Bài viết cung cấp thêm một số thông tin về vấn đề này…
Điểm qua những kiểu món ăn
* Ăn kiểu phương Tây
Đây là kiểu ăn “nhà giàu” với các món thịt động vật, bơ sữa, một ít rau và uống bia rượu.
* Ăn kiểu Địa Trung Hải
Khẩu phần này dùng nhiều hải sản, dầu ô liu, một ít ngũ cốc và uống rượu vang đỏ.
Các nhà khoa học dinh dưỡng và y tế ghi nhận người dân Địa Trung Hải với khẩu phần địa phương đặc biệt này có tỷ lệ bệnh tim mạch, đái tháo đường thấp hơn hẳn so với người ăn kiểu Âu Mỹ.
* Ăn kiểu Trung Hoa
Người Hoa chiếm một phần tư dân số thế giới. Món ăn chính là những sản phẩm từ gạo như cơm, bánh bao, mì …Thức uống chính là trà.
Với chế độ ăn “cơm trà” này, người ta ghi nhận rằng tỷ lệ bệnh tim mạch thấp nhưng béo phì và đặc biệt đái tháo đường khá cao.
* Ăn kiểu Nhật Bản
Người Nhật thường ăn cơm cuộn với nhiều rong biển (nori) trong món truyền thống sushi, cá biển được dùng nhiều, đặc biệt dùng dạng gỏi cá tươi (shasumi). Thức uống truyền thống là trà và thỉnh thoảng uống rượu sake..
Chế độ ăn nhiều rong biển và cá, người Nhật có tỷ lệ mắc bệnh tim mạch và nội tiết chuyển hóa thấp như người theo chế độ ăn Địa Trung Hải
* Ăn chay
Ăn chay (ăn trai) là chỉ dùng thực phẩm gốc thực vật: rau, trái, củ, hạt….để tránh “sát sanh” người Phật giáo. Ăn chay có 4 nhóm: (1) chay tuyệt đối , (2) chay có sữa , (3) chay có sữa, trứng và (4) chay linh hoạt hay chay tương đối thỉnh thoảng có thể ăn thêm thịt, cá.
Vì chỉ chú tâm đến thực vật nên đa số các khẩu phần chay đều thừa chất bột, đường và chất béo. Người ăn chay ít bị bệnh tim mạch nhưng bệnh đái tháo đường rất cao, gấp hơn hai lần người ăn bình thường.
Một nhược điểm nữa của ăn chay là dễ bị thiếu máu do thiếu vitamin B12, vốn chỉ có trong thức ăn động vật. Ngoài ra chất phytate thực vật còn ngăn cản hấp thu calci cho cơ thể, ăn chay có tỷ lệ loãng xương cao hơn.
* Ăn thực dưỡng (macrobiotic) và Oshawa
Thực dưỡng là chế độ ăn bao gồm: chủ lực là các loại ngũ cốc, bổ sung các loại thực phẩm khác như rau quả địa phương, và tránh sử dụng các loại thực phẩm chế biến hoặc tinh chế cao và các sản phẩm động vật.
Chế đô ăn thực dưỡng cũng hơi khác chế độ ăn chay là có thể cho dùng một ít thức ăn nguồn động vật như cá nhỏ, một vài loại thịt..
George Ohsawa nhấn mạnh đến cân bằng yếu tố âm, dương trong thực phẩm: (1) dương tính là nhỏ gọn, dày đặc, nặng, nóng và (2) âm tính là mở rộng, ánh sáng, lạnh, và khuếch tán. Gạo lức và các loại ngũ cốc khác như lúa mạch, kê, yến mạch, lúa mạch đen… âm dương cân bằng. Cà chua, ớt, khoai tây, cà tím, củ cải đường và bơ không nên hoặc rất hạn chế dùng trong nấu ăn chay vì chúng rất âm.
Những điều y học ghi nhận
* Về chất thịt
Theo một kết quả nghiên cứu mới nhất của Cơ quan nghiên cứu quốc tế về ung thư (IARC) thuộc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), các loại thịt đã qua chế biến có khả năng gây ung thư rất cao, như ung thư đại trực tràng, ung thư tuyến tụy hoặc ung thư tuyến tiền liệt…
Trong thịt đỏ, có nhiều chất myoglobin hơn thịt trắng, rất giàu chất đường Neu5Gc, một loại đường “không của người” (non-human sugar), sẽ thúc đẩy phản ứng viêm và tiến triển ung thư.
Trong bảo quản thịt, lạp xường, thịt nguội, xúc xích, jambon người ta hay dùng diêm tiêu (muối diêm, saltpetre) nếu vượt liều cho phép sẽ gây bệnh tiêu hóa, ung thư. Ngoài ra, nitrit có thể oxy hóa huyết cầu tố hemoglobin thành chất độc methemoglobin gây tím tái, trụy hô hấp, tuần hoàn. Trong quá trình ướp và gia nhiệt, natrinitrit có thể kết hợp với acid amin (do protein phân hủy ra) để tạo ra nitrosamine có khả năng gây ung thư.
Trong chế biến thịt và các phó sản, đặc biệt khi được nướng rán một số chất gây ung thư có thể được tạo ra như acrolein, acrylamide..
* Về cá
Cá cũng là thực phẩm có hàm lượng chất đạm (protein) rất cao. Protein trong cá lại rất dễ tiêu hóa, hấp thụ, tốt cho sức khỏe đặc biệt cho người cao tuổi, người mắc bệnh mãn tính như tim mạch, béo phì, đái tháo đường. Trong cá còn có nhiều vitamin như vitamin A, D, các khoáng chất như canxi, phốt pho, magiê, kẽm, và iốt…
Khác với các loại thịt động vật như thịt bò, thịt lợn… thường giàu cholesterol, không tốt cho sức khỏe, cá chỉ chứa một lượng nhỏ chất béo không bão hòa, đó là các axit béo omega-3, omega-6. Đây là thành phần đặc biệt cần thiết đối với phụ nữ và quá trình phát triển não bộ của trẻ em.
* Về chất béo
Chất béo cũng là thành phần quan trọng trong bữa ăn. Tất cả chất béo là dạng ester của các axit béo. Các axit béo này được chia làm hai loại là no (bão hòa) và không no (có nhiều nối đôi).
Y học chứng minh rõ ràng rằng các chất béo no, thường có ở mỡ động vật, thường có nguy cơ gây bệnh hơn các chất béo không no, có trong cá và dầu thực vật.
* Rượu vang
Nhiều nghiên cứu y học cho thấy trong rượu vang đỏ có các polyphenol như flavonol, flavan-3-ols, anthocyanins, axit phenolic và đặc biệt là resveratrol, giúp bảo vệ tim mạch cho người già.
*Chất xơ sợi
Chất xơ sợi có nhiều trong rau, củ, thực vật. Tuy không có tác dụng dinh dưỡng nhưng chất xơ vô cùng cần thiết cho hệ tiêu hóa: Ngăn ngừa táo bón do tăng khối lượng phân và giảm thời gian vận chuyển đường ruột, cần thiết cho tế bào đại tràng hoạt động nên có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh và các rối loạn như bệnh túi thừa, bệnh trĩ và ung thư đại tràng. Chất xơ hòa tan làm chậm tiêu hóa và hấp thu chất bột đường, như vậy không làm tăng đường máu đột ngột sau ăn. Vì vậy chất xơ giúp người đái tháo đường ổn định đường huyết. Cải thiện rõ các chỉ số chất mỡ trong máu, giảm nguy cơ bệnh tăng huyết áp, bệnh mạch vành. Kiểm soát tăng cân, béo phì do chất xơ không có giá trị dinh dưỡng, không tạo ra năng lượng, nhưng chất xơ làm tăng khối độ và độ nhớt thức ăn, gây đầy bụng, cảm giác no kéo dài và giảm cảm giác thèm ăn.
* Rong biển
Rất giàu chất dinh dưỡng: chất đạm rất cao, nhiều khoáng chất, các yếu tố vi lượng và các loại vitamin như iốt, cần thiết cho tuyến giáp, canxi cao hơn trong sữa, vitamin A cao gấp 10 lần trong bơ, vitamin B2 gấp 7 lần trong trứng, vitamin C, E cao gấp nhiều lần trong rau quả….
Đôi điều bàn luận
* Khẩu phần ăn hợp lý phải đủ thành bốn nhóm trong một hình biểu trưng gọi là “ô vuông” thức ăn: (1) chất đường bột, (2) chất đạm, thịt, (3) chất béo và (4) muối khoáng, vitamin; như một cái áo hoàn chỉnh cần có các thành phần cơ bản: vạt trước, vạt sau, cổ áo, tay áo, túi áo...“thừa không được mà thiếu cũng không xong”. Do trong thiên nhiên, không có một thực phẩm nào là hoàn hảo, đầy đủ 4 thành phần, nên chúng ta phải ăn thật đa dạng, nhiều món loại thức ăn.
* Những khẩu phần ăn “lệch lạc”, không hài hòa, dứt khoát không tốt cho cơ thể. Không ai chỉ ăn thịt hay ăn gạo mà có thể tồn tại trên đời.
* Ngạn ngữ Anh có câu “Con người tự đào mồ bằng chính hàm răng của mình” (People dug graves with their own teeth): ăn uống đúng, thực phẩm là nguồn cung cấp năng lượng, tạo ra sức sống; ngược lại nếu ăn uống “không đúng sách” thì chính thức ăn lại gây ra bệnh tật.
