Thủ tướng đồng ý cho xuất khẩu gạo trở lại ngay trong tháng 4

Văn phòng Chính phủ vừa có văn bản gửi Bộ Công Thương; Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và Bộ Tài chính truyền đạt chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về việc xuất khẩu gạo trong bối cảnh dịch bệnh, hạn hán và xâm nhập mặn.

Theo đó, xét đề nghị của Bộ Công Thương ngày 6/4, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đồng ý chủ trương xuất khẩu 400.000 tấn gạo trong tháng 4 gạo tháng 4/2020 như đề xuất của Bộ trưởng Bộ Công Thương tại văn bản trên. 

"Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chịu trách nhiệm toàn diện trước Thủ tướng Chính phủ, các cơ quan thanh tra, kiểm tra về các nội dung và số liệu báo cáo, đề xuất", văn bản nêu rõ.

Thủ tướng cũng yêu cầu Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các cơ quan liên quan: Theo thẩm quyền khẩn trương quyết định và triển khai thực hiện phương án xuất khẩu gạo theo phương án nêu trên và các quy định pháp luật hiện hành.

Thủ tướng nhấn mạnh phải bảo đảm không ảnh hưởng đến an ninh lương thực quốc gia, tuyệt đối không để xảy ra thiếu gạo trong mọi tình huống, nhất là trong bối cảnh biến đổi khí hậu và tình hình dịch bệnh COVID-19, giảm thiểu việc gián đoạn chuỗi sản xuất lúa gạo, bảo vệ quyền lợi hợp pháp, chính đáng cho người nông dân và các tổ chức kinh doanh có liên quan; kịp thời báo cáo Thủ tướng Chính phủ những vấn đề phát sinh vượt thẩm quyền.

Ngoài ra cần báo cáo tình hình xuất khẩu gạo tháng 4/2020 và đề xuất Thủ tướng Chính phủ phương án điều hành xuất khẩu gạo tháng 5/2020 trước ngày 25/4.

Xây dựng kịch bản điều hành thị trường gạo trong nước và xuất khẩu trong trường hợp dịch COVID-19 tiếp tục kéo dài, kể cả đến hết năm 2020; báo cáo Thủ tướng Chính phủ trước ngày 25/4.

Bộ Tài chính được Thủ tướng giao chủ trì, phối hợp với Bộ Công Thương chịu trách nhiệm quản lý, kiểm soát số lượng gạo được phép xuất khẩu theo đề xuất của Bộ Công Thương tại văn bản trên; bảo đảm chặt chẽ, công khai, minh bạch, dễ thực hiện, dễ giám sát, không để xảy ra tiêu cực, trục lợi chính sách; kịp thời cung cấp số liệu xuất khẩu gạo theo đề nghị của Bộ Công Thương để phục vụ công tác điều hành xuất khẩu gạo.

Ngoài ra, Bộ Tài chính cũng chủ trì, phối hợp các cơ quan liên quan khẩn trương mua đủ số lượng thực dự trữ theo chỉ tiêu, kế hoạch dự trữ quốc gia năm 2020 đã được phê duyệt, đồng thời nghiên cứu việc mua tăng thêm mức dự trữ nếu cần thiết theo đúng ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Thông báo số 140/TB-VPCP của Văn phòng Chính phủ; chịu trách nhiệm toàn diện trước Thủ tướng Chính phủ, kịp thời báo cáo đề xuất Thủ tướng Chính phủ những vấn đề vượt thẩm quyền.

Còn Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì, phối hợp với Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và các cơ quan liên quan tập trung đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp, bảo đảm đáp ứng đầy đủ nhu cầu lương thực trong nước và một phần phù hợp cho xuất khẩu.

Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ Tư pháp và các cơ quan liên quan căn cứ yêu cầu công tác quản lý và quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật, nghiên cứu việc sửa đổi, bổ sung nội dung liên quan đến chế tài đối với các doanh nghiệp xuất khẩu gạo không thực hiện chế độ báo cáo cho Bộ Công Thương theo quy định tại Nghị định số 107/2016/NĐ-CP ngày 15/8/2018 của Chính phủ về kinh doanh xuất khẩu gạo.

Trước đó, trong văn bản gửi Thủ tướng ngày 6/4, Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh vẫn đề xuất cho phép tiếp tục xuất khẩu gạo sau khi đã "tính toán kỹ để đảm bảo an ninh lương thực".

Bộ lưu ý việc xuất khẩu phải kiểm soát chặt số lượng theo từng tháng, trước mắt là tháng 4 và 5. Vào tuần cuối cùng của tháng 4, căn cứ vào diễn biến dịch bệnh và báo cáo của các bộ ngành, Thủ tướng sẽ xem xét, quyết định phương hướng điều hành xuất khẩu gạo cho tháng 5.

Về số lượng được phép xuất khẩu, trong báo cáo được gửi tới Thủ tướng, Bộ Công Thương cho biết: Theo Bộ NN&PTNT, lượng gạo hàng hóa vụ Đông Xuân có thể xuất khẩu là 3 triệu tấn, nếu tính cả lượng gạo "gối đầu" chuyển từ năm 2019 qua sẽ đạt khoảng 3,2 triệu tấn.

Trong đó cần 300.000 tấn để thực hiện kế hoạch mua vào năm 2020 của Tổng cục dự trữ nhà nước. Ngoài lượng gạo này, giữ lại thêm 400 nghìn tấn để dự phòng mọi tình huống có thể xảy ra trong tháng 4 và 5.

Như vậy tổng lượng gạo giữ lại cho nhu cầu trong nước trong hai tháng 4 và 5 là 700.000 tấn. Trừ đi lượng gạo đã xuất khẩu thì lượng gạo còn lại để xuất khẩu trong hai tháng 4 và 5 là 800.000 tấn. Trước mắt tháng 4 sẽ xuất khẩu 400 nghìn tấn.

Nguyễn Mạnh