Vụ Alibaba: Anh em Nguyễn Thái Luyện đối diện với khung hình phạt nào?

Ngày 30/9, Cơ quan CSĐT Công an TPHCM vẫn đang điều tra vụ án lừa đảo chiếm đoạt tài sản xảy ra tại Công ty cổ phần địa ốc Alibaba, viết tắt Công ty Alibaba.

Trong vụ án này, công an xác định Nguyễn Thái Luyện (sinh năm 1985), Chủ tịch HĐQT Công ty Alibaba là người chủ mưu, đã bắt giam, khởi tố về hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Bên cạnh đó, Nguyễn Thái Lĩnh (sinh năm 1989, em Luyện, Tổng giám đốc Công ty Alibaba) cũng bị công an bắt giam, khởi tố về hành vi trên. Riêng Nguyễn Thái Lực (sinh năm 1999, em Luyện) bị công an tạm giữ trong trường hợp khẩn cấp do có dấu hiệu tiếp tay cho Luyện thực hiện hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Hiện nay dư luận đang rất quan tâm anh em Luyện sẽ đối mặt với khung hình phạt nào về hành vi lừa đảo và hàng ngàn khách hàng liệu có thể lấy lại tiền sau khi đầu tư mua đất ảo của Công ty Alibaba hay không.

Trao đổi về vấn đề này, luật sư Đỗ Trúc Lâm (hãng luật Lâm Trí Việt) cho biết luật đất đai và luật kinh doanh bất động sản có quy định rất rõ ràng về quy trình, thủ tục, điều kiện kinh doanh mở bán, huy động vốn đối với dự án đất nền.

Tuy nhiên, theo điều tra, cơ quan Công an bước đầu xác định, Công ty Alibaba tự vẽ ra các dự án không có thật, không được cấp phép và không đủ điều kiện để chuyển nhượng, đưa ra thông tin quảng cáo gian dối, hứa hẹn lợi ích nhằm tạo lòng tin của khách hàng để huy động vốn.

“Hành vi của ông Luyện và ông Lĩnh có dấu hiệu của tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản được quy định tại Điều 174 Bộ luật hình sự năm 2015 (sửa đổi bổ sung năm 2017). Trường hợp Tòa án xác định Luyện và các đồng phạm có hành vi phạm tội lừa đảo với số tiền chiếm đoạt lên tới hàng ngàn tỷ đồng thì mức án các đối tượng này phải đối mặt là bị phạt tù từ 12-20 năm hoặc tù chung thân”, luật sư Lâm nói.

Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản. Khi quyết định hình phạt, các đối tượng chủ mưu cầm đầu, thực hành tích cực, được lợi lớn từ hành vi phạm tội sẽ phải chịu mức án nghiêm khắc hơn và có thể lên mức tù chung thân.

Trường hợp mở rộng điều tra, Cơ quan tiến hành tố tụng xác định được những người đứng đầu các công ty con hoặc trong bộ máy tổ chức của Công ty Alibaba có tham gia quá trình bàn bạc, hoạch định thống nhất kế hoạch, tổ chức thực hiện hành vi lừa đảo nhằm chiếm đoạt tài sản của khách hàng thì các đối tượng này sẽ bị xem xét truy cứu trách nhiệm hình sự với vai trò đồng phạm.

Bên cạnh đó, nếu xác định có hành vi của cán bộ địa phương buông lỏng quản lý hoặc cố ý làm trái quy định về quản lý đất đai, xây dựng tiếp tay cho tội phạm thì tùy vào tính chất mức độ hành vi và hậu quả gây ra sẽ bị xử lý kỷ luật, xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Theo luật sư Lâm có hai lý do để hàng ngàn người dân bị lừa trong vụ án này, đó là sự thiếu hiểu biết về pháp luật và lợi dụng lòng tin của người dân. “Một số người dân cứ nghĩ đây là công ty, là một pháp nhân có con dấu, tại các dự án có đường sá đi vào khu đất nên họ có niềm tin đây là dự án thật và sẽ ra được sổ hồng. Bên cạnh đó, công ty này công khai thông tin về dự án, không có cơ quan nào can thiệp nên người dân thiếu hiểu biết về pháp luật sẽ mua và đầu tư. Lý do này chiếm 30%”, luật sư Lâm chia sẻ.

Lý do thứ hai là Công ty Alibaba lợi dụng lòng tin của người dân, chiếm 70%. “Công ty này cam kết với khách hàng về những lợi ích về giá đất sẽ bùng nổ, sẽ tăng và đây là nguồn đầu tư tài chính thu lời rất lớn. Trong khi đó, công ty này còn sẵn sàng mua lại đất và cho khách hàng hưởng giá trị chênh lệch, lãi suất cao gấp nhiều lần so với ngân hàng nên sẽ có nhiều người tham gia. Công ty Alibaba lấy tiền của người mua sau trả cho người mua trước và khi bị sự cố thì người dân mới bị chiếm đoạt tiền”, luật sư Lâm lý giải.

Về vấn đề khách hàng có lấy lại số tiền mua đất từ các dự án không có thật của Công ty Alibaba hay không, luật sư Lâm cho biết sự việc xảy ra là điều đáng tiếc nhưng một phần xuất phát từ sự thiếu hiểu biết pháp luật, bị đối tượng xấu lợi dụng vào chính lòng tham của khách hàng.

Đối với những người dân đang bị chiếm đoạt tiền, để bảo vệ quyền lợi của mình họ cần tập hợp toàn bộ hồ sơ liên quan đến việc giao dịch, biên nhận số tiền đã thanh toán và nộp cùng với đơn trình báo lên công an. Sau khi kiểm tra tính xác thực của lời khai, tài liệu người dân cung cấp, cơ quan Công an sẽ đưa họ tham gia tố tụng trong vụ án, các yêu cầu hoàn trả tiền sẽ được Tòa án xem xét giải quyết trong cùng vụ án hình sự.

“Người dân mang theo hồ sơ giao dịch với Công ty Alibaba trình báo với công an để bảo vệ quyền lợi của mình, đồng thời thể hiện nghĩa vụ công dân trong việc hỗ trợ cơ quan điều tra phòng chống tội phạm. Người dân không nên kiện một riêng vì hợp đồng ký với Công ty Alibaba nhưng công ty này dường như đóng cửa, không có bộ máy nhân sự để ra toà với vai trò bị đơn trong một vụ dân sự. Đó là chưa kể toàn bộ tài sản đang bị cơ quan công an phong toả… ”, luật sư Lâm nói.

Luật sư Lâm cũng khuyến cáo người dân cần tỉnh táo cảnh giác, chỉ giao dịch khi chủ đầu tư xuất trình được các văn bản tài liệu chứng minh dự án đã được cấp phép, hoàn thành cơ sở hạ tầng, đủ điều kiện mở bán hoặc có thể liên hệ Ủy ban các cấp, Phòng tài nguyên và môi trường để tìm hiểu thông tin dự án.

Hoàng Thuận