Cấm xe máy ở TPHCM lúc này là không khả thi

Theo ông Dư Phước Tân, Trưởng phòng Nghiên cứu quản lý Đô thị, Viện Nghiên cứu Phát triển TPHCM thì TP vốn quy hoạch giao thông theo cấu trúc hình tia hướng tâm với các tuyến đường vành đai và các trục xuyên tâm.

Tuy nhiên, hiện TP thiếu vốn để hoàn thiện các tuyến đường vành đai khiến dòng giao thông chủ yếu vẫn tập trung vào các tuyến xuyên tâm, đi qua trung tâm TP, làm tăng lưu lượng giao thông lên các tuyến đường và gây quá tải.

Ngoài ra, việc đầu tư hệ thống xe buýt để hỗ trợ cho các đường vành đai hướng tâm, giảm áp lực giao thông cũng chưa được hoàn thiện nên người dân đành dựa vào xe máy như là phương tiện giao thông chính phục vụ cuộc sống. Do xe máy là phương tiện giao thông chủ yếu của người dân nên việc cấm xe máy triển khai trong giai đoạn hiện nay sẽ rất khó khăn.

TS Nguyễn Hữu Nguyên, Viện nghiên cứu Phát triển TP cũng đồng tình với quan điểm không thể cấm hay giảm xe máy trong thời điểm này. Theo ông, hầu như xe máy là phương tiện chủ yếu của người dân TP, trừ một bộ phận nhỏ cư dân khá giả có ô tô; đi xe máy không phải là hoạt động di chuyển mà còn là hoạt động kinh tế. Do đó, ông cho xe máy hiện nay có vai trò không thể thay thế, nếu cấm thì hại nhiều hơn lợi.

Ông Dư Phước Tân cũng chỉ ra thực trạng chung của TP hiện nay là hẻm nhiều hơn đường. Ông đưa ra con số: “Trừ khu trung tâm (quận 1, 3, 5) đã được quy hoạch trước đây có tổng chiều dài hẻm chỉ bằng 0,8 tổng chiều dài đường; các khu vực còn lại tổng chiều dài hẻm đều cao gấp 1,6 - 2,4 lần so với tổng chiều dài đường”. Do thực trạng này mà chỉ có xe máy mới có thể di chuyển thuận lợi trên địa bàn TP.

Riêng TS Võ Kim Cương, Nguyên Phó Kiến trúc sư trưởng cho là chính xe máy đã cứu giao thông TP thoát khỏi tình trạng kẹt cứng. Ông khẳng định: “Xe máy là phương tiện chủ yếu và có thể nói là duy nhất phù hợp với cấu trúc đô thị TPHCM”.

Theo ông, TPHCM có đặc trưng là dân cư, công trình phân bố dàn trải, mật độ xây dựng cao nhưng hệ số sử dụng đất thấp và có nhiều hẻm nhỏ, dài. Đây chính là hậu quả lịch sử do 50 năm phát triển không có quy hoạch (1940 - 1990).

Đặc trưng này đã tạo thành cấu trúc đô thị xe gắn máy hiện nay của TPHCM. Cấu trúc đô thị này chỉ phù hợp với xe máy và nó ảnh hưởng đến lựa chọn phương tiện đi lại của người dân, là một trong những nguyên nhân chính của việc phát triển xe máy.

Chính vì vậy, theo TS Võ Kim Cương thì việc hạn chế xe máy cần phải có lộ trình cụ thể và hạ tầng phải đi trước.

Đồng tình với quan điểm trên của TS Võ Kim Cương, Phó giám đốc Sở Xây dựng Nguyễn Văn Hiệp cho là cần có lộ trình cụ thể cho việc hạn chế và cấm xe máy chứ không thể hô khẩu hiệu suông. Theo ông hiện nay quy hoạch TP vẫn chưa có lộ trình cụ thể cho việc này thì cấm xe máy là không khả thi.

TS Dư Phước Tân cũng đề xuất phải từng bước tái cấu trúc đô thị theo hướng hạn chế xe cá nhân, tăng cường hệ thống vận tải hành khách công cộng. Ông cũng đề nghị TP nên đầu tư phát triển nhà cao tầng, nhà chung cư để tạo không gian đô thị thông thoáng hơn.

Tùng Nguyên