vết thương đã lành và ổn định, các mẹ nên vận động, massage thư giãn, xoa bóp tay chân với liều lượng thích hợp, vừa phải để đẩy hết sản dịch ra ngoài, giúp khí huyết lưu thông, giúp ăn ngủ tốt hơn.

Trong môi trường sinh hoạt hàng ngày, nên tránh nắng nóng hoặc gió lạnh. Chỗ ở nên thoáng mát, không bị ảnh hưởng của khói bụi, mùi hôi, tiếng ồn. Nhiệt độ trong phòng lý tưởng cho cả mẹ và bé là 27 - 29 0 Tuyệt đối không nằm than vì khí CO 2 trong than sẽ gây ngạt cho mẹ và bé.

3. Cách xử trí những khó chịu thường gặp sau sinh

Đau hậu sản

Mẹ có thể bị đau quặn ở bụng, nhất là những khi cho con bú. Đây là một dấu hiệu tốt cho thấy cơ thể mẹ đang trở lại trạng thái bình thường. Các cơn đau này có thể kéo dài nhiều ngày. Trong trường hợp co thắt mạnh, một liều thuốc giảm đau nhẹ như paracetamol có thể khiến các mẹ dịu cơn đau.

Bàng quang

Đi tiểu nhiều hơn trong những ngày đầu là bình thường vì cơ thể thải đi nước dư tích lại trong khi có thai. Tiểu tiện lúc đầu có thể khó khăn vì đau, tuy nhiên mẹ nên cố đi tiểu sau sinh càng sớm càng tốt. Mẹ nên đứng dậy và đi lại cho để làm cho dòng tiểu mạnh hơn. Nếu có vài mũi khâu thì nên xối nước ấm khi đi tiểu để đỡ rát.

Chảy máu

Mẹ có thể chảy máu âm đạo trong bất cứ thời điểm nào từ 2-6 tuần sau khi sinh. Triệu chứng này có thể ngưng nhanh hơn nếu mẹ cho bé bú sữa mẹ. Thường dịch bài tiết này tiếp tục ra cho đến kỳ kinh đầu tiên. Và việc mẹ cần làm là dùng những tấm lót băng vệ sinh thấm chất dịch tiết ra, không nên dùng băng vệ sinh bên trong âm đạo vì có thể gây nhiễm trùng.

Táo bón

Đây là triệu chứng thường gặp nhất sau sinh. Biện pháp hiệu quả nhất để cải thiện tình trạng này là uống nhiều nước, ăn các loại thực phẩm giàu chất xơ như ngũ cốc nguyên hạt, trái cây tươi và rau. Một số cách khác như đi dạo, tập bài tập Kegel, tránh căng thẳng. Ngoài ra, nhai kẹo cao su để kích thích phản xạ tiêu hóa cũng là một mẹo hay cho các mẹ.

Mũi khâu

- Các mũi khâu có thể đau khoảng 1-2 ngày, hầu hết sẽ tiêu đi trong vòng một tuần. Mẹ có thể dùng thuốc giảm đau theo đơn thuốc của bác sĩ. Nếu vẫn tiếp tục đau trong nhiều tuần, hỏi ý kiến bác sĩ về việc có thể tăng liều lượng hoặc dùng thuốc khác mạnh hơn hay không.

- Có thể làm dịu các cơn đau bằng cách chườm túi nước đá xung quanh vết mổ và nằm xuống để tránh lực ép lên các mũi khâu

Bài viết bởi TS.BS Nguyễn Công Nghĩa – Giám đốc Trung tâm Phụ sản - Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City