Warren Buffett và bài học chọn bạn: Chìa khóa triệu USD cho gen Z

Từ cậu bé gõ cửa từng nhà để bán Coca-Cola đến triệu phú USD

Nhắc đến Warren Buffett, người ta thường nghĩ ngay đến hình ảnh một tỷ phú giản dị, nghiện Coca-Cola đến mức từng uống tới 5 lon mỗi ngày thời trai trẻ. Nhưng tình yêu với thứ đồ uống có ga này không chỉ dừng lại ở sở thích cá nhân. Ít ai biết, chính những lon Coca-Cola lại là viên gạch đầu tiên đặt nền móng cho sự nghiệp lẫy lừng của ông.

Công việc khởi nghiệp của Buffett đơn giản đến khó tin, đó là gõ cửa từng nhà để bán Coca-Cola. Chính trải nghiệm tưởng chừng bình thường ấy đã hun đúc nên những bài học xương máu, giúp ông chạm mốc triệu phú tự thân vào năm 32 tuổi. Tài sản khi đó là một con số khổng lồ, tương đương khoảng 10 triệu USD theo thời giá hiện nay. 

Và đây là điều thú vị: Buffett tin rằng, bất kỳ ai trong chúng ta cũng có thể lặp lại kỳ tích đó, nếu thấm nhuần một lời khuyên tưởng chừng đơn giản nhưng lại vô cùng sâu sắc. "Hãy đào sâu vào điểm mạnh của chính mình, tìm cho được những người "chất" để cùng đi, và đừng bao giờ sợ hãi việc thử và sai", ông từng chia sẻ thẳng thắn với CBS News.

Lời khuyên vàng cho gen Z giữa thế giới biến động

Nghe có vẻ hơi triết lý, không phải là một bản kế hoạch kinh doanh chi tiết từng bước? Đúng vậy. Nhưng chính sự trừu tượng đầy thâm thúy này lại có sức chạm mạnh mẽ đến gen Z - thế hệ đang loay hoay định vị bản thân giữa một thị trường lao động đầy biến động hậu đại dịch và những cơn sóng gió kinh tế. Áp lực phải đáp ứng kỳ vọng, nỗi hoang mang về tương lai là những gì nhiều bạn trẻ đang cảm thấy.

Tuy nhiên, lời khuyên của vị chủ tịch Berkshire Hathaway như một lời động viên: chính những người dám đối mặt, dám dấn thân và quan trọng nhất là biết chọn đúng "chiến hữu" mới là người có khả năng bứt phá và gặt hái thành công bền vững trong dài hạn.

Xuyên suốt sự nghiệp đầu tư huyền thoại của mình, Buffett luôn đặt triết lý "chọn đúng người đồng hành" lên hàng đầu. Với ông, một cộng sự lý tưởng phải hội tụ đủ 3 yếu tố cốt lõi gồm trí tuệ (thông minh, sắc bén), năng lượng (nhiệt huyết, dám làm) và chính trực (trung thực, đáng tin cậy).

Nhưng điều then chốt là phải "nhìn thấu" những phẩm chất này ngay từ đầu. Buffett cảnh báo một cách thẳng thừng về sự ảo tưởng trong việc cố gắng thay đổi bản chất của một người:

"Kết hôn với một người rồi hy vọng họ thay đổi sau này ư? Điên rồ. Tuyển dụng một ai đó với niềm tin mình sẽ cải tạo được họ? Cũng điên rồ nốt. Hợp tác kinh doanh với mục tiêu uốn nắn họ theo ý mình? Lại càng điên hơn", ông chia sẻ trên tạp chí Fortune năm 2014.

Nói cách khác, đừng lãng phí thời gian và năng lượng vào việc "đẽo cày giữa đường". Hãy tập trung tìm kiếm những người đã sẵn có những phẩm chất bạn cần.

Chọn đúng người thì đi xa, chọn sai người thì trả giá

Minh chứng sống động nhất cho triết lý "chọn bạn mà chơi" của Buffett chính là mối quan hệ cộng sự bền chặt kéo dài hơn 4 thập kỷ với Charlie Munger - người giữ vai trò Phó chủ tịch Berkshire Hathaway từ năm 1978 cho đến khi ông này qua đời vào cuối năm 2023.

Munger không chỉ là một đối tác kinh doanh, còn là "cánh tay phải", là người bạn tâm giao, là "quân sư" sắc sảo của Buffett. Tình bạn và sự hợp tác của họ sâu sắc đến mức Buffett từng gọi Munger là sự kết hợp giữa "một người anh cả và một người cha đầy yêu thương".

Họ đã cùng nhau tạo ra hàng tỷ đôla giá trị không chỉ nhờ tài năng cá nhân, mà còn dựa trên sự tôn trọng tuyệt đối và khả năng bổ trợ lẫn nhau, giúp đối phương nhìn nhận vấn đề từ những góc độ hoàn toàn mới.

