Bốn công dân bị xử oan được tòa xin lỗi

Sáng 21-12, ông Lê Viết Phong, Phó Chánh án TAND tỉnh Bình Phước cùng đại diện Cơ quan CSĐT Công an tỉnh, VKSND tỉnh Bình Phước đã tổ chức buổi xin lỗi bốn thanh niên bị kết án oan. Đó là anh Thái Hoàng Trọng, Phạm Văn Quàng, Nguyễn Hữu Nghĩa và Vũ Ngọc Văn (cùng ngụ xã Tân Thành, huyện Bù Đốp, Bình Phước). Đây là trường hợp oan mà báo Pháp Luật TP.HCM từng có nhiều bài phản ánh trong vệt bài “Bốn thanh niên bị kết án oan”.

“Sau hơn hai năm chờ đợi lời xin lỗi, bồi thường từ phía tòa án, đến nay chúng tôi đã chính thức được minh oan. Cả ngày hôm qua đài truyền thanh huyện đã phát thanh cho cả huyện biết hôm nay bốn người chúng tôi được minh oan. Tôi vui lắm, từ nay không còn mặc cảm mình là tội phạm hiếp dâm nữa” - anh Nghĩa nói.

Hàng trăm người dân địa phương cũng đã đến ngồi chật cả hội trường UBND xã Tân Thành để dự buổi xin lỗi.

Xin lỗi bốn công dân và nhân dân cả nước

Buổi xin lỗi vắng mặt Vũ Ngọc Văn (do bị bệnh, chỉ có cha mẹ Văn đến dự), còn anh Phạm Văn Quàng thì đã chết vì bệnh nên mẹ anh là bà Lê Thị Lý đến dự.

Bắt đầu buổi xin lỗi, đại diện TAND tỉnh nhắc lại nội dung vụ án và việc kết án oan. “Hôm nay TAND tỉnh Bình Phước chính thức công khai cải chính, xin lỗi đối với bốn công dân Thái Hoàng Trọng, Phạm Văn Quàng, Nguyễn Hữu Nghĩa và Vũ Ngọc Văn vì đã bị điều tra, truy tố và xét xử kết án oan trong vụ án hiếp dâm trẻ em theo bản án số 29/2011/HSST ngày 5-8-2011. Chúng tôi cũng xin lỗi gia đình và người thân của bốn công dân, xin lỗi nhân dân Bình Phước nói riêng và nhân dân cả nước nói chung về những sai sót nghiêm trọng này” - ông Lê Viết Phong, Phó Chánh án TAND tỉnh Bình Phước, mở đầu lời xin lỗi.

Ông Phong chia sẻ: “Chúng tôi hiểu rằng trong một thời gian dài bốn công dân phải sống thiếu tự do, nhọc nhằn trong nhà tạm giam, tinh thần và tâm lý bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Điều kiện sống của các anh thiếu thốn, phải cách ly cha mẹ, bản thân các anh và gia đình bị hàng xóm hắt hủi, dị nghị, soi xét - thật là oan trái. Đặc biệt hơn, anh Phạm Văn Quàng sau khi được trả tự do một thời gian vì lý do bệnh tật đã chết. Anh ra đi khi chưa nghe được những lời xin lỗi, cải chính. thật là nỗi buồn không thể nguôi, một mất mát to lớn đối với gia đình người thân của anh. Những thiệt hại, mất mát của các anh không ai có thể thấu hiểu bằng chính bản thân các anh và người thân. Chúng tôi biết những lời xin lỗi hôm nay chỉ là sự bù đắp nhỏ bé so với những gì các anh và người thân phải gánh chịu”.

