Việt Nam cần chính sách cụ thể hỗ trợ phát triển ngành điện gió ngoài khơi

Việt Nam có tiềm năng đặc biệt lớn để phát triển các nguồn năng lượng tái tạo và có cơ hội bứt phá khỏi sự phụ thuộc vào than đá và nhập khẩu khí đốt. Bằng việc thúc đẩy phát triển năng lượng tái tạo, Việt Nam có thể đạt được một cơ cấu nguồn năng lượng vừa giúp giảm ô nhiễm không khí, nước và đất nông nghiệp và góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.

Trong những năm qua, các nỗ lực thúc đẩy phát triển đã từng bước được thực hiện thông qua các dự án năng lượng tái tạo quy mô nhỏ. Bằng các chính sách khuyến khích rõ ràng, các quy định nhất quán và sự hỗ trợ từ vốn đầu tư nước ngoài, Việt Nam có thể phát triển tích cực hơn và hiện thực hóa tiềm năng năng lượng tái tạo trên quy mô lớn hơn và với tốc độ nhanh hơn.

Theo Ngân hàng Thế giới, Việt Nam có tiềm năng tài nguyên gió ngoài khơi cố định và gió ngoài khơi nổi với công suất khoảng 475 GW. Ngoài ra, theo bản lộ trình phát triển gió ngoài khơi ở Việt Nam vào năm 2020, cơ quan Năng lượng Đan Mạch đã công bố công suất tiềm năng từ điện gió ngoài khơi tại Việt Nam đạt khoảng 160 GW, không bao gồm các khu vực thuộc lợi ích quốc gia hoặc quân sự.

Hiện nay, chưa có dự án điện gió ngoài khơi công suất lớn nào được chính thức vận hành tại Việt Nam. Theo thông tin từ báo cáo "The Time to Act is Now" của Hội Đồng Năng Lượng Gió Toàn Cầu (GWEC), mặc dù Việt Nam đang thực hiện lắp đặt khoảng 530 MW cho các dự án điện gió gần bờ vào năm 2021, nhưng con số này vẫn thấp hơn nhiều so với tiềm năng tài nguyên thực tế và chưa thể hiện được tiềm năng thực sự của điện gió ngoài khơi ở Việt Nam. Hiện tại hàng loạt gigawatt (GW) từ các dự án điện gió ngoài khơi đang được phát triển, tuy nhiên, tiến độ còn chậm do thiếu khung pháp lý.

Nghị quyết số 55-NQ/TW được ban hành vào tháng 2 năm 2020 chỉ rõ sự cần thiết phải xây dựng các chính sách hỗ trợ phát triển điện gió ngoài khơi ở Việt Nam. Điện gió ngoài khơi cũng góp phần hỗ trợ Đóng góp do quốc gia tự quyết định (Nationally Determined Contributions - NDCs) của Việt Nam theo Thỏa thuận Paris trong khuôn khổ Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu (UNFCCC) mà theo đó, Việt Nam cam kết thực hiện các chính sách về biến đổi khí hậu. Mục tiêu của Việt Nam vào năm 2030 là giảm 9% tổng lượng phát thải khí nhà kính bằng nguồn lực trong nước hoặc lên đến 27% nếu có sự hỗ trợ từ các mối quan hệ quốc tế. Vì vậy, việc có một khung pháp lý rõ ràng cho các dự án điện gió ngoài khơi là rất cần thiết và cấp bách, để đảm bảo rằng Việt Nam có thể triển khai dự án điện gió trên quy mô lớn, trở thành nguồn năng lượng thay thế cho nhiên liệu hóa thạch.

Điện gió ngoài khơi tạo ra một lượng lớn năng lượng không có carbon với năng suất cao. Do đó, nó cung cấp nguồn năng lượng tái tạo đáng tin cậy nhất để đáp ứng các thách thức về nhu cầu và nguồn cung năng lượng trong ngắn hạn, đồng thời hướng tới các mục tiêu loại bỏ cacbon trong dài hạn.

Trong bối cảnh Việt Nam đang thực hiện biện pháp nhằm cân bằng giữa tăng trưởng kinh tế và ngăn tình trạng thiếu điện trong tương lai, điện gió ngoài khơi là một nguồn năng lượng có thể cung cấp giải pháp cho vấn đề này cả về quy mô và độ tin cậy.

Dự án điện gió ngoài khơi La Gàn với công suất 3.5 GW tại tỉnh Bình Thuận đang hướng tới việc xây dựng một trong những dự án điện gió ngoài khơi quy mô lớn đầu tiên và sẽ góp phần phát triển nền năng lượng gió ở Việt Nam. Dự án tiên phong này đang được phát triển bởi Copenhagen Infrastructure Partners (CIP), Asiapetro và Novasia, và được quản lý bởi các chuyên gia hàng đầu về điện gió ngoài khơi Copenhagen Offshore Partners (COP).

Với công suất 3,5GW, dự án có công suất tương đương với một nhà máy điện than hoặc khí đốt lớn và dự kiến sẽ cung cấp năng lượng cho hơn 7 triệu hộ gia đình. Dự án La Gàn cũng góp phần giảm thiểu 130 triệu tấn khí thải CO2 trong suốt vòng đời dự án. Dự án có quy mô vốn đầu tư khoảng 10.5 tỷ USD và sẽ sử dụng những công nghệ điện gió tiên tiến nhất.

Ngoài ra, dự án La Gàn cam kết phát triển chuỗi cung ứng điện gió ngoài khơi của Việt Nam và tạo điều kiện chuyển giao kiến thức cho các công ty trong nước. Dự án đã ký 3 hợp đồng khảo sát trị giá hàng triệu USD với các nhà thầu trong nước và quốc tế. Gần đây, dự án La Gàn cũng đã ký sáu Biên bản ghi nhớ về cung cấp móng cọc và cảng hậu cần với các nhà thầu địa phương và trên thế giới.

"Bằng việc áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế cao nhất, mục tiêu của chúng tôi là đảm bảo nhu cầu năng lượng của Việt Nam về lâu dài, thúc đẩy chuỗi cung ứng địa phương và hỗ trợ phát triển ngành công nghiệp điện gió của đất nước một cách bền vững," bà Maya Malik, Giám đốc dự án của dự án La Gàn chia sẻ.

Hiện nay, đại đa số người dân Việt Nam ngày càng lo ngại về vấn đề ô nhiễm và biến đổi khí hậu. Nhìn chung, sự ủng hộ của cộng đồng đối với việc phát triển năng lượng tái tạo trên quy mô lớn rất mạnh mẽ. Với sự hỗ trợ không ngừng của Chính phủ cùng các quy định rõ ràng, năng lượng tái tạo có thể trở thành một nguồn năng lượng bền vững và có tiềm năng kinh tế.