Bà Trương Mỹ Lan có được miễn 674 tỷ đồng án phí?

Hôm nay (4/11), TAND Cấp cao tại TPHCM mở phiên tòa phúc thẩm, xem xét đơn kháng cáo bản án tử hình của bà Trương Mỹ Lan về tội Tham ô gây thiệt hại 677.000 tỷ đồng cho SCB (giai đoạn một của vụ án).

Cách tính án phí

Trước đó, ở phiên xét xử sơ thẩm, bà Lan bị tuyên phạt mức án tử hình về tội Tham ô tài sản. Về dân sự, HĐXX tuyên buộc người phụ nữ này có nghĩa vụ bồi thường 677.000 tỷ đồng cho Ngân hàng SCB. Ngoài ra, bà chủ Vạn Thịnh Phát phải nộp án phí 674 tỷ đồng.

Sau phán quyết trên, bà Lan kháng cáo toàn bộ bản án sơ thẩm và có đơn xin miễn án phí.

Đây là vụ án có án phí được xem là lớn nhất trong lịch sử tố tụng nước ta, khi một bị cáo phải nộp 674 tỷ đồng án phí dân sự sơ thẩm. Nhiều bạn đọc báo Dân trí thắc mắc về quy định vấn đề này ra sao và bà Lan có được miễn án phí hay không.

Theo pháp luật hiện hành, án phí là số tiền mà đương sự phải nộp khi tòa án đã giải quyết vụ án bằng bản án hoặc quyết định có hiệu lực pháp luật.

Án phí được chia thành các loại, bao gồm: Án phí hình sự, án phí dân sự, án phí hành chính. Ngoài ra, đối với án phí dân sự thì được chia thành án phí trong vụ án có giá ngạch và không có giá ngạch, cách xác định như sau.

Vụ án dân sự không có giá ngạch là vụ án mà trong đó, yêu cầu của đương sự không phải là một số tiền hoặc không thể xác định được giá trị bằng số tiền cụ thể.

Vụ án dân sự có giá ngạch là vụ án mà trong đó yêu cầu của đương sự là một số tiền hoặc tài sản có thể xác định được bằng số tiền cụ thể.

Theo Điều 21 Nghị quyết 326/2016/UBTVQH (gọi tắt Nghị quyết 326) án phí trong vụ án hình sự gồm: Án phí hình sự sơ thẩm, án phí hình sự phúc thẩm, án phí dân sự sơ thẩm đối với trường hợp tòa án giải quyết cả phần dân sự trong vụ án hình sự; án phí dân sự sơ thẩm không có giá ngạch và án phí dân sự sơ thẩm có giá ngạch và án phí dân sự phúc thẩm đối với trường hợp có kháng cáo về phần dân sự trong vụ án hình sự.

Theo phụ lục ban hành kèm theo Nghị quyết 326, án phí hình sự sơ thẩm, phúc thẩm là 200.000 đồng, án phí dân sự sơ thẩm, phúc thẩm không có giá ngạch là 300.000 đồng. Còn đối với những vụ án dân sự án phí có giá ngạch sẽ phụ thuộc vào số tiền các bên có tranh chấp, yêu cầu tòa án giải quyết.

Theo đó, đối với những vụ án tài sản tranh chấp dưới 6 triệu đồng thì án phí là 300.000 đồng; những tranh chấp tài sản có giá trị từ 6 triệu đồng tới 400 triệu đồng, mức thu án phí là 5% giá trị tài sản.

Mức thu án phí tăng dần, cao nhất đối với những vụ án có tranh chấp trên 4 tỷ đồng, mức án phí dân sự là 112 triệu đồng, cộng với 0,1% của giá trị tài sản tranh chấp vượt quá 4 tỷ đồng.

Nghĩa vụ nộp án phí

Trở lại vụ án này, bà Trương Mỹ Lan bị TAND TPHCM tuyên buộc phải bồi thường số tiền 673.849 tỷ đồng. Theo Điểm e, mục 1.3, danh mục A ban hành kèm theo Nghị quyết 326 đối với những tranh chấp dân sự có số tiền trên 4 tỷ đồng, công thức tính là 112 triệu đồng + 0,1% của phần giá trị tài sản tranh chấp vượt 4 tỷ đồng.

Với công thức trên, án phí đối với bà chủ Tập đoàn Vạn Thịnh Phát được tính như sau: 112 triệu + 0,1% (673.849 tỷ đồng - 4 tỷ đồng).

Từ quy định trên, bị cáo Trương Mỹ Lan phải có nghĩa vụ nộp gần 674 tỷ đồng án phí dân sự sơ thẩm.

Nghị quyết 326 cũng quy định về các trường hợp được miễn, giảm án phí, cũng như thẩm quyền, trình tự giải quyết vấn đề này.

Theo điểm đ, khoản 1, Điều 12, Nghị quyết 326 những trường hợp sau sẽ được miễn án phí: Trẻ em; cá nhân thuộc hộ nghèo, cận nghèo; người cao tuổi; người khuyết tật; người có công với cách mạng; đồng bào thiểu số ở các xã có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn; thân nhân liệt sĩ được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp Giấy chứng nhận gia đình liệt sĩ.

Theo điều 2 Luật Người Cao tuổi hiện hành, người cao tuổi là công dân Việt Nam từ đủ 60 tuổi trở lên. Bà Trương Mỹ Lan sinh năm 1956 (68 tuổi) nên thuộc trường hợp được miễn án phí theo quy định.

Tuy nhiên, theo quy định tại điều 15 về thẩm quyền miễn, giảm án phí thì mốc thời gian xem xét đề nghị miễn, giảm án phí là trước khi diễn ra phiên tòa sơ thẩm, phúc thẩm. Tại phiên tòa, HĐXX sẽ ra quyết định về việc miễn, giảm án phí.