“Sẽ để bó hoa lên bàn thờ của con” “Khi nhận thông báo tòa sẽ xin lỗi, tôi mừng lắm nhưng buồn vì không còn thằng Quàng. Con tôi bị giam tổng cộng 801 ngày, gia đình phải sống trong giày vò, đau khổ, dị nghị của xóm làng vì có con mang tội hiếp dâm. Khi được tại ngoại, nó đi làm thuê và bệnh chết trong khi vẫn mang thân phận bị can… Bó hoa tòa xin lỗi Quàng tôi sẽ đem về đặt trên bàn thờ và thắp hương để nói với nó rằng: “Con đã được minh oan, hãy an lòng yên nghỉ”” - bà Lê Thị Lý, mẹ anh Phạm Văn Quàng, nói.

Sẽ xử lý tập thể, cá nhân làm oan

Tại buổi xin lỗi, ông Lê Viết Phong cũng thẳng thắn nhìn nhận: “Chúng tôi thừa nhận trong quá trình tố tụng, các cơ quan và người tiến hành tố tụng đã chưa làm hết trách nhiệm, có sai sót nghiêm trọng trong việc nghiên cứu hồ sơ, đánh giá chứng cứ, dẫn đến hậu quả nghiêm trọng này. Chúng tôi xin nhận khuyết điểm và chịu hoàn toàn trách nhiệm theo quy định pháp luật. Chúng tôi mong các anh và gia đình hãy tha thứ và chấp nhận lời xin lỗi của TAND tỉnh Bình Phước và những người đã tiến hành tố tụng trong vụ án nói trên trong quá khứ. Đối với trách nhiệm tập thể, cá nhân gây oan sai, chúng tôi xin hứa sẽ xem xét và xử lý nghiêm theo quy định pháp luật”.

Ông Phong đại diện cho các cơ quan tố tụng cam kết: “Chúng tôi cam kết sẽ không ngừng học hỏi, nâng cao trình độ năng lực chuyên môn nghiệp vụ để trong thời gian tới không còn một người nào, một gia đình nào phải gánh chịu những mất mát, thiệt thòi do bị kết án oan như các anh. Chúng tôi xin khẳng định sẽ tiến hành ngay các thủ tục tiếp theo như đăng lời xin lỗi công khai trên báo trung ương và địa phương để khôi phục danh dự cho các anh”.

Về phần bồi thường, ông Phong cho biết: Qua thương lượng với các gia đình, vào tháng 10-2014, TAND tỉnh Bình Phước đã ra quyết định bồi thường cho anh Trọng hơn 187 triệu đồng, anh Văn hơn 216,5 triệu đồng, anh Quàng hơn 288 triệu đồng, anh Nghĩa hơn 309 triệu đồng.

Tuy nhiên, đến nay bốn người bị oan vẫn chưa nhận được tiền bồi thường. Ông Phong lý giải: “Từ ngày 1-11-2014, TAND tỉnh đã nhiều lần gửi hồ sơ đề nghị TAND Tối cao thẩm định, cấp kinh phí bồi thường nhưng đến nay chưa nhận kết quả. Chúng tôi cam kết sẽ tiếp tục đề nghị TAND Tối cao ký phê duyệt kinh phí để giải quyết sớm nhất có thể việc bồi thường cho bốn công dân”.

***

Thay mặt cho gia đình bốn thanh niên bị kết án oan, ông Nguyễn Hữu Thời, cha anh Nguyễn Hữu Nghĩa, bước lên bục phát biểu: “Tôi chấp nhận lời xin lỗi của tòa và tôi cũng mong không ai còn bị nỗi oan trái như con và gia đình chúng tôi nữa”.

Sau buổi xin lỗi, ông Phong đã đến gặp từng thân nhân bốn công dân để cúi đầu rồi bắt tay tiếp tục nói lời xin lỗi thêm một lần nữa.

