Quy hoạch đất đai bất cập: Hàng tỷ đô la, hàng chục vạn ha đất dự án treo “bỏ không"

Thứ hai, 17/12/2018 - 10:31

(Dân trí) - Chuyên gia chỉ ra rằng, công tác quy hoạch đất đai còn nhiều bất cập thể hiện ở hàng loạt các dự án khu công nghiệp, khu chế xuất, không được lấp đầy, hàng loạt dự án đô thị cụm đô thị treo chậm triển khai trong thời gian rất dài mà ở địa phương nào cũng có.

Nhiều dự án xây dựng đang dở dang, xây, bỏ đó không sử dụng.

Liên quan tới vấn đề quản lý đất đai, ông Trần Ngọc Hùng - Chủ tịch Tổng hội Xây dựng Việt Nam cho biết, bên cạnh những thành tựu đạt được trong việc quy hoạch kế hoạch và triển khai công tác quản lý đất đai, trong thực tế còn nhiều tồn tại, gây thất thoát lãng phí rất lớn đến nguồn tài nguyên quan trọng này.

Cụ thể, theo ông Hùng, công tác quy hoạch đất đai còn nhiều bất cập thể hiện ở hàng loạt các dự án khu công nghiệp, khu chế xuất, không được lấp đầy, hàng loạt dự án đô thị cụm đô thị treo chậm triển khai trong thời gian rất dài mà ở địa phương nào cũng có. Hàng tỷ đô la, hàng chục vạn ha đất của các dự án treo, chậm triển khai, triển khai không đồng bộ. Nhiều dự án xây dựng đang dở dang, xây, bỏ đó không sử dụng.

Một bất cập được ông Hùng chỉ ra nữa là, các dự án quy hoạch không phù hợp thực tế, phải liên tục điều chỉnh, dẫn đến nhiều dự án phải chờ đợi, điều chỉnh, thu hồi.

Đặc biệt, việc cấp phép cho các chủ đầu tư một cách ồ ạt chiều theo tâm lý đầu tư đám đông, trong đó không loại trừ lợi ích nhóm trong đầu tư dự án sử dụng đất, có trường hợp đúng quy hoạch nhưng không đúng thời điểm, có thể phù hợp với quy định, kế hoạch sử dụng đất trong dài hạn nhưng trong ngắn hạn, cơ sở hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội chưa có, nhu cầu sử dụng còn thấp trong khi nguồn cung của dự án quá lớn dẫn đến sự đình trệ của hàng loạt dự án.

"Điển hình là hàng loạt dự án khu đô thị dọc Đại lộ Thăng Long khu đô thị phía đông Hải Phòng, khu Đô thị Từ Sơn Bắc Ninh, Khu đô thị Đồng Nai, nhiều dự án ven biển của Đà Nẵng, Khánh Hòa, Bà Rịa – Vũng Tàu ....", ông Hùng nêu.

Đề cập những bất cập trong cơ chế chính sách, ông Hùng cho biết, quyền về đất đai đã được quy định tại điều 53 trong Hiến pháp là thuộc sở hữu toàn dân do Nhà nước đại diện chủ sở hữu và thống nhất quản lý. Tuy nhiên, quyền này trong Luật Đất đai tại điều 179 đã giao cho gia đình, cá nhân các quyền chuyển đổi, chuyển nhượng, cho thuê, thừa kế, tặng, cho, thế chấp, góp vốn thực chất là quyền sở hữu.

"Vì vậy có nên sửa đổi theo hướng giao quyền sở hữu đất gắn liền với nhà ở cho gia đình, cá nhân? Nếu được như thế sẽ tác động trực tiếp đến hàng chục triệu hộ gia đình và tuyệt đại đa số người dân an cư lạc nghiệp và có ý nghĩa chính trị - xã hội rất lớn đồng thời cũng chống được hiện tượng tùy tiện, áp đặt trong các quy định, giải quyết việc thu hồi đền bù giải phóng mặt bằng, tranh chấp và các hành vi dân sự khác...", ông Hùng đặt vấn đề.

Trong vấn đề thu hồi đất đai, ông Hùng cho hay, theo quy định tại điều 53 khoản 3 Hiến pháp quy định “Nhà nước thu hồi đất do tổ chức cá nhân đang sử dụng trong trường hợp cần thiết do Luật định vì mục đích Quốc phòng an ninh, phát triển kinh tế xã hội vì lợi ích quốc gia, công cộng”.

Tuy nhiên, việc đưa thêm cụm từ “Phát triển kinh tế xã hội vì lợi ích quốc gia công cộng và chỉ trong trường hợp cần thiết do luật định” đã không có tiêu chí, không làm rõ yêu cầu này từ đó trong các quy định của Luật Đất đai đã đưa tất cả các trường hợp đều bị thu hồi đất.

Cụ thể nhất là, tại Điều 62 tại khoản c đã cho phép thu hồi đất các “Dự án khu đô thị mới, khu dân cư nông thôn, chỉnh trang đô thị, cụm công nghiệp, khu sản xuất chế biến nông sản, lâm sản, thủy sản, hải sản tập trung” mà không hề có tiêu chí trong trường hợp cần thiết và vì lợi ích quốc gia công cộng (thực tế là tất cả các dự án đều bị thu hồi đất).

"Đây chính là sơ hở để các dự án “phát triển kinh tế” lợi dụng để xin - cho các khu đất, mảnh đất để làm các dự án thương mại, đặc biệt nhà ở thương mại, để ăn chênh lệch địa tô rất lớn (thu hồi theo giá quy định, bán theo giá thị trường) kẽ hở cho thất thoát, tham nhũng của nhóm lợi ích (cả người xin và người cho)", ông cho biết.

Ông Hùng cũng cho rằng, chính loại hình thu hồi đất vì mục đích phát triển kinh tế này đã dẫn đến sự khiếu kiện lớn, kéo dài, dân thì khổ vì mất đất còn một nhóm lợi ích thì giàu lên nhanh chóng mà Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đã phát biểu về kẽ hở pháp luật này mà hàng loạt các đại gia giàu lên vì bất động sản gắn với đất, gây thất thoát lớn cho đất nước.

Theo đó, ông kiến nghị cần tổng kết Luật Đất đai sửa đổi những bất cập trong các quy định pháp luật tập trung vào: Cơ chế chính sách thu hồi, đền bù; Cơ chế chính sách đảm bảo tính công khai, minh bạch đặc biệt là cơ chế giám sát của cộng đồng; Cơ chế kiểm tra, giám sát xử lý vi phạm kể cả việc tham gia của tổ chức xã hội nghề nghiệp liên quan, của cộng đồng dân cư trong các đợt kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm.

Phương Dung