Dừng xe quá vạch nhưng vẫn dưới đèn đỏ có bị phạt không?

Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 41:2024/BGTVT và Luật Trật tự, An toàn giao thông đường bộ 2024 đều quy định rằng người tham gia giao thông đường bộ phải chấp hành báo hiệu đường bộ theo thứ tự ưu tiên từ trên xuống dưới như sau:

- Hiệu lệnh của người điều khiển giao thông;

- Tín hiệu đèn giao thông;

- Biển báo hiệu đường bộ;

- Vạch kẻ đường và các dấu hiệu khác trên mặt đường;

- Cọc tiêu, tường bảo vệ, rào chắn, đinh phản quang, tiêu phản quang, cột Km, cọc H;

- Thiết bị âm thanh báo hiệu đường bộ.

Diễn giải quy định trên, nhiều người cho rằng tín hiệu đèn giao thông có thứ tự ưu tiên cao hơn vạch kẻ đường, nên việc dừng xe đè vạch hoặc quá vạch nhưng vẫn ở dưới cột đèn tín hiệu giao thông thì tức là chưa vượt đèn đỏ.

Tuy nhiên, theo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 41:2024/BGTVT về Báo hiệu đường bộ, tín hiệu đèn màu đỏ là cấm đi, báo hiệu phải dừng lại trước vạch dừng. Nếu không có vạch dừng thì phương tiện phải dừng trước đèn tín hiệu theo chiều đi.

Trường hợp không có vạch dừng thì vị trí đặt đèn tín hiệu gần nhất theo chiều đi mới được coi như là vạch dừng.

Như vậy, việc dừng xe đè vạch hoặc phía trên vạch dừng, dù trước vị trí đặt đèn tín hiệu giao thông sẽ vẫn bị coi là vượt đèn đỏ và bị phạt như hành vi vượt đèn đỏ, với mức phạt là 4-6 triệu đồng đối với người điều khiển mô tô, xe máy, và 18-20 triệu đồng đối với người điều khiển ô tô (Nghị định 168/2024/NĐ-CP). Ngoài ra, người điều khiển phương tiện còn bị trừ 4 điểm trên giấy phép lái xe.

Nếu chú ý quan sát và giảm tốc độ khi tới gần các vị trí đường giao nhau thì người tham gia giao thông sẽ ít có nguy cơ rơi vào tình huống đè vạch hoặc dừng chờ quá vạch, tránh được những tranh cãi căng thẳng, mất thời gian, và không cần thiết khi bị "tuýt còi".

Trên thực tế, việc không giảm tốc độ và không chú ý quan sát khi tới gần ngã ba, ngã tư cũng là một trong những nguyên nhân trực tiếp dẫn tới tình trạng ùn tắc và không ít trường hợp va chạm giao thông.

Tình huống diễn ra vào ngày 26/2 tại ngã tư giao giữa quốc lộ 2 với tỉnh lộ 35, huyện Sóc Sơn (Hà Nội) trong clip dưới đây là một ví dụ.

Theo hình ảnh do camera hành trình của một xe đang dừng chờ đèn đỏ ghi lại, va chạm xảy ra vào thời điểm đèn tín hiệu giao thông phía trước chỉ còn 1 giây sẽ chuyển sang màu xanh, đồng nghĩa với việc đèn ở hướng cắt ngang chuẩn bị chuyển sang màu đỏ. 

Chiếc ô tô con màu bạc đang rẽ trái thì gặp hai thanh niên đi xe máy tăng tốc chạy cắt ngang qua giao lộ có vẻ như để né đèn đỏ.

Ngay cả trong trường hợp tại nơi đường giao nhau không có bộ đếm giây, việc giảm tốc độ và chú ý quan sát đèn vàng cũng đủ để người điều khiển phương tiện kịp dừng xe trước khi đèn tín hiệu chuyển sang màu đỏ. Nếu đèn chuyển sang màu vàng khi xe đã qua vạch dừng thì có thể đi tiếp mà không bị phạt lỗi vượt đèn vàng.