Chuyện những nữ thợ dệt

Dù họ chỉ quanh quẩn với những công việc đơn giản, chỉ tiếp xúc với đay cói, nhưng với họ mỗi ngày là một niềm vui khi tự tay mình miệt mài hoàn thành sản phẩm; đặc biệt hơn họ là những người phục dựng, giữ gìn linh hồn của làng nghề chỉ với ý nghĩ giản dị: “Nhờ nó mới có công việc ổn định, góp phần nâng cao cuộc sống...”.

Thổi hồn cho chiếu

Khác với nhiều nghề truyền thống khác, nghề dệt chiếu chủ yếu gồm chị em phụ nữ và đều là người trong làng. Khắp các con đường, ngõ hẻm đầu thôn cuối xã đều thấp thoáng những xí nghiệp nhỏ, từ của Nhà nước cho đến tư nhân đều mở cửa kinh doanh chiếu cói. Chính nét văn hóa này mà chiếu Nga Sơn được lan truyền rằng bền, tốt và đẹp nhất. “Chiếu Nga Sơn, gạch Bát Tràng”, câu nói khẳng định rõ ràng thương hiệu.

Ngọc Oanh, một cô thợ dệt ở lứa tuổi 18 nói hồn nhiên: “Tính em ham đi đây đi đó, nhưng khi về học nghề chiếu ở quê em như bị một thỏi nam châm hút vào, thấy đam mê nghề và gắn bó với nó lắm...”.

Từ khi các làng nghề truyền thống được hồi sinh cả về quy mô sản xuất lẫn chất lượng sản phẩm, các cơ sở thu hút khá đông nữ lao động trẻ. Làng nghề trồng đay, dệt chiếu không chỉ là một nét văn hóa nữa mà đã trở thành niềm tự hào giúp ổn định cuộc sống của con người nơi đây.

Nga Sơn là vùng đất được bao bọc bởi núi, các vùng bờ ao đa phần là nước lợ nên thích hợp với trồng đay và cói. Nhờ đó, các thành phần lao động địa phương dần dà đều tự “chuyển mình” sang nghề làm chiếu. Chiếu ở đây toàn bộ được làm bằng tay, tuy vất vả nhưng đẹp và bền.

Hồng Tươi, một nữ lao động trẻ sinh năm 1988 cười tươi: “Cả nhà em ai cũng làm nghề dệt chiếu. Ngay khi em 13 tuổi, bố mẹ đã khuyến khích theo nghề. Với bọn em thì cũng đơn giản thôi, chỉ cần hết lòng chú ý nhìn là mình có thể nắm bắt được cái hồn của chiếu. Nhưng người lạ thì dù họ có cố học mãi cũng không được (?!). Cho nên bọn em coi đó là cái duyên gắn bó người làng với nghề dệt chiếu truyền thống...”.

Tình yêu đối với làng nghề

Cũng như Oanh và Tươi, Nguyệt là cô bé vừa mới tròn 18 tuổi nhưng sự chững chạc cũng như hiểu biết về nghề thật đáng nể! Cứ nói chuyện về chiếu, cói, đay... về nguồn gốc cũng như cách thức dệt là Nguyệt như mê man bất tận, say sưa: “Chỉ khi được nằm trên chiếc chiếu do tự tay mình dệt lấy mới cảm nhận được hơi thở của nó và ý thức được tình yêu mình dành cho nghề”.

Mỗi người dệt 5 đến 7 tấm chiếu trong một ngày. Người chăm chỉ và quen tay thì có thể làm ra 10 sản phẩm. Mỗi tấm chiếu làm xong lại được đem ra bờ đê phơi nắng, tránh ẩm mốc. Đê làng cũng trở thành nôi nuôi dưỡng nghề truyền thống.

Sau mỗi ngày làm việc, những nữ thợ dệt ở làng Nga Sơn lại vui vẻ ra về với bàn tay lấm lem cói và mầu phẩm. “Con gái quê ở đây đi làm về phải dính chút bụi của công việc thì mới... xinh xắn và đáng yêu! Có lẽ vì thế mà các bạn đều chân tay lấm lem hết...”. Mỗi ngày trôi qua đều thú vị như thế, họ sống và thở cùng hương chiếu.

Theo Châu Anh

Thanh Niên