Rưng rưng bữa cơm tất niên ở tù

Những ngày này, không khí Tết ở Trại tạm giam Công an tỉnh Nghệ An đã bắt đầu rộn rã. Thượng tá Nguyễn Ngọc Viễn - Phó giám thị trại tạm giam cho biết, để chuẩn bị cho gần 1.100 can, phạm nhân đón Tết, Trại đã chuẩn bị 3 tấn thịt lợn, 5,5 tạ nếp, dưa hành… Tất cả đều là sản phẩm sản xuất của phạm nhân. Để động viên phạm nhân yên tâm cải tạo, Trại cũng tổ chức bữa cơm tất niên cho 150 phạm nhân tại đây.

“Các phạm nhân vào đây là đang phải trả giá cho những lỗi lầm đã gây ra. Tất nhiên là họ không có được niềm vui sum họp, đoàn viên trong ngày Tết đến, xuân về. Đó là một thiệt thòi rất lớn về mặt tinh thần. 3 năm nay, Tết nào Trại cũng tổ chức bữa cơm tất niên sớm cho các phạm nhân như là sự chia sẻ những thiệt thòi về mặt tinh thần của các cán bộ quản giáo đối với phạm nhân. Các phạm nhân cũng phấn chấn hơn, yên tâm học tập cải tạo hơn”, Thượng tá Nguyễn Ngọc Viễn cho hay.

Những ngày này, vào thăm Trại tạm giam Công an tỉnh Nghệ An, thấy như Tết đã rất cận kề. Bên cạnh lao động sản xuất, các phạm nhân cũng dành thời gian chăm chút vườn hoa xung quanh khu giam giữ để thấy cái Tết gần gũi hơn. Việc chuẩn bị mâm cỗ tất niên cũng được Ban giám thị Trại quan tâm. Bữa cơm đặc biệt này cũng không thể thiếu những món ăn truyền thống, cũng bánh chưng, dưa hành, thịt đông, canh măng.... Mâm cỗ ở nơi đặc biệt này cũng thịnh soạn như bất cứ mâm cỗ ngày Tết nào.

Sau không khí chuẩn bị rộn rã ấy là nét trầm buồn của rất nhiều phạm nhân. Đối với một số phạm, đây đã là cái Tết thứ 2, thứ 3 trong trại nên phần ít nhiều cũng đã quen, đỡ nhớ nhà hơn. Nhưng đối với những phạm mới vào, lần đầu tiên đón Tết xa nhà, bữa cơm tất niên ở trại rưng rưng nước mắt nhớ con, nhớ cha mẹ già.

Đây là Tết thứ 2 Lê Đăng Hoàng (SN 1994, trú tại xã Diễn Kỷ, Diễn Châu, Nghệ An, phạm tội cố ý gây thương tích) đón Tết ở Trại. Tết năm ngoái, cậu trai mới lớn này đã khóc hu hu như một đứa trẻ vì nhớ nhà, nhớ bố mẹ và 2 đứa em. 2 năm cải tạo tại trại, Hoàng đã rắn rỏi và “người lớn” lên rất nhiều.

“Nếu em biết kiềm chế, giữ mình hơn thì giờ này chắc đang ở nhà đón Tết với bố mẹ. Đi sắm cành đào, lọ hoa hay dọn dẹp lau chùi nhà cửa. Giờ nghĩ, thấy thương mẹ nhiều hơn. Chắc bây giờ, mẹ cũng đang khóc chị ạ”, đôi mắt Hoàng dường như loang loáng nước.

Phạm tội đánh bạc, Nguyễn Thị Đức phải lĩnh án 5 tháng tù giam và phải đón Tết trong tù. Người phụ nữ đã lên chức bà với 5 đứa cháu nội chỉ chực khóc khi ngồi ăn bữa cơm tất niên “đặc biệt” nhất trong cuộc đời mình. “Nghĩ không có cái dại nào bằng cái dại nào. Già đời rồi, lên đến chức bà rồi mà vẫn phạm sai lầm. Tết, nhớ mấy đứa cháu lắm.

Giờ này năm ngoái, mấy đứa cháu còn xúm xít quanh bà giành nhau ai thương bà nhất rồi đòi bà đi mua áo mới, đòi tiền lì xì. Chỉ mong nhanh nhanh hết thời hạn cải tạo để về thôi, còn 3 tháng 17 ngày nữa… Sẽ không có lần thứ 2 như thế này đâu, chắc chắn là thế”, chị Đức quả quyết.

Trong bữa cơm tất niên ở Trại, tôi gặp lại “người quen cũ” - Bùi Thị Tắm (trú tại xã Chiêu Lưu, huyện Kỳ Sơn). Nói Tắm là người cũ bởi tôi đã gặp tại phiên tòa xét xử vụ án buôn người mà Tắm là đồng phạm. Trong khi các đồng phạm đã được chuyển tới các trại cải tạo thì Bùi Thị Tắm mức án 3 năm tù nên được ở lại Trại tạm giam để cải tạo.

Ngước đôi mắt buồn bã như chực khóc, Tắm cho biết 2 đứa con nhỏ đang gửi nhà nội. Đứa con đầu của Tắm cũng đang ngồi tù về tội mua bán trái phép chất ma túy. “Không biết ở nhà chúng có được ăn Tết đầy đủ không? Ông bà có tiền mua quần áo mới cho chúng không? Vào đây, ngày Tết không còn gì buồn hơn khi nghĩ về cha mẹ già và hai đứa con thơ…”, Tắm buồn rầu. Cố gắng lắm Bùi Thị Tắm mới không để mình bật khóc trong bữa cơm tất niên mà Ban giám thị tổ chức cho phạm nhân.

Gần đó cũng có một người đàn ông đang trầm ngâm. Phạm nhân Vương Đình H. (trú huyện Nghi Lộc, Nghệ An) đang thụ án 1 năm tù về tội đánh bạc, mới cải tạo được 2 tháng. “Người đàn ông trụ cột gia đình dính vào vòng tù tội, bao nhiêu công việc ngày Tết đều dồn lên vai vợ, thấy mình có tội với vợ con nhiều lắm. Giờ này nếu đang ở ngoài, tôi chắc cũng đưa 2 đứa con đi mua sắm. Cả nhà sẽ quây quần gói bánh chưng, chuẩn bị cúng tổ tiên, ông bà. Ngày Tết, nghĩ tới các con mà trào nước mắt”.

Bây giờ nếu có một điều ước, anh sẽ ước gì? - tôi hỏi. Anh đáp: “Sự việc đã xảy ra rồi, muốn ước nó chưa từng xảy ra nữa thì không thể. Năm mới, ngoài những mong muốn tốt đẹp dành cho những người thân yêu, tôi chỉ ước mình đủ bản lĩnh để tránh xa những cám dỗ, giữ được mình để đây là cái Tết duy nhất phải xa vợ con”.

Bữa cơm tất niên ở Trại tạm giam có nụ cười của niềm vui, có nước mắt buồn tủi, ân hận và cả khát vọng hoàn lương làm lại cuộc đời.

Hoàng Lam