Tư nhân làm truyền tải điện: Đại biểu đề nghị thận trọng

Sáng nay (10/1), Quốc hội thảo luận về dự án một luật sửa 8 luật. Trong đó, điểm sửa đổi ở Luật Điện lực để tạo cơ chế thu hút tư nhân đầu tư truyền tải điện nhận được nhiều quan tâm từ phía đại biểu.

Cụ thể, sửa đổi Luật Điện lực, Chính phủ đề xuất sửa Khoản 2, Điều 4 theo hướng thu hút các thành phần kinh tế tham gia đầu tư lưới truyền tải điện, trừ các dự án do Nhà nước đầu tư được xác định trong quy hoạch điện lực quốc gia. Nhà nước sẽ độc quyền trong vận hành lưới truyền tải, trừ lưới điện do các thành phần kinh tế ngoài nhà nước đầu tư xây dựng.

Ngoài ra, các tổ chức hoạt động và sử dụng điện đáp ứng các điều kiện, tiêu chuẩn kỹ thuật được quyền đấu nối vào lưới điện do thành phần kinh tế tư nhân đầu tư, xây dựng.

Thảo luận trước Quốc hội sáng nay, bà Vũ Thị Lưu Mai - Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội - cho rằng nội dung sửa đổi chưa phân định cụ thể giữa phạm vi độc quyền và không độc quyền, điều này có thể dẫn tới tùy tiện trong áp dụng.

Vì vậy, đại biểu đề nghị cần xem xét quy định cụ thể 3 nội dung. Thứ nhất, cần phân định rõ loại lưới điện truyền tải nào mà thành phần kinh tế tư nhân có thể được tham gia đầu tư xây dựng quản lý vận hành, chủng loại nào do Nhà nước quy hoạch và chỉ giao EVN thực hiện.

Thứ hai, theo bà Mai, cần quy định rõ về mặt thẩm quyền quyết định lựa chọn nhà đầu tư.

Thứ ba, bà Mai cho rằng, cần quy định cụ thể về trách nhiệm của từng chủ thể trong quá trình vận hành, trong đó làm rõ trách nhiệm của cơ quan nhà nước, trách nhiệm của nhà đầu tư. Bởi theo dự thảo luật sau khi đầu tư xây dựng, tư nhân tham gia vận hành, điều này sẽ dẫn đến thực tế trong cùng hệ thống có những chủ thể vận hành khác nhau.

Trong khi đó, lưới điện truyền tải cần có sự quản lý vận hành thống nhất, đặc biệt theo bà Mai, với trình độ của Việt Nam hiện nay, nếu không thận trọng sẽ dẫn đến mất an toàn hệ thống.

"Nên cần cân nhắc thận trọng để tránh gây ra hậu quả sau này", bà Mai nhấn mạnh.

Liên quan đến giá điện, bà Mai cho biết dự thảo cũng nêu việc tư nhân hóa có thể tác động đến giá điện. Có thể giá điện sẽ cao khi tư nhân tham gia vận hành. Do vậy, bà Mai cho rằng, cần có đánh giá tác động để đảm bảo bình ổn giá, tránh ảnh hưởng đến người dân.  

Về việc hạch toán giá sau khi đầu tư xây dựng doanh nghiệp giao cho nhà nước vận hành, bà Mai cho rằng, về cơ chế định giá, phương pháp định giá chưa được quy định cụ thể trong dự thảo. Hệ thống lưới điện truyền tải là tài sản, thời gian qua có trường hợp định giá không chuẩn xác gây thiệt hại lớn. Do vậy đại biểu cho rằng cần có quy định cụ thể.

Về việc lựa chọn nhà đầu tư, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội cho rằng để đảm bảo minh bạch, công khai, cạnh tranh bình đẳng cần xây dựng cơ chế, tiêu chuẩn cụ thể để tất cả các doanh nghiệp có thể cạnh tranh tham gia.

"Chính sách, chủ trương đến cuộc sống là cả một khoảng cách. Do vậy để pháp luật đi vào cuộc sống, rất cần thiết có những quy định cụ thể, kín kẽ, đảm bảo hiệu quả quản lý", bà Mai nói và cho rằng, trong trường hợp chưa chuẩn bị đầy đủ, đồng bộ chặt chẽ thì nên tiếp tục nghiên cứu, lùi lại Quốc hội kỳ họp sau.

Thảo luận trước Quốc hội sáng nay, một số đại biểu cũng cho rằng để tư nhân tham gia đến đâu cần tính toán thận trọng chắc chắn.

Đại biểu Vũ Huy Khánh cho rằng: "Quy định còn chưa chặt chẽ, chưa nêu được vai trò cần và đủ của Nhà nước". Do vậy, đại biểu đề nghị cần chỉnh lại theo hướng Nhà nước không độc quyền nhưng có quyền kiểm soát kể cả do các công trình đó là ngoài nhà nước xây dựng để đảm bảo an toàn, an ninh hệ thống.

Trước đó khi thảo luận tại tổ, ông Hoàng Thanh Tùng - đoàn đại biểu Sóc Trăng cũng cho biết cần làm rõ cơ chế như thế nào để thu hút được đầu tư tư nhân vào truyền tải điện.

Qua thực tiễn, Bộ Công Thương cần tổng kết để thấy cái gì đã phù hợp, cái gì còn bất cập. Vấn đề này trong hồ sơ trình chưa thực sự rõ, ông Tùng nói.

Trong khi đó, đại biểu Nguyễn Trường Giang - Đoàn đại biểu Đắk Nông - nhận định, về xã hội hóa, trong dự thảo luật chỉ nêu: "Nhà nước sẽ độc quyền trong vận hành lưới truyền tải, trừ lưới điện do các thành phần kinh tế ngoài nhà nước đầu tư xây dựng".

"Vấn đề ở chỗ luật phải quy định rõ cái gì thành phần kinh tế ngoài nhà nước được đầu tư xây dựng. Không nói chung chung được. Cái gì được xã hội hóa thì phải chỉ rõ ra", ông Giang nêu quan điểm.

Nhấn mạnh đến sự minh bạch, rõ ràng trong việc thu hút xã hội hóa, đại biểu Giang đề nghị cần làm rõ những gì Nhà nước độc quyền. Chưa kể, theo đại biểu, báo cáo đánh giá tác động "còn rất sơ sài".