* Cần thuộc lòng lời khuyên của Hippocrate, ông Tổ Y khoa, cách đây 2.400 năm trước: "Hãy biến thức ăn thành thuốc, đừng để thuốc là thức ăn của mình".
TS.BS Trần Bá Thoại
Ủy viên BCH Hội Nội tiết Việt Nam
(Dân trí) - Bà con nông dân trong vùng trồng rau an toàn quanh Hà Nội đang bất cẩn với những vỏ bao bì thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) độc hại. Sau khi được sử dụng, la liệt các loại bao bì thuốc diệt cỏ, bao bì thuốc sâu… bị vứt bừa bãi cả trên đồng ruộng lẫn dòng nước cho dù có rất nhiều thùng thu gom rác đặt rải rác.
Thứ sáu, 15/04/2016 - 04:00
(Dân trí) - Lực lượng chức năng tỉnh Quảng Trị đang hoàn tất các thủ tục để xử lý và tiêu hủy 1.000 kg nội tạng động vật không rõ nguồn gốc vừa bị phát hiện.
Thứ sáu, 15/04/2016 - 01:10
(Dân trí) - Gần hai tuần sau lần ăn hạt ô môi bị ho sặc sụa, mặt cổ và toàn thần bé gái bị phù như cơ thể lực sĩ. Tại bệnh viện, bác sĩ xác định phế quản phải của bệnh nhân bị dị vật “chém” rách gây tràn khí.
Thứ sáu, 15/04/2016 - 12:06
(Dân trí) - Hơn 1 tạ thịt lợn chết do dịch bệnh nhưng vẫn được một người dân đưa đi bán cho người tiêu dùng. Rất may, cơ quan chức năng Hà Tĩnh đã kịp thời phát hiện và ngăn chặn
Thứ năm, 14/04/2016 - 05:29
(Dân trí) - Trong lúc trèo lên cây hái quả, do bất cẩn nên một cụ ông 62 tuổi ở xã Xuân Trạch, huyện Bố Trạch (Quảng Bình) không may bị trượt chân, rơi xuống hàng rào và bị que gỗ nhọn đâm xuyên ngực trái.
Thứ năm, 14/04/2016 - 05:24
(Dân trí) - Ngày 14/4, Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) cho biết cơ quan này vừa ra quyết định xử phạt 9 triệu đồng với một công ty quảng cáo, bán hàng xách tay là thực phẩm chức năng trên mạng khi chưa được cấp phép.
Thứ năm, 14/04/2016 - 04:30
Lan Gấm - Lan Kim Tuyến (hay còn gọi là Lan Kim Tuyến, cây Kim Cương hay Cỏ Nhung, tên khoa học Anoectochilus roxburghii) là một trong những cây dược liệu quý tại Việt Nam, do tác dụng dược lý đa dạng và giá trị kinh tế cao.
Thứ năm, 14/04/2016 - 04:09
(Dân trí) - Khi chế biến thực phẩm cho học sinh và giáo viên, bộ phận cấp dưỡng của trường Khiếm thính Lâm Đồng đã bất ngờ phát hiện trong miếng thịt heo có găm một cây kim tiêm loại lớn bị gãy. Lập tức vụ việc được báo cho cơ quan chức năng.
Thứ năm, 14/04/2016 - 04:06
Khi con gái tròn 8 tuổi, có lần anh Ng.V.K.B (ngụ quận Bình Thạnh, TP HCM) nhìn dấu chân con in trên sàn nhà sau khi cháu bé chơi ngoài sân, thầm nghĩ rằng bàn chân con gái mình rất đáng yêu, đầy đặn, không thấy vùng khuyết ở lòng bàn chân, chắc là có “số sướng” sau này.
Thứ năm, 14/04/2016 - 03:17
(Dân trí) - Tinh hoàn chưa xuống bìu (Testicule non descendue) hay còn gọi là tinh hoàn ẩn, tinh hoàn lạc chỗ (Ectopie testiculaire) là tình trạng bất thường trong quá trình di chuyển của tinh hoàn từ ổ bụng xuống bìu bao gồm cả sự dừng lại trên đường di chuyển hoặc di chuyển lạc đường.
Thứ năm, 14/04/2016 - 03:06
(Dân trí) - Thấy bóng dáng của lực lượng chức năng, các đối tượng đã vứt lại hàng hóa để tháo chạy. Qua kiểm tra Đội Quản lý thị trường số 10, Chi cục Quản lý thị trường tỉnh Lạng Sơn đã bắt giữ 500kg nầm lợn bốc mùi hôi thối đang được các số đối tượng vận chuyển đi tiêu thụ.