Dấu hiệu bức cung trong vụ án oan Như Pháp Luật TP.HCM đã phản ánh, sau khi điều tra lại, ngày 15-11-2013, Công an tỉnh Bình Phước đã đình chỉ điều tra đối với các anh Trọng, Quàng, Nghĩa, Văn vì hết thời hạn điều tra mà không chứng minh được bị can đã thực hiện tội phạm. Trước đó, cáo trạng quy kết: Trọng, Quàng, Nghĩa, Văn cùng làm thuê tại một xưởng điều ở xã Tân Thành (huyện Bù Đốp, Bình Phước). Chiều 11-6-2005, công nhân xưởng điều nghỉ nên cả nhóm rủ thêm NTYN và một số người khác đến nhà một người quen uống bia. Trong lúc uống bia, Trọng kêu Văn, Quàng, Nghĩa ra nói chuyện, dặn khi hết nhậu thì về trước để Trọng chở N. về sau. Lúc ra về, Trọng chở N. đến đoạn đường vắng và đề nghị N. cho nhóm Trọng “làm chuyện ấy” nhưng N. không đồng ý. Trọng nắm tay N. đưa vào vườn điều. Bị N. phản ứng, la hét… Nghĩa, Quàng, Văn đến khống chế làm N. ngất xỉu. Sau khi thực hiện xong hành vi hiếp dâm, Nghĩa gọi N. dậy. Sau đó nhóm này tiếp tục đến nhà bạn chơi. Đến 16 giờ cùng ngày, N. tự đi về nhà mình. Ba tháng sau đó, mẹ N. thấy con có biểu hiện khác thường nên đưa N. đi khám. Kết quả giám định pháp y vào tháng 10-2005 xác định “mọi thứ” của N. bình thường, chỉ có màng trinh là ửng đỏ… Sau đó lần lượt các bị can Trọng, Quàng, Nghĩa, Văn (đều chưa thành niên) bị công an bắt giữ để điều tra về tội hiếp dâm trẻ em. “Các chú công an đã dọa dẫm, ép nhận tội. Khi lấy lời khai, họ đưa một tờ giấy ghi sẵn nội dung lời khai của Trọng, Quàng. Em không nhận thì bị đánh, bị gí súng vào vùng kín… nên em phải ghi lại lời khai như yêu cầu của công an. Có nhiều từ không hiểu, cán bộ còn giải thích để em biết cách mà ghi. Em ghi hơn nửa giờ là xong” - Nghĩa kể. Tại phiên xử sơ thẩm, các thanh niên này kêu oan và tố cáo rằng họ đã bị ép cung, đánh đập nhưng tòa cho rằng tố cáo không có cơ sở. TAND tỉnh Bình Phước nhận định: Công an có thiếu sót trong giai đoạn điều tra; lời khai của các bị cáo về một số chi tiết liên quan đến diễn biến vụ hiếp dâm chưa trùng khớp nhưng về cơ bản là phù hợp… Tòa phạt các bị cáo từ tám năm đến 12 năm tù. Xử phúc thẩm, Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao tại TP.HCM (nay là TAND cấp cao tại TP.HCM) vạch ra hàng loạt vi phạm của cấp sơ thẩm. Về hình thức, các bị cáo thuộc trường hợp phải có người giám hộ và người bào chữa từ giai đoạn điều tra nhưng không có. Về nội dung, thời gian xác định có hay không việc hiếp dâm mâu thuẫn. Các nhân chứng khai là trên đường về nhà bạn để nhậu tiếp, cả nhóm đi liền nhau, không ai đi tách riêng. Trọng, Nghĩa, Quàng, Văn là nhóm đi sau cũng đến nơi sau đó chừng 2-3 phút. Nếu như vậy thì các bị cáo thực hiện hành vi hiếp dâm lúc nào? Người bị hại khai hiếp ở bụi cỏ, bị cáo thì khai hiếp ở vườn điều, ở trảng tranh. Từ đó tòa hủy án để điều tra lại. Điều tra lại, công an phải đình chỉ vì không chứng minh được bị can đã thực hiện tội phạm.

Theo NGUYỄN ĐỨC

Pháp luật TP Hồ Chí Minh