Vaccine công nghệ cho công ty tài chính tiêu dùng

Thắt chặt tín dụng

Tính đến tháng 9 năm nay, dư nợ tài chính tiêu dùng toàn thị trường là 129,000 tỷ đồng, con số này bằng với cả năm 2020 nhưng tỉ lệ nợ xấu cao hơn, 10% so với 6%. Điều đáng nói là tỷ lệ nợ xấu vẫn có thể tăng trong thời gian tới.

Ảnh hưởng của nền kinh tế vẫn từ dịch bệnh đã khiến World Bank hạ dự báo tăng trưởng GDP Việt Nam xuống 4,8% trong năm 2021, giảm 2% so với dự báo trước đó. Doanh số bán lẻ toàn thị trường giảm 19,8% so với cùng kỳ, mức giảm lớn nhất kể từ tháng 4/2020.

Với nghị quyết 42/2017/QH14 quy định việc kiểm soát tín dụng, xử lý nợ xấu và sử dụng dự phòng rủi ro tăng trưởng tín dụng từ năm 2018 đến 2020 trung bình là 12,2%/năm, thấp hơn so với giai đoạn trước đó tuy nhiên việc thắt chặt tín dụng sẽ tiếp tục trong các năm tới.

Ông Trần Quốc Huy, Trưởng phòng cấp cao Dịch vụ Tư vấn chuyển đổi số của ABeam Consulting Việt Nam (ABeam) cho biết trong bối cảnh như vậy Ngân hàng Nhà nước nhiều khả năng sẽ đưa ra các biện pháp kiểm soát nợ xấu như đã làm với giai đoạn 2012-2019.

Bên cạnh đó, tháng 5/2021, Ngân hàng Nhà nước cũng đã ra quy định về kế hoạch chuyển đổi số toàn ngành ngân hàng bao gồm công ty tài chính cho giai đoạn đến năm 2025 và hướng đến năm 2030 với tham vọng đưa nghiệp vụ tín dụng nâng cao hơn.

"Trong giai đoạn 2012-2019 nợ xấu đã được giảm nhờ vào nỗ lực của Ngân hàng Nhà nước. Chúng tôi tin rằng các quy định mới, trong đó có việc chuyển đổi số cũng sẽ tạo ra các tín hiệu tích cực cho thị trường trong thời gian tới.", ông Huy nói.

Đầu tư công nghệ như thế nào?

Bản thân các công ty tài chính tiêu dùng cũng bị Covid-19 ảnh hưởng đến biên lợi nhuận, chất lượng tài sản giảm, chi phí hoạt động tăng trong khi việc phục hồi kinh tế cần nhiều năm.

Chuyển đổi số, gần như là giải pháp bắt buộc với các tổ chức tài chính tiêu dùng, vấn đề ở chỗ nên đầu tư chuyển đổi như thế nào trong bối cảnh thời gian không nhiều và áp lực cạnh tranh gay gắt từ các công ty tài chính công nghệ (fintech) vì Việt Nam vẫn là quốc gia có tỷ lệ thâm nhập của vay tiêu dùng thấp so với các nước trong khu vực, dư địa tăng trưởng khá tốt.

Báo cáo nghiên cứu của Mc Kinsey với 200 ngân hàng toàn cầu về bán hàng và cho vay chỉ ra rằng, các ngân hàng đã mở ra nhiều kênh tương tác số với khách hàng bên cạnh các kênh truyền thống cần nhân sự tương tác. Kết quả thu về khá thú vị. Tỷ lệ tương tác trên các kênh trực tuyến cao hơn rất nhiều kênh truyền thống nhưng có đến 75% tỷ lệ chuyển đổi sang sử dụng dịch vụ lại đến từ kênh có tương tác trực tiếp với nhân viên ngân hàng, ông Huy dẫn lời.

"Tôi nghĩ vấn đề cần quan tâm ở đây là chuyển đổi số phải được thực hiện một cách đúng đắn. Khi các tổ chức tín dụng dùng các nền tảng số trong việc tương tác với khách hàng, ngoài việc đầu tư vào ứng dụng mobile, bán hàng đa kênh số, chúng ta đừng quên chuyển đổi số các kênh và mô hình bán hàng truyền thống hiện hữu thông qua con người, đặt biệt là mô hình bán hàng trực tiếp, bán hàng thực địa, bán hàng thông qua chi nhánh.", ông Huy nói.

Khảo sát của ABeam với các công ty tài chính tiêu dùng ở Đông Nam Á gần đây cho thấy trở ngại lớn nhất của các đơn vị này là thiếu dữ liệu khách hàng, đây là hệ quả của việc không có đủ các cơ chế kỹ thuật số để tổ chức hoạt động từ bán hàng cho đến thu hồi nợ. Đối với mô hình bán hàng thực địa, ABeam khuyến nghị các tổ chức tín dụng nên dùng các giải pháp thông minh dựa trên nền tảng di động cho đội ngũ bán hàng để có thêm nguồn dữ liệu mới phong phú về hoạt động bán hàng, và giải pháp tương tự này cũng có thể áp dụng cho cả hoạt động thu hồi nợ.

Các chính sách được thiết lập đã không còn phù hợp trong bối cảnh hiện nay. Hầu như các tổ chức cho vay tín dụng không nắm bắt được hành trình bán hàng, cũng như kênh tương tác nào có khả năng thu hồi nợ tốt nhất cho từng khách hàng.

"Chúng tôi tin rằng nghiệp vụ bán hàng và thu hồi nợ cần được chuyển đổi số.", ông Ashish Kaushik, Lãnh đạo cao cấp lĩnh vực Pre-Sale & Solutioning Vymo khu vực Đông Nam Á cho biết.

Bản chất của quá trình này là phát hiện các nhóm làm việc hiệu quả nhất trong quá trình bán hàng và dùng thuật toán điều phối để nâng cao khả năng sử dụng dịch vụ của các khách hàng tiềm năng.

Song song đó là kiểm soát quá trình thu hồi nợ. Thông qua các mô hình dự đoán hành vi của khách hàng từ dữ liệu hồ sơ khách hàng và dữ liệu lịch sử thu hồi nợ. Hệ thống sẽ dự đoán hành vi này như một cơ sở được dùng để tối ưu hóa việc lựa chọn đúng kênh và người thu hồi nợ, tức là với mỗi khoản vay hay khách hàng hệ thống sẽ xác định được kênh và người thu hồi nợ tốt nhất để tối đa hóa khả năng phản hồi trong hành vi của khách hàng.

Không chia sẻ cụ thể, nhưng đại diện Vymo cho biết một công ty tài chính ở Việt Nam đã tăng 30% số khoản vay được giải ngân trên từng nhân viên tín dụng và cải thiện khả năng thu hồi nợ gấp đôi so với trước kia.

"Nhìn chung việc cho vay và thu hồi nợ được cá nhân hóa để đảm bảo các mục tiêu về kiểm soát rủi ro tín dụng và kinh doanh là cách mà nhiều doanh nghiệp đang áp dụng.", ông Ashish Kaushik nói.