Xét xử "đại án" Alibaba: Những ai được nhận lại đất?

Ngày 30/12, TAND TPHCM tiếp tục công bố các phụ lục liên quan vụ án Lừa đảo chiếm đoạt tài sản và Rửa tiền do bị cáo Nguyễn Thái Luyện (36 tuổi, Chủ tịch HĐQT Công ty CP địa ốc Alibaba) cùng 22 đồng phạm thực hiện.

Ngày hôm qua, HĐXX tuyên phạt bị cáo Nguyễn Thái Luyện mức án tù chung thân về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Bị cáo Võ Thị Thanh Mai (vợ Luyện) bị phạt mức án 20 năm tù về tội Lừa đảo chiếm đoạt tài sản và 12 năm tù về tội Rửa tiền (tổng hợp hình phạt phải chấp hành là 30 năm tù). Các bị cáo còn lại trong vụ án bị tòa tuyên phạt mức án từ 3 năm tù treo đến 27 năm tù.

HĐXX xác định trong vụ án, bị cáo Nguyễn Thái Luyện và đồng phạm đã có hành vi Lừa đảo chiếm đoạt tài sản của 4.548 bị hại với số tiền 2.445 tỷ đồng.

Tòa xác định, số tiền trên, Luyện và Mai chủ yếu sử dụng vào mục đích cá nhân, những bị cáo khác không được hưởng lợi. Từ đó, tòa buộc bị cáo Luyện và Mai có trách nhiệm bồi thường toàn bộ số tiền đã chiếm đoạt. Ngoài ra, tòa tuyên giải một số vấn đề về dân sự liên quan vụ án.

Theo đó, tại tòa có 39 bị hại đề nghị tiếp tục thực hiện các hợp đồng thỏa thuận chuyển nhượng đất nền dự án của Công ty Alibaba. Về vấn đề này, HĐXX cho rằng căn cứ theo Điều 1 hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất thì các bị hại thỏa thuận ký hợp đồng mua đất nền 100% thổ cư.

Tuy nhiên, từ thời điểm ký kết hợp đồng cho tới nay, các khu đất được cho là vị trí lập dự án của Công ty Alibaba không tồn tại bất kỳ dự án nhà ở nào, hiện trạng đều là đất nông nghiệp, thậm chí là đất trồng lúa, đất rừng sản xuất và theo quy hoạch sử dụng đất tại địa phương thì nhiều khu đất không được quy hoạch là đất ở. 

Do các nền đất dự án đều không tồn tại trên thực tế nên yêu cầu tiếp tục thực hiện giao dịch chuyển nhượng là không có căn cứ. Từ đó, tòa không chấp nhận yêu cầu nhận lại đất của các bị hại này. Mặc dù không được trả lại đất nhưng 39 người vẫn được xác định là bị hại nên Luyện và Mai phải có trách nhiệm bồi thường.

Đáng chú ý trong phần giải quyết dân sự, tòa quyết định cho 58 người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan nhận lại đất.

HĐXX nhận định mặc dù về nguồn gốc tài sản, các quyền sử dụng đất trên đều có nguồn gốc từ tiền chiếm đoạt của các bị hại. Tuy nhiên, tại thời điểm thỏa thuận, ký kết hợp đồng, các thửa đất đều có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hợp pháp, thỏa thuận chuyển nhượng là tự nguyện, ngay tình (được hiểu là người chiếm hữu không có căn cứ pháp lý đối với tài sản nhưng không biết và không thể biết việc chiếm hữu tài sản đó là không có căn cứ pháp luật) và đã thanh toán 50-100% giá trị hợp đồng.

Từ đó, tòa áp dụng nguyên tắc bảo vệ bên thứ ba ngay tình (theo Bộ Luật dân sự 2015) để công nhận giao dịch trên giữa các nhân viên Công ty Alibaba và 58 người liên quan.

Trong trường hợp những người trên chưa thanh toán đủ tiền thì phải liên hệ cơ quan thi hành án để thực hiện các nghĩa vụ tài chính. Sau khi hoàn tất các thủ tục thì cơ quan chức năng sẽ thực hiện các biện pháp tố tụng khác có liên quan.

Đối với một số giao dịch, Công ty Alibaba mới chỉ đặt cọc tiền chuyển nhượng quyền sử dụng đất. Tại tòa, các chủ đất có mong muốn trả lại tiền cọc và được HĐXX chấp thuận.

Đối với một số người ký kết hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất với nhân viên Công ty Alibaba nhưng không đủ căn cứ xác định là bị hại thì HĐXX dành quyền khởi kiện khi những người này có yêu cầu.

Bên cạnh đó, tòa tiếp tục kê biên 654 thửa đất, 54 tỷ đồng, 273 miếng vàng, hàng loạt ô tô, xe máy cùng nhiều tài sản khác.

Hiện, HĐXX tiếp tục công bố chi tiết số tiền mỗi bị hại được nhận lại.