Thứ năm, 14/04/2016 - 01:44
(Dân trí) - Trứng, quả bơ, rau gia vị tươi và thậm chí cả pho mát là một số trong những mặt hàng mà việc đông lạnh không chỉ giúp bạn tiết kiệm tiền, mà còn giúp làm giảm hàng triệu tấn lương thực bị lãng phí mỗi năm.
Thứ năm, 14/04/2016 - 01:20
(Dân trí) - Một giám đốc điều hành đã tìm ra một cách rất thông minh để khuyến khích nhân viên của mình ngủ nhiều hơn - bằng cách trả tiền cho họ.
Thứ năm, 14/04/2016 - 10:07
(Dân trí) - Do diễn biến vụ việc quá nhanh, chị Vân từ khi nhập viện đến khi tử vong chỉ trong khoảng vài giờ. Hơn nữa tình trạng chị Vân nhập viện ban đầu chỉ là đau bụng nên việc chị đến bệnh viện cấp cứu và tử vong sau đó gây bức xúc cho người thân.
Thứ năm, 14/04/2016 - 08:53
(Dân trí) - Theo kết quả kiểm nghiệm của Viện Paster Nha Trang, 3 mẫu phẩm màu thu được tại Gành Đỏ, phường Xuân Đài, thị xã Sông Cầu (Phú Yên) phát hiện có chất cấm.
Thứ năm, 14/04/2016 - 05:42
(Dân trí) - Chiều ngày 13/4, Đội cảnh sát kinh tế Công an TP Vũng Tàu (Đội 3) đã cho thực nghiệm lại việc nấu cơm bằng loại gạo mà trước đó một người dân đã trình báo là để 3 ngày thì chuyển sang màu đỏ.
Thứ năm, 14/04/2016 - 04:38
Mới đây, Chuyên gia thẩm mỹ nha khoa Tiến sĩ - Bác sĩ Nguyễn Phú Hòa vinh dự được tổ chức Nha khoa Quốc tế Invisalign trao danh hiệu Platinum Elite - danh hiệu cao quý nhất tại Việt Nam về công nghệ chỉnh răng bằng khay định hình răng trong suốt invisalign.
Thứ năm, 14/04/2016 - 04:01
Một ca cấp cứu ly kỳ, đầy kịch tính đã xảy ra trên một chuyến bay đêm với sự có mặt của khoảng trên dưới 10 bác sĩ đều là hành khách đã giúp người bệnh thoát cơn nguy kịch trong gang tấc...
Thứ tư, 13/04/2016 - 10:14
(Dân trí) - Sau khi kiểm tra và phát hiện tại cơ sở bán măng có dấu hiệu ngâm, tẩm chất vàng ô, lực lượng chức năng đã tiến hành niêm phong toàn bộ hàng hóa này để xử lý.
Thứ tư, 13/04/2016 - 08:32
(Dân trí) - Thời điểm kiểm tra, lực lượng chức năng phát hiện lượng lớn mỡ nước, mỡ động vật đã qua sơ chế và chưa qua sơ chế, ruồi nhặng bâu kín, bốc mùi hôi thối.
Thứ tư, 13/04/2016 - 08:20
(Dân trí) - 22 tấn măng được tẩm hóa chất lưu huỳnh độc hại có hàm lượng trên 90%, vừa bị Công an huyện Sơn Động, tỉnh Bắc Giang phối hợp với các cơ quan chức năng bắt giữ tại xã An Lạc khi đang chuẩn bị vận chuyển ra thị trường tiêu thụ.
Thứ tư, 13/04/2016 - 07:06
(Dân trí) - Bên cạnh những bao tải măng đã bốc mùi hôi thối, lực lượng cảnh sát phòng chống tội phạm về môi trường Công an Tp Vinh (Nghệ An) còn phát hiện được 1 số thùng măng tươi đã có giòi. Chủ cơ sở này không xuất trình được các giấy tờ đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.
Thứ tư, 13/04/2016 - 04:28
(Dân trí) - Ngày 13/4, bác sĩ Trần Văn Dễ - Giám đốc bệnh viện Nhi đồng TP Cần Thơ cho biết, trong tháng 3 và những ngày đầu tháng 4/2016 lượng bệnh nhi bị bệnh về đường hô hấp tăng cao do thời tiết nắng nóng kéo dài.
Thứ tư, 13/04/2016 - 03:32
(Dân trí) - Bên cạnh những giải đáp về nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị, một thông tin vui được các chuyên gia chia sẻ trong buổi Toạ đàm trực tuyến về Bệnh máu khó đông, đó là bệnh hemohilia tuy mãn tính, di truyền nhưng nếu được điều trị đúng hướng, tích cực thì đến đời con, gen bệnh sẽ hoàn toàn bị tiêu diệt.
Thứ tư, 13/04/2016 - 03:00