Cựu Thứ trưởng Cao Minh Quang sai phạm sao trong vụ mua thuốc cúm H5N1?

Ngày 13/5, nguồn tin của phóng viên Dân trí cho biết, Cơ quan Cảnh sát điều tra, Bộ Công an đã ban hành kết luận điều tra, đề nghị truy tố 8 bị can trong vụ án "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng"; "Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ" xảy ra tại Bộ Y tế, Công ty Cổ phần Dược phẩm Cửu Long và các đơn vị liên quan.

Cán bộ Cục Quản lý dược thông đồng với doanh nghiệp?

Theo đó, Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đề nghị truy tố bị can Cao Minh Quang -  nguyên Thứ trưởng Bộ Y tế; Dương Huy Liệu - nguyên Vụ trưởng Vụ kế hoạch tài chính; Nguyễn Nam Liên - nguyên Vụ trưởng Vụ Kế hoạch tài chính và Phạm Thị Minh Nga, chuyên viên Vụ kế hoạch Tài Chính, nguyên Ủy viên kiêm Kế toán trưởng Ban quản lý thực hiện kế hoạch phóng chống dịch cúm A (H5N1) của "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng".

Cùng với đó, Cơ quan điều tra còn đề nghị truy tố đối với 3 bị can là lãnh đạo doanh nghiệp dược liên quan. Đó là Lương Văn Hóa - nguyên Tổng Giám đốc Công ty Dược Cửu Long; Nguyễn Thanh Tòng - nguyên Phó Tổng Giám đốc Công ty Dược Cửu Long và Ngô Hữu Hiếu Nghĩa, nguyên Giám đốc Chi nhánh tại TPHCM kiêm Giám đốc Xuất Nhập khẩu Công ty Cổ phần Dược phẩm Cửu Long.

Theo kết luận điều tra, năm 2005, trước tình dịch diễn biến phức tạp của dịch cúm H5N1, Bộ Y tế đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ ban hành quyết định phê duyệt kế hoạch dự trữ thuốc Tamiflu và sản xuất thuốc Oseltamivir phòng, chống cúm H5N1 tại Việt Nam. Thủ tướng Chính phủ giao cho Bộ Y tế triển khai việc mua, sản xuất dự trữ thuốc, phối hợp với Bộ Tài chính thẩm định, phê duyệt giá sản xuất trong nước để mua theo kế hoạch.

Thực hiện kế hoạch tự sản xuất thuốc theo phê duyệt của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Y tế đã thành lập Hội đồng thẩm định cơ sở do Cục trưởng Cục quản lý Dược Cao Minh Quang làm Chủ tịch để thẩm định, lựa chọn các doanh nghiệp tham gia sản xuất thuốc Oseltamivir. Căn cứ kết quả thẩm định, Bộ Y tế đã phê duyệt, lựa chọn 4 doanh nghiệp, trong đó có Công ty Dược Cửu Long tham gia kế hoạt sản xuất thuốc Oseltamivir.

Cuối năm 2005, Bộ Y tế quyết định thành lập Ban Quản lý thực hiện kế hoạch phòng chống dịch cúm H5N1, do ông Nguyễn Minh Tuấn - Phó Vụ trưởng Vụ trang thiết bị và Công trình y tế, làm Trưởng ban; các ông bà Nguyễn Nam Liên làm Phó trưởng ban, Phạm Thị Minh Nga làm Ủy viên kiêm Kế toán trưởng.

Đầu năm 2006, tình hình dịch cúm H5N1 được khống chế, Bộ Y tế đã báo cáo đề xuất, được Thủ tướng Chính phủ đồng ý điều chỉnh giảm cơ số thuốc Oseltamivir dự trữ. Tháng 1/2006, Bộ Y tế quyết định giao cho 4 doanh nghiệp sản xuất 20 triệu viên nang Oseltamivir, trong đó, Công ty Dược Cửu Long nhận chỉ tiêu sản xuất 5 triệu viên.

