Bệnh nhân HIV tham gia BHYT mới được cấp thuốc điều trị

Nguy cơ lây nhiễm cộng đồng nếu bỏ điều trị

Ông Nguyễn Hoàng Long, Cục trưởng Cục Phòng chống HIV/AIDS (Bộ Y tế), cho biết, hiện cả nước có hơn 98.000 người nhiễm HIV (chiếm hơn 40% số người nhiễm HIV) đang được điều trị miễn phí thuốc ARV. Mỗi năm, số tiền chi trả cho thuốc khoảng 420 tỉ đồng. Trong năm 2015, nguồn ngân sách nhà nước chi cho thuốc ARV đã tăng lên 60 tỉ (so với các năm là 20 tỉ) còn lại là được các tổ chức thế giới viện trợ.

Tuy nhiên, theo lộ trình, từ tháng 3.2016 nhà tài trợ sẽ không tiếp nhận bệnh nhân mắc HIV mới, trong  khi đó mỗi năm Việt Nam có khoảng 800- 1000 bệnh nhân nhiễm HIV mới phải điều trị bằng thuốc ARV. Và đến hết năm 2017 khoản viện trợ này sẽ chấm dứt hoàn toàn, người bệnh sẽ phải tự bỏ chi phí điều trị nếu không có BHYT.

“Con số bệnh nhân HIV có thẻ BHYT hiện ở mức rất khiêm tốn, 30% bệnh nhân có thẻ khiến chúng tôi rất lo lắng người bệnh sẽ bỏ điều trị vì không có khả năng chi trả. Bởi trung bình một năm, số tiền chi cho thuốc, các xét nghiệm liên quan của người bệnh HIV là khoảng trên 4 triệu, nếu không có khoản tiền này mà bỏ điều trị, vi rút HIV không được không chế không chỉ gây hại cho sức khỏe người bệnh mà quan trọng hơn, nguy cơ lây nhiễm cho cộng đồng sẽ cao hơn”, ông Long nói.

Theo đó, Cục trưởng Cục Phòng chống HIV/AIDS giải thích, khi được điều trị HIV bằng thuốc ARV người bệnh khỏe mạnh do tải lượng vi rút xuống thấp. Việc điều trị bằng ARV cũng làm giảm 95% nguy cơ lây nhiễm HIV sang người khác. Khi bỏ điều trị không chỉ làm tăng nguy cơ kháng thuốc, kéo theo việc điều trị tốn kém gấp cả chục lần mà lo ngại nhất do nồng độ vi rút trong máu tăng cao sẽ làm tăng nguy cơ lây nhiễm HIV sang người khác.

BHYT - “cứu cánh” cho bệnh nhân HIV

Theo bà Đỗ Thị Nhàn, Trưởng Điều trị và chăm sóc HIV/AIDS (Cục Phòng chống HIV/AIDS - Bộ Y tế), trước đây người nhiễm HIV được điều trị không quan tâm đến thẻ BHYT vì họ được miễn phí điều trị hoàn toàn. Nhưng hiện nay, khi thuốc ARV, các xét nghiệm liên quan đã được đưa vào danh mục chi trả của BHYT, nếu không có thẻ BHYT thực sự sẽ là một gánh nặng về chi phí điều trị cho bệnh nhân.

Tính toán cụ thể về từng phác đồ điều trị, bà Nhàn cho biết hiện nay nếu theo phác đồ 1, mỗi năm, bệnh nhân nhiễm HIV phải mất hơn 4 triệu đồng để mua thuốc ARV và một số xét nghiệm liên quan. Nhưng đối với bệnh nhân kháng thuốc, phải điều trị phát đồ 2 thì chi phí điều trị tăng lên 7-8 lần, trong khi đó tỉ lệ kháng thuốc đang tăng lên do bệnh nhân HIV điều trị lâu, cả đời với tỷ lệ khoảng 4,5% bệnh nhân kháng thuốc. Gần đây tỷ lệ điều trị bậc 2 tăng lên, có địa phương chiếm đến 10% trong tổng số bệnh nhân phải điều trị.

Theo ông Long, hiện cơ quan này đang triển khai chiến dịch truyền thông, phát thông tin tờ rơi cho tất cả người đang điều trị ARV người có HIV để họ nắm được sự cần thiết của BHYT. Mục tiêu cũng được đặt ra là nâng tỷ lệ người nhiễm HIV tham gia BHYT lên 60% vào năm 2020.

“Một trong những vấn đề người bệnh HIV băn khoăn là lo lắng việc bảo mật thông tin khi tham gia BHYT, sợ cộng đồng kỳ thị khi biết mình mắc bệnh. Vì thế, theo quy định, người bệnh HIV được sử dụng thử BHYT tại phòng khám được quản lý nên hoàn toàn bảo mật thông tin. Người bệnh cũng có quyền lựa chọn phòng khám trong địa bàn trong phạm vi tỉnh, huyện lân cận… Tuy nhiên với bệnh nhân tôi cho rằng họ phải tự vượt qua sự kỳ thị, không thể giấu mãi suốt cuộc đời”, ông Long nói.

Ông Long dẫn chứng về mô hình điều trị HIV tại y tế xã trước đó, lúc đầu người bệnh phản đối vì sợ lộ thông tin nhưng sau quá trình điều trị rất thuận lợi, họ không phải đi đường xa nên sự ủng hộ tăng dần lên.

Bên cạnh việc thúc đẩy người bệnh HIV mua thẻ BHYT vì lợi ích điều trị không chỉ riêng bệnh HIV mà cả những bệnh thông thường, ông Long cũng chia sẻ mong muốn ngân sách nhà nước sẽ dành nhiều hơn để hỗ trợ bệnh nhân HIV.

“Với nhiều nước trên thế giới, bệnh nhân điều trị ARV không phải trả viện phí, như Thái Lan, Philippin, Indonexia... đều phân bổ ra từ ngân sách nhà nước. Bởi việc điều trị HIV không chỉ giảm tử vong cho người bệnh mà quan trọng không làm lây lan cho người khác. Nhiều nước coi việc miễn phí điều trị bệnh nhân HIV là đầu tư cho cộng đồng vì giảm được nguy cơ lây lan”, ông Long nhấn mạnh.

Hồng Hải