Tiền lì xì: Trong hiếm, ngoài... bao la

Sốt giá chợ đen

Giữa tháng 12-2013, NH Nhà nước có văn bản đề nghị Bộ Công Thương và Bộ Công an phối hợp kiểm tra, xử lý các cá nhân, tổ chức kinh doanh đổi tiền hưởng chênh lệch. Thế nhưng, tại thời điểm này, các điểm đổi tiền vẫn vô tư hoạt động. Sáng 21-1, tại phố đổi tiền Đinh Lễ (Hà Nội), dân buôn tiền tụ tập thành từng nhóm nhỏ, đứng ngay đầu ngã ba đường đón khách. Nếu khách có nhu cầu, sau khi thỏa thuận giá, họ sẽ hẹn địa điểm rồi về lấy tiền giao sau. Do lượng cung hạn chế nên phí đổi tiền lẻ ở đây cũng nóng lên từng ngày. Sáng 21-1, phí đổi 500.000 đồng mệnh giá 5.000 đồng là 100.000 đồng; 1 triệu đồng mệnh giá 10.000 đồng là 150.000 đồng, tiền các mệnh giá cao hơn có mức phí tương đương hoặc thấp hơn một chút.

Đối với các loại mệnh giá nhỏ từ 2.000 đồng trở xuống không được NH Nhà nước phát hành thêm, mức phí đổi cao “cắt cổ”. Cụ thể, tiền 2.000 đồng phí đổi đã lên 30% trong khi cách đây khoảng 3 tuần, giá đổi tiền lẻ mệnh giá này chỉ 20%. Tiền 1.000 đồng phí đổi tiền tăng từ 30% lên 40%. Tiền mệnh giá 500 đồng, phí đổi lên tới 100%-120% nhưng rất khó đổi.

Ở những đền, chùa như chùa Phúc Khánh, Quán Sứ, phủ Tây Hồ… hoạt động đổi tiền lẻ vẫn diễn ra công khai. Hầu hết các chùa đều có bàn đổi tiền với đủ mệnh giá.

Tại TP HCM, việc đổi tiền lẻ cũng diễn ra tương tự. Một tiệm cầm đồ nằm trên giao lộ Tân Sơn - Quang Trung (quận Gò Vấp) treo hẳn một bảng đổi tiền mới. Chủ tiệm cho biết chỉ có tiền mới loại 10.000 đồng, phí đổi là 10%, số lượng bao nhiêu cũng có. “Không dễ dàng đâu! Tôi phải chi hoa hồng cho các nhân viên kho bạc mới có  vài chục triệu đồng tiền mới để đổi cho khách” - chủ tiệm tiết lộ.

Liên hệ với một  đầu mối ở quận 5, TP HCM để đổi tiền mới mệnh giá 20.000 và 50.000 đồng, chúng tôi biết được mức phí chuyển đổi là 20%.

Trên các website đổi tiền, chủ nhân cũng quảng cáo có tiền đủ loại mệnh giá và muốn bao nhiêu cũng có. Liên hệ với chủ nhân trang web doitienle…, anh này cho biết nếu đổi số lượng ít thì phí khoảng 20%-30% đối với tiền cotton, 12%-15% đối với tiền polymer.

Tiết kiệm lớn khi hạn chế tiền mệnh giá nhỏ

Trong năm 2013, NH Nhà nước Chi nhánh TP Hà Nội đã thu về riêng mệnh giá loại 500 đồng khoảng 900 bao, xấp xỉ 9 tỉ đồng. Để in ra 9 tỉ đồng mệnh giá 500 đồng này tốn chi phí tới gần 30 tỉ đồng mà số tiền này không đưa trở lại lưu thông được. NH Nhà nước cũng cho biết chi phí in ấn, vận chuyển, kiểm đếm, bảo quản những loại tiền mệnh giá nhỏ mỗi năm vào khoảng 300 tỉ đồng. Những chi phí này nếu tiết kiệm được sẽ rất có ích cho xã hội.

Đổi tờ 2 USD trên lề đường

Bên cạnh tiền đồng, dịch vụ đổi tiền mới 2 USD cũng diễn ra xôm tụ ở TP HCM. Tại một tiệm quần áo thể thao cạnh Công viên Gia Định (TP HCM) có để bảng đổi tiền lì xì 2 USD, chủ tiệm cho biết cứ 55.000 đồng đổi được tờ 2 USD mới. Khi chúng tôi ngỏ ý muốn đổi 10.000 tờ 2 USD để mang về tỉnh bán lại song còn băn khoăn về giá cả, USD thật giả, chủ tiệm quần áo khẳng định: “Nếu cần số lượng nhiều thì tôi tính giá sỉ 50.000 đồng/tờ. Anh yên tâm đi, hàng còn nguyên đai nguyên kiện, số xêri…”. “Sao năm nay tờ 2 USD nhiều quá?” - chúng tôi thắc mắc. Chủ tiệm cho biết nguồn tiền từ NH và nước ngoài mang về.

Nhiều chủ tiệm vàng cũng cho biết thị trường tràn ngập tờ 2 USD, giá chuyển đổi khoảng 45.000-50.000 đồng/tờ. Khách hàng cần bao nhiêu cũng có. Chủ một điểm thu đổi ngoại tệ ở TP HCM cho biết nguồn cung của tờ 2 USD chủ yếu từ các NH lớn còn Việt kiều mang về không đáng kể. Lãnh đạo một số NH cũng thừa nhận dịp gần Tết, họ nhập khẩu tờ 2 USD mới để đổi cho khách hàng ruột theo phương thức tờ 50 USD  hoặc 100 USD được đổi nhiều tờ 2 USD.