Tỷ phú Brazil đánh mất 25 tỷ USD chỉ sau một năm rưỡi

15 tháng trước, CEO Paulo Mendonça của công ty dầu mỏ Brazil OGX Petróleo đã tự tin rằng công ty ông đang lãnh đạo sắp trở thành một nhà sản xuất dầu mỏ độc lập lớn, một biểu tượng trong “đế chế” khai khoáng của tỷ phú Brazil Eike Batista.

Trong một cuộc phỏng vấn với báo giới tại văn phòng ở Rio de Janeiro, Mendonça còn khoe những bát dầu thô hăng nồng, được lấy từ giếng đầu tiên của OGX có tên Tubarão Azul (Cá mập xanh), và bác bỏ những quan ngại về hoạt động của công ty tại vùng biển phía Đông Bắc Rio.

Cổ phiếu của of OGX Petróleo e Gás Participações SA – công ty hàng đầu trong tập đoàn EBX Group của Batista khi đó đã giảm tới 1/3 từ mức đỉnh gần đây, nhưng các chỉ số cổ phiếu chính của Brazil và các công ty dầu mỏ khác cũng đang rớt giá. Vậy nên mọi thứ là bình thường, Mendonça khẳng định.

Thế nhưng chỉ ít giờ sau cuộc phỏng vấn, vị CEO đã công bố một thông tin gây chấn động: Mỏ Tubarão Azul chỉ đạt sản lượng 17.000 thùng dầu và khí tự nhiên/ngày. Và kế hoạch đạt công suất 40.000 – 50.000 thùng/ngày vào cuối năm sẽ “phải mất nhiều thời gian hơn dự kiến”.

Thông tin này đã nhanh chóng đánh gục công ty dầu mỏ đang rất được chú ý. Quân domino đầu tiên rơi xuống khiến đế chế dầu mỏ, năng lượng, đóng tàu, khai mỏ và cảng biển của tỷ phú Batista nhanh chóng sụp đổ.

Ngay ngày hôm sau cổ phiếu của OGX lao dốc 8,4% do niềm tin nhà đầu tư biến mất. Trong vòng một tháng sau đó, khi Mendonça từ chức, giá cổ phiếu mất thêm 50%, thổi bay 10,4 tỷ USD giá trị vốn hóa của công ty.

Kể từ đó đến nay, tình hình của Batista ngày càng trở nên bi đát. Ngập chìm trong số nợ ngày càng tăng, một loạt dự án bị đình trệ, còn niềm tin của nhà đầu tư khủng hoảng, 6 công ty niêm yết của ông đã phải hứng chịu sự đổ vỡ vào hàng chóng vánh nhất trong lịch sử gần đây.

Batista trước đó đã bác bỏ những ý kiến chỉ trích việc ông bán cổ phần cho các nhà đầu tư dựa trên triển vọng về lượng dầu được phát hiện của OGX. Bản thân tỷ phú này cũng là nhà đầu tư lớn nhất vào OGX. Ông đã “bơm” hàng tỷ USD vào các công ty trong tập đoàn, cho dù giá cổ phiếu của chúng lao dốc đến 90%.

Những sai lầm liên tiếp đã khiến tài sản của Batista, từ vị trí thứ 7 thế giới theo xếp hạng của tạp chí Forbes, “bốc hơi” mất 25 tỷ USD trong vòng 18 tháng qua. Theo một tính toán của Bloomberg hồi tháng trước, nếu tính cả số nợ tỷ phú này phải thanh toán cho các nhà đầu tư, tài sản còn lại của ông chỉ vào khoảng 200 triệu USD.

Thất bại của OGX, và sau đó là sự lao dốc của EBX, đã cho thấy thành công ban đầu của Batista trong việc chào bán cho nhà đầu tư dựa trên lượng dầu được phát hiện, thực ra lại khó khai thác hơn họ nhận định ban đầu.

Nhưng câu chuyện không chỉ có vậy. Đế chế của tỷ phú này còn trở thành nạn nhân cho sự nguội lạnh bất ngờ của thị trường hàng hóa toàn cầu cũng như sự đi xuống tại các thị trường mới nổi – hai tác nhân đã thu hút các nhà đầu tư đến với Batista.

“Phải chăng đã có sự kiêu căng? Phải chăng đã có hiện tượng bán một giấc mơ mà không để ý tới những rủi ro thực sự? Chắc chắn là vậy”, Aldo Musacchio, phó giáo sư tại trường kinh doanh Harvard tại Boston nhận định. “Nhưng cùng lúc đó, còn có nhiều vấn đề hơn vậy. Rất nhiều người đã đầu tư với Batista không hề ngốc, và sự thăng trầm đã theo sau đó”.

Batista cũng thừa nhận điều này ở một mức độ nào đó. Trong một bức thư gửi tới báo giới Brazil hôm 19/7, ông khẳng định sự đổ vỡ đế chế của mình tất cả đều bắt đầu với OGX. Công ty này, theo ông “chính là nguồn gốc của sự khủng hoảng niềm tin, đã ảnh hưởng tới tên tuổi của tôi và che mờ các thành quả và vị thế của EBX”.

Batista nhấn mạnh rằng ông không phải người duy nhất từng tin rằng OGX sẽ thành công. “Tôi đã nhận được đề nghị bán một phần lớn, hoặc thậm chí cả cổ phần kiểm soát tại OGX với mức định giá 30 tỷ USD”. Khi ông viết bức thư đó, OGX chỉ còn có giá 723 triệu USD.

Thanh Tùng
Theo CNBC