Doanh nghiệp dược "ỉm" 3,8 triệu USD giảm giá nhập thuốc

Thực hiện nhiệm vụ phân công của Bộ Trưởng Bộ Y tế, Dương Huy Liệu; Nguyễn Nam Liên và Phạm Thị Minh Nga đã trực tiếp soạn thảo hợp đồng, thống nhất dự thảo hợp đồng với Công ty Dược Cửu Long. Sau đó, Dương Huy Liệu cùng với Nguyễn Nam Liên đại diện cho Bộ Y tế ký hợp đồng kinh tế đặt hàng Công ty Dược Cửu Long sản xuất 5 triệu viên Oseltamivir, đơn giá gần 28 ngàn đồng/viên, tổng giá trị gần 146 tỷ đồng.

Trong đó, Điều 1 hợp đồng và phụ lục có quy định: "Công ty Dược Cửu Long tiếp tục đàm phán với nhà cung cấp để được giảm giá nguyên liệu Oseltamivir. Trường hợp đàm phán được sẽ báo cáo Bộ Y tế và Bộ Tài Chính để liên Bộ xem xét điều chỉnh giá thành sản xuất và tổng giá trị hợp đồng".

Từ ngày 20/2/2006 đến 29/4/2009, Công ty Dược Cửu Long đã nhập 520 kg nguyên liệu  Oseltamivir, tổng giá trị 9,1 triệu USD, đã thanh toán cho Công ty Mambo (nhà cung cấp nguyên liệu, có trụ sở ở Singapore) số tiền hơn 5,2 triệu USD. Số còn lại hơn 3,8 triệu USD đã được Công ty Mambo cho giảm giá nhưng Công ty Dược Cửu Long không báo cáo lên Bộ Y tế.

Sau khi sản xuất 2,5 triệu viên Oseltamivir và dự trữ dưới dạng hoạt chất nguyên liệu hơn 257 kg, căn cứ vào hợp đồng và đề nghị của công ty, Công ty Dược Cửu Long đã được Ban Quản lý thực hiện kế hoạch phòng, chống dịch H5N1 tạm ứng, thanh toán 5 lần với số tiền gần 144 tỷ đồng (chưa bao gồm phí gia công phần nguyên liệu chưa sản xuất).

Đầu năm 2007, để thanh quyết toán kinh phí phòng chống dịch, Nguyễn Nam Liên tiếp tục giao cho Phạm Thị Minh Nga rà soát, đối chiếu để thanh lý hợp đồng với các công ty sản xuất.

Tuy nhiên, cả 3 bị can nêu trên đã không rà soát, đánh giá việc thực hiện điều khoản đàm phán hợp đồng giảm giá trong hợp đồng, không phát hiện Công ty Dược Cửu Long đã được giảm giá hơn 3,8 triệu USD.

Tháng 5/2008 thực hiện ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng chính Phủ và Bộ Tài chính, thay mặt Bộ Y tế, ông Cao Minh Quang đã quyết định thành lập Đoàn Kiểm tra liên ngành để kiểm tra tình hình mua, bảo quản, sử dụng thuốc Tamiflu, nguyên liệu Oseltamivir.

Sau khi kiểm tra, Đoàn Kiểm tra xác định Công ty Dược Cửu Long chưa thanh toán 3,8 triệu USD còn lại cho nhà cung cấp nguyên liệu. Dù vậy, ông Cao Minh Quang đã ký duyệt kết quả kiểm tra, dự thảo báo cáo Thủ tướng mà không kiến nghị tiếp tục kiểm tra số tiền 3,8 triệu USD Công ty Dược Cửu Long giữ lại. Cục trưởng Cục Quản lý dược khi đó cũng không có ý kiến chỉ đạo kiểm tra, làm rõ.

Sau khi Bộ Tài chính có công văn yêu cầu tiếp tục kiểm tra làm rõ, ông Cao Minh Quang vẫn không chỉ đạo thực hiện kiểm tra để thu hồi số tiền hơn 3,8 triệu USD này, gây thiệt hại cho nhà nước.