Tiếp cận tín dụng của doanh nghiệp nhỏ và vừa: Quá khó!

“Vốn, vốn và vốn!”, đó được xem như một trong ba vấn đề lớn liên quan đến phát triển kinh tế trong tương lai của Việt Nam. Đối với những DNNVV, điều này có nghĩa các chướng ngại chủ yếu đối với tăng trưởng là “tín dụng, tín dụng và tín dụng”.

Báo cáo mới nhất của Viện nghiên cứu quản lý kinh tế TW (CIEM) ngày 23/11 cho thấy, hiện nay ngành ngân hàng vẫn bị chi phối bởi các ngân hàng quốc doanh, trong đó có bốn ngân hàng quốc doanh chính chiếm khoảng 70 - 80% tổng tài sản của toàn hệ thống.

Mặc dù Chính phủ đã công bố rằng chính sách khuyến khích cho vay dần được xóa bỏ, nhưng qua quá trình đổi mới chính sách cho vay vẫn là đặc trưng của các ngân hàng quốc doanh và tỷ lệ nợ khó đòi vẫn ở mức cao. Điều này khiến lợi nhuận của các ngân hàng quốc doanh khá thấp nếu so sánh với thị trường của họ.

Tình trạng này khiến hệ thống ngân hàng ít đổi mới và sự can thiệp gián tiếp của Chính phủ vào hệ thống tài chính làm giảm động lực nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống ngân hàng. Thiếu các áp lực cạnh tranh đã làm hạn chế động lực nâng cao khả năng liên quan đến phân phối tín dụng, và khái niệm báo cáo tín dụng do đó còn khá mới mẻ ở Việt Nam.

Các nghiên cứu mới đây của Ngân hàng thế giới (WB) chỉ ra rằng, nếu không tiếp cận được các số liệu quản lý tài chính có giá trị, các ngân hàng sẽ thận trọng khi cho vay vốn và điều này sẽ hạn chế khả năng tiếp cận tín dụng của các doanh nghiệp.

Theo ông Đinh Văn Ân, Viện trưởng CIEM, mặc dù tổng tín dụng cho DNNVV trong những năm gần đây đã tăng lên, nhưng tín dụng vẫn là một trở ngại đối với quá trình phát triển của doanh nghiệp.

Câu hỏi đặt ra là, có phải khả năng cạnh tranh kém của hệ thống ngân hàng cộng với chính sách nợ khó đòi và thiếu thiện chí trong việc đổi mới ngân hàng tài chính đã ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận tín dụng của DNNVV?

Kết quả điều tra của CIEM cho thấy, có khoảng ¼ doanh nghiệp vẫn có những khó khăn trong tiếp cận tín dụng và các doanh nghiệp này có thể cố gắng tìm kiếm tín dụng phi chính thức vì các khoản vay này không phải thế chấp.

Một chuyên gia kinh tế phân tích, để các DNNVV tiếp cận dễ dàng hơn với vốn vay thì nên thiết lập nhiều hơn các tổ chức đánh giá tín dụng để tăng cường tính minh bạch và tạo ra tốc độ tăng trưởng của hệ thống phân bổ tín dụng chính thức. 

Trần Hưng