Lo ngại lượng tro, xỉ thải "khổng lồ" gây ô nhiễm môi trường

Thông tin từ Bộ Tài nguyên và Môi trường (Bộ TN&MT), hiện cả nước có 26 nhà máy nhiệt điện than đang vận hành với tổng công suất khoảng 13.810 MW, tiêu thụ khoảng 47,8 triệu tấn than/năm. Lượng tro xỉ, thạch cao thải ra hàng năm hơn 16,4 triệu tấn.

Dự kiến, năm 2020 sẽ có thêm 15 dự án nhiệt điện than đưa vào hoạt động; dự kiến tổng số nhà máy điện than hoạt động năm 2020 là 31 nhà máy, năm 2025 là 47 nhà máy và năm 2030 là 64 nhà máy. Lượng tro, xỉ sẽ rất lớn.

Đa phần, các nhà máy ở nước ta đều chưa có biện pháp tái sử dụng, xử lý tro, xỉ triệt để, chủ yếu được đổ ra bãi thải của các nhà máy như: nhà máy nhiệt điện Cao Ngạn (Thái Nguyên), nhà máy nhiệt điện Na Dương (Lạng Sơn), nhà máy nhiệt điện Phả Lại I, II (Hải Dương), nhà máy nhiệt điện Uông Bí (Quảng Ninh), nhà máy nhiệt điện Cẩm Phả (Quảng Ninh), nhà máy nhiệt điện Hải Phòng (Hải Phòng)… gây tác động xấu đến môi trường.

Đáng chú ý là một số nhà máy chưa hoàn thiện hệ thống vận chuyển, bãi chứa lưu giữ tro, xỉ, thạch cao đáp ứng yêu cầu bảo vệ môi trường, gây ô nhiễm, khiến kiện kéo dài...

Bộ TN&MT đánh giá, hầu hết lượng tro, xỉ thải từ nhà máy nhiệt điện ở nước ta không đáp ứng đủ tiêu chuẩn tái sử dụng.

Bộ TN&MT đề nghị các Bộ, ngành khẩn trưởng triển khai Đề án đã được Thủ tướng Chính phủ ký giao vào tháng 4/2017.

Theo đó, Bộ Xây dựng ban hành văn bản pháp luật, tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, hướng dẫn kỹ thuật, định mức kinh tế quy định việc xử lý, sử dụng tro, xỉ làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng, sử dụng trong các công trình xây dựng.

Đồng thời, chỉ đạo các nhà máy xi măng sử dụng tro, xỉ than đáp ứng tiêu chuẩn đầu vào từ các nhà máy nhiệt điện thay thế nguyên liệu tự nhiên.

Bộ Công Thương chỉ đạo các nhà máy nhiệt điện lập đề án xử lý, tiêu thụ tro, xỉ, thạch cao trình Bộ Công thương phê duyệt; Rà soát quy hoạch tổng sơ đồ điện điều chỉnh đã được phê duyệt để có kế hoạch, lộ trình đóng cửa nhà máy điện than hoạt động kém hiệu quả, công nghệ sản xuất lạc hậu, phát sinh chất thải lớn ra môi trường. Đồng thời, không đưa nhà máy điện than mới vào quy hoạch, nghiên cứu, triển khai ứng dụng, lắp đặt, sản xuất năng lượng tái tạo, sạch và thân thiện với môi trường.

Bộ Giao thông vận tải hoàn thiện, bổ sung các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, hướng dẫn kỹ thuật, quy định sử dụng tro, xỉ, thạch cao làm vật liệu xây dựng đường giao thông

Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cần hoàn thiện, bổ sung các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, hướng dẫn kỹ thuật, quy định sử dụng tro, xỉ, thạch cao để xây dựng các công trình thủy lợi và các ứng dụng khác trong xây dựng các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn.

Bộ TN&MT sẽ hoàn thiện, bổ sung, các tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, hướng dẫn kỹ thuật, quy định sử dụng tro, xỉ, thạch cao để hoàn nguyên mỏ.

Bộ Khoa học và Công nghệ nghiên cứu, ban hành các tiêu chuẩn, quy chuẩn công nghệ sản xuất của các nhà máy nhiệt điện theo hướng siết chặt các công nghệ lạc hậu có nguy cơ nhập khẩu từ nước ngoài vào Việt Nam nhằm giảm thiểu việc phát sinh tro, xỉ.

Bộ TN&MT cũng yêu cầu các nhà máy điện than đã hoạt động phải chủ động tìm giải pháp xử lý tro, xỉ, thạch cao của các nhà máy nhiệt điện, nhà máy hóa chất phân bón để làm nguyên liệu sản xuất vật liệu xây dựng.

Với các nhà máy điện than đang chuẩn bị đầu tư, cơ quan phê duyệt phải yêu cầu các chủ dự án phải có phương án tiêu thụ, xử lý tro, xỉ than.

Áp dụng các biện pháp hạn chế tác động tới môi trường nước, không khí xung quanh. Xây dựng hành lang cây xanh cách ly theo đúng quy định.

Trần Thanh