"Để hỗ trợ lao động tự do đúng, đủ cần nhờ liên thông và giám sát nhân dân"

Phóng viên Báo Dân trí đã có cuộc trao đổi ngắn với ông Bùi Sỹ Lợi - Phó Chủ nhiệm Uỷ ban các vấn đề xã hội của Quốc hội, liên quan tới công tác triển khai chính sách hỗ trợ tiền tới nhóm lao động không có giao kết hợp đồng lao động (gọi tắt là lao động tự do) theo Nghị quyết 42/NQ-CP về các biện pháp hỗ trợ người dân gặp khó khăn do đại dịch Covid-19.

Thưa ông, trong việc thực hiện Nghị quyết 42/NQ-CP, nhiều người cho rằng công tác thống kê và chi hỗ trợ tới nhóm đối tượng lao động tự do sẽ không dễ dàng như các nhóm lao động khác. Quan điểm của ông về vấn đề này ra sao?

- Đúng là nhóm đối tượng lao động tự do khó xác định. Vì đây là người lao động thuộc khu vực không có quan hệ lao động. Việc theo dõi, thống kê và tổng hợp không hề đơn giản.

Chính vì vậy, trong lúc khó khăn này, chúng ta càng thấy rõ vai trò “bà đỡ” của Nhà nước là hết sức quan trọng nhằm bảo vệ sinh kế, đời sống cho người lao động nói chung và nhóm lao động tự do nói riêng.

Trong đại dịch Covid-19, nếu không cứu được sinh kế của người dân thì chúng ta sẽ thất bại trong việc bảo vệ tính mạng, sức khỏe và ngược lại. Dù có khó xác định cũng phải quyết tâm làm để bảo đảm an sinh xã hội cho toàn dân và là điều cần thiết phải làm lúc này.

Vậy theo ông, khi triển khai thống kê và chi hỗ trợ tới nhóm lao động tự do nhằm tránh sai sót và trùng lặp, cơ quan chức năng cần lưu ý gì? 

- Theo dự báo của Bộ LĐ-TB&XH, nhóm lao động tự do sẽ chiếm khoảng 5 triệu người, nhưng thực tế có thể sẽ khác biệt. Tôi cho rằng, Chính phủ quyết định hỗ trợ cho nhóm đối tượng này đã thể hiện sự quan tâm toàn diện với quan điểm “không để ai bị bỏ lại phía sau”.

Vấn đề còn lại là phải làm như thế nào. Chắc chắn trong thời gian ngắn, Chính phủ sẽ có hướng dẫn cụ thể, tiêu chí, điều kiện, cách thức tổ chức triển khai thực hiện để đạt được mục tiêu hỗ trợ cho nhóm lao động tự do. 

Tuy nhiên khi thực hiện rất cần lưu ý đến việc xác định đúng nhóm đối tượng lao động tự do này. 

Trước hết phải thống nhất tiêu chí theo quan điểm của Nghị quyết 42/NQ-CP là hỗ trợ cho người bị giảm sút sâu thu nhập không bảo đảm mức sống tối thiểu.

Việc xác định cho đúng ngưới lao động tự do, không có hợp đồng lao động tại địa phương làm các công việc linh hoạt theo yêu cầu của thị trường lao động, đòi hỏi sự vào cuộc của chính quyền thông.

Trường hợp người lao động đi làm tự do tại các khu công nghiệp, đô thị nếu không có đăng ký tạm trú thì phải khai báo ở địa phương có xác nhận của thôn, bản, khu phố. 

Nếu người lao động làm việc nơi khác có đăng ký tạm trú, nộp thuế môn bài thì chính quyền nơi đó hoặc nơi nộp thuế có trách nhiệm lập danh sách.

Vấn đề cuối cùng là tránh tình trạng khai trùng cùng một đối tượng. Vì thế rất cần sự liên thông trên địa bàn và sự giám sát của nhân dân.

Vai trò và trách nhiệm của chính quyền địa phương các cấp ra sao trong việc thống kê, hỗ trợ và chi trả cho nhóm lao động tự do này, thưa ông?

- Không ai khác, chính quyền địa phương các cấp là nơi quản lý dân cư phải chịu trách nhiệm trước nhân dân để tuyên truyền, phổ biến chính sách, rà soát, tổng hợp báo cáo và chi trả kinh phí hỗ trợ đến tay người được hưởng.

Do đó phải thực hiện một cách công khai, minh bạch, công bằng và bảo đảm sự đoàn kết thống nhất, nội bộ. Đồng thời tăng cường vai trò các cấp của Mặt trận Tổ quốc VN và nhân dân cùng tham gia giám sát, nếu có sai phạm phải xử lý nghiêm minh đúng pháp luật.

Xin cảm ơn ông

Hoàng Mạnh thực hiện