"Mỗi lần trò chuyện với Charlie, tôi lại như được khai sáng về một ý tưởng nào đó - điều khiến tôi phải suy nghĩ lại rất nhiều thứ", Buffett chia sẻ trên CNBC. "Chúng tôi đã có những năm tháng hợp tác vô cùng vui vẻ và hiệu quả".

Mối quan hệ Buffett - Munger là bài học kinh điển về sức mạnh của sự cộng hưởng: khi hai bộ óc vĩ đại, cùng chung giá trị cốt lõi, đặc biệt là sự chính trực, kết hợp lại, họ tạo ra một sức mạnh lớn hơn tổng của cả hai.

Ngược lại, việc chọn sai người, hoặc hoạt động trong một môi trường thiếu đi những nguyên tắc cốt lõi, có thể dẫn đến những hậu quả khôn lường. Câu chuyện về Sam Bankman - Fried và sự sụp đổ của sàn giao dịch FTX là một ví dụ điển hình, dù không phải là một "mối quan hệ đối tác" trực tiếp theo kiểu Buffett - Munger.

Từng được tung hô như một thiên tài tiền số, Bankman - Fried đã xây dựng FTX thành một đế chế tưởng chừng không thể sụp đổ. Nhưng sự thiếu minh bạch, những quyết định sai lầm và sự xói mòn lòng tin đã khiến tất cả tan thành mây khói.

Dù khách hàng có thể cuối cùng sẽ lấy lại được tiền, nhưng thời gian, cơ hội và niềm tin đã mất đi thì không gì bù đắp nổi. Đây là lời cảnh tỉnh về việc xây dựng thành công dựa trên nền tảng không vững chắc, thiếu đi sự chính trực - yếu tố mà Buffett luôn coi là tối quan trọng.

Cuộc chơi triệu phú là "game tự chọn" của bạn

Nếu bạn thấy viễn cảnh đi gõ cửa từng nhà bán Coca-Cola không phải "gu" của mình? Đừng lo lắng! Con đường làm giàu ngày nay đa dạng và rộng mở hơn bao giờ hết. Thế giới không thiếu những câu chuyện thành công theo những lối đi riêng.

Bill Gates bắt đầu từ việc viết phần mềm theo dõi lưu lượng giao thông cùng Paul Allen - một người bạn đồng hành ăn ý.

Jeff Bezos từng có thời gian lật burger tại McDonald's trước khi nảy ra ý tưởng về "cửa hàng bán mọi thứ" Amazon.

Còn Jimmy Donaldson (MrBeast) khởi nghiệp từ những video chơi game Minecraft và Call of Duty trên YouTube, và hiện là một trong những nhà sáng tạo nội dung quyền lực nhất hành tinh.

Họ là minh chứng sống cho thấy sự chăm chỉ, nỗ lực không ngừng nghỉ chắc chắn sẽ mang lại quả ngọt. Nhưng điểm chung quan trọng hơn, ẩn sau những thành công đó, là khả năng nhận diện cơ hội, điểm mạnh, kiên trì theo đuổi đam mê và học hỏi từ thất bại.

Thất bại không phải là dấu chấm hết, mà là một phần tất yếu của hành trình. Như Buffett ngầm chỉ ra, việc "đừng sợ phạm sai lầm" là cực kỳ quan trọng. Chính sự bền bỉ, khả năng đứng dậy sau mỗi cú ngã đau điếng mới là yếu tố phân biệt bạn với đám đông.

Warren Buffett từng hài hước nói rằng "cách dễ nhất để thành triệu phú là được sinh ra trong gia đình triệu phú". Nhưng ngay sau đó, ông luôn nghiêm túc nhấn mạnh về một khoản đầu tư còn quý giá hơn bất kỳ cổ phiếu hay tài sản nào khác: "Hãy đầu tư vào chính bản thân bạn".

Đầu tư vào bản thân không chỉ là học hỏi kiến thức, trau dồi kỹ năng. Nó còn là việc rèn luyện tư duy, xây dựng những thói quen tốt, và quan trọng không kém - chủ động lựa chọn những người bạn đồng hành tích cực, những người giúp bạn tốt hơn, thông minh hơn, và chính trực hơn.

Bởi vì cuối cùng, như Buffett đã chứng minh, con đường làm giàu không chỉ là một cuộc đua sức bền đơn độc. Nó là một hành trình mà ở đó, việc bạn chọn ai để cùng đi có thể quyết định bạn sẽ về đích như thế nào. Vậy các bạn Gen Z, hãy bắt đầu "chọn bạn mà chơi" một cách khôn ngoan ngay từ hôm nay!