Ngân hàng rút tiền ở nước ngoài về: Thiệt hay không?

Ông Nguyễn Phước Thanh, Tổng Giám đốc Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank), đã trao đổi với báo giới về vấn đề này. Hiện Vietcombank là đầu mối thanh toán xuất nhập khẩu lớn nhất, là một trong những đầu mối có lượng tiền gửi ở nước ngoài lớn nhất trong hệ thống ngân hàng Việt Nam.

Ảnh hưởng trực tiếp: “Chắc chắn không có mất mát”

Ông nhận định thể nào về những tác động của cuộc khủng hoảng tài chính trên thế giới đối với hệ thống ngân hàng Việt Nam?

Từ ngày 15/9 vừa qua, khi nhiều ngân hàng lớn tại Mỹ và trên thế giới đổ vỡ, đúng là thị trường chung đã xấu đi. Nhưng các ngân hàng mình biết rằng cái xấu này nó xảy ra cả năm rồi chứ không phải mới đây, từ tháng 8 năm ngoái, từ hoạt động cho vay dưới chuẩn năm ngoái. Giờ đổ bể những trường hợp lớn nhiều người mới để ý.

Với các ngân hàng trong nước, đó không phải là vấn đề mới, đã có tín hiệu từ một năm nay rồi, không phải trên trời rơi xuống. Tất nhiên, giờ nó đã phát sinh ra diện rộng. Và khi đã khủng hoảng thì nó có ảnh hưởng đến Việt Nam, nói không có ảnh hưởng là không đúng.

Tại sao? Vì nền kinh tế mình là mở chứ có đóng đâu. Mình đã giao thương với thế giới rồi, hàng hóa của mình đã đến cả thế giới rồi, mình đón hàng thế giới về, đã dùng tiền thế giới rồi. Thế nên khi thế giới khủng hoảng thì ảnh hưởng đến mình, đó là điều tất nhiên. Nhưng nó ảnh hưởng ở mức độ nào? Tôi nghĩ rằng nó không lớn.

Một là mình chỉ mở cửa về hàng hóa, thương mại là chính. Còn vấn đề vốn, tài khoản vốn thì mình chỉ ảnh hưởng ở dòng tiền vào chứ mình chưa ảnh hưởng ở dòng tiền ra. Mình đầu tư ra nước ngoài còn ít. Ở dòng vào, đầu tư nước ngoài có thể sẽ giảm.

Thứ hai, về ảnh hưởng trực tiếp, các ngân hàng Việt Nam chưa mua cổ phiếu của nước ngoài một xu nào cho nên không bị ảnh hưởng về mặt này. Giao dịch của các ngân hàng trong nước với nước ngoài chủ yếu là với các ngân hàng thương mại chứ không phải ngân hàng đầu tư, mà ở nước ngoài khủng hoảng tập trung ở các ngân hàng đầu tư.

Ông có thể khẳng định lại là các ngân hàng Việt Nam chưa mua cổ phiếu ở nước ngoài?

Chúng tôi chưa làm, có thể các ngân hàng khác cũng chưa làm. Ở nước ngoài, mình chỉ ở dạng gửi tiền là chính. Cùng lắm thì mình mua một số giấy tờ có giá giống như trái phiếu kho bạc của mình ấy, nó có tính an toàn cao. Có mua thì mua công cụ nợ chứ không mua công cụ vốn. Theo đó ảnh hưởng ở hướng này không lớn.

Còn sự đổ vỡ vừa qua là ở các ngân hàng đầu tư, cho nên mình không mất mát gì rồi, cái đó là chắc chắn. Nhưng sự đổ vỡ đó sẽ ảnh hưởng đến tâm lý của người dân. Và khi các ngân hàng đầu tư bị đổ vỡ, trong đó có các mối quan hệ liên quan với các ngân hàng thương mại mà mình không hiểu hết được, trong khi mình có quan hệ với những ngân hàng thương mại đó nên cũng phải lo, phải đề phòng sự liên lụy.

Sẽ ngừng rút tiền về, xem xét gửi lại

Sự đề phòng đó như thế nào, thưa ông?

Các ngân hàng Việt Nam có hai động thái; phải đánh giá lại các ngân hàng thương mại mình có quan hệ, từ đó xem ngân hàng nào an toàn để tập trung tiền. Động thái này đã làm lâu rồi, mấy tháng nay rồi.

Chúng tôi đã mở tài khoản giao dịch nostro (tài khoản mở tại ngân hàng nước ngoài để phục vụ thanh toán và giao dịch với nước ngoài - PV) tại nhiều ngân hàng trên thế giới.

Bây giờ, do tình hình bắt buộc nên chúng tôi phải đóng bớt một số. Đó cũng là chuyện bình thường. Thay vào đó, chúng tôi tập trung tại một số ngân hàng lớn. Những ngân hàng đó có bị ảnh hưởng nhất định nhưng do quy mô rất lớn và tầm quan trọng trong hệ thống tài chính ngân hàng nên chắc chắn chính phủ nước đó cũng không để đổ vỡ.

Thời gian qua một số ngân hàng cũng đã tìm cách tập trung tiền gửi tại Ngân hàng Nhà nước mình. Điều bớt tiền từ các ngân hàng thương mại nước ngoài về để tạo sự an toàn, tất nhiên là hiệu quả sẽ thấp hơn và không phải là điều hết.

Gần đây, các ngân hàng trung ương trên thế giới bắt đầu tung tiền ra, các nước cùng hợp lực. Chúng tôi thấy bình yên hơn nên tạm dừng sự tập trung đó.

Ông có thể nói rõ hơn về nghiệp vụ gửi và rút tiền ở nước ngoài trong hoạt động của các ngân hàng Việt Nam hiện nay. Việc rút về vừa qua có ảnh hưởng gì không?

Việc gửi tiền ở nước ngoài là việc bình thường của các ngân hàng thương mại, ngay cả dự trữ ngoại hối của mình bằng đô la cũng gửi ở nước ngoài, bằng ngoại tệ bắt buộc phải gửi ở nước ngoài.

Bởi vì trong huy động vốn, một phần anh để cho vay, một phần anh để đảm bảo thanh khoản, để có tiền thanh toán quốc tế, để thực hiện các cam kết quốc tế. Mình phải gửi ở nước ngoài như cam kết thì người ta mới tin. Nó như một nghiệp vụ bắt buộc.

Còn với việc rút tiền về, như thế là để đảm bảo an toàn thôi. Thứ nhất, khi khủng hoảng thì mình chưa biết trước ai còn ai mất, bắt buộc mình phải có xử sự như vậy.

Ông có thể cho biết lượng tiền của Vietcombank gửi ở nước ngoài là bao nhiêu không?

Cái này tôi không thể tiết lộ.

Thế tỷ lệ đã rút về vừa qua khoảng bao nhiêu?

Chúng tôi rút về khoảