Xuất khẩu sang ASEAN, Việt Nam mới chỉ gia công

Bên lề Diễn đàn 100 doanh nghiệp ASEAN, ông Hoàng Văn Dũng, Phó Chủ tịch thường trực Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) đã chia sẻ với báo giới về lợi thế và khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp Việt Nam trong khối ASEAN.

Thực tế cho thấy, các doanh nghiệp Việt Nam hiện nay chưa biết tận dụng cơ hội trong ASEAN. Vì sao, thưa ông?

Cơ cấu hàng sản xuất, xuất khẩu của chúng ta cũng giống như các nước trong ASEAN. Chúng ta cũng dựa trên nông nghiệp, công nghiệp nhẹ, lắp ráp, chế biến… Cũng vì cơ cấu hàng tương tự, dung lượng thị trường, thu nhập của một số nước lớn trong ASEAN như Malaysia, Bruney thấp nên hàng hoá của chúng ta xuất khẩu sang cũng hạn chế. Chúng ta chủ yếu xuất khẩu nông sản, còn những hàng giá trị cao chúng ta xuất sang Nhật Bản, EU, Mỹ.

Hiện tại, hiểu biết của doanh nghiệp Việt Nam về cạnh tranh và lợi thế trong ASEAN còn hạn chế. Đây là điều rất quan trọng, vì muốn làm ăn phải hiểu thị trường.

Ông có nói rằng doanh nghiệp Việt Nam hầu như chỉ làm khâu gia công. Vậy làm thế nào để Việt Nam có thể tham gia chuỗi sản xuất liên hoàn ASEAN và thế giới?

Năm ngoái, chúng ta xuất khẩu 40 tỉ USD và nhập khẩu khoảng 45 tỉ USD. Xuất khẩu chủ yếu là nông sản, dầu thô, gạo, may mặc, giầy dép. Hiện tại, chúng ta phụ thuộc nguồn nguyên liệu nước ngoài.

Điều đáng phải suy nghĩ là chúng ta xuất khẩu dầu thô trong khi phải nhập khẩu dầu thành phẩm và khi nguồn nguyên liệu nhập tăng sẽ làm tăng giá thành sản xuất, làm chúng ta phụ thuộc thị trường bên ngoài rất lớn.

Hiện nay, chúng ta mới chỉ xuất khẩu sang các nước ASEAN hầu hết sử dụng thương hiệu của nước ngoài, chúng ta chỉ làm khâu gia công. Ví dụ may một cái áo, An Phước tự thiết kết, xây dựng thương hiệu bán một cái áo giá 800 nghìn đồng - 1 triệu đồng, còn gia công chỉ được 10.000 đồng/áo.

Việc gia công chỉ nên coi là vấn đề trước mắt để giải quyết công ăn việc làm. Nếu chúng ta không vươn lên thì suốt đời chỉ đi làm thuê.

Theo ông, doanh nghiệp Việt Nam muốn đầu tư, kinh doanh với các nước trong ASEAN cần lưu ý những gì?

Trong ASEAN, chúng ta có khoảng cách lớn do là một trong ba nước gia nhập sau cùng. Các nước đi trước, khoảng cách cao hơn. Để nâng cao năng lực cạnh tranh và tăng cường hợp tác trong nội khối, doanh nghiệp phải tích cực ra ngoài tìm hiểu, phối hợp với bạn để tăng cường đầu tư. Nhờ đó, chuyển dịch cơ cấu kinh tế, phát huy thế mạnh cạnh tranh dể hàng hoá Việt Nam xuất khẩu mạnh hơn ra ngoài.

Hiện chúng ta đang chú trọng vào các thị trường xuất khẩu truyền thống EU, Mỹ, Nhật Bản có khối lượng nhập khẩu lớn, nên hướng chú ý xuất khẩu của doanh nghiệp với các nước trong nội khối còn thấp. Điều này cho thấy, khả năng hàng chúng ta xuất khẩu sang các nước nội khối ASEAN còn thấp.

Các nước ASEAN đang phải đối mặt với sự cạnh tranh khốc liệt của “hai gã khổng lồ” là Ấn Độ và Trung Quốc. Làm sao để ASEAN nói chung và Việt Nam nói riêng phát huy đựơc thế mạnh cạnh tranh của mình, thưa ông?

Như Thủ tướng đã khẳng định, sự phát triển của Ấn Độ, Trung Quốc cũng là điều kiện khách quan cho Việt Nam, ASEAN cùng phát triển. Khi họ phát triển, nhu cầu nhập khẩu hàng của họ cũng lớn.

Thưa ông, VCCI sẽ làm gì để giúp doanh nghiệp xuất khẩu sang các nước trong ASEAN?

Chúng tôi sẽ tổ chức đoàn khảo sát nghiên cứu thị trường, nghiên cứu những mặt hàng chúng ta có thế mạnh để phát triển xuất khẩu sang ASEAN. Bên cạnh đó sẽ  hợp với các nước bạn để trao đổi thông tin, tổ chức hội chợ triển lãm, xây dựng website để doanh nghiệp cập nhật thông tin mới nhất về thị trường.

Xin cám ơn ông!

An Hạ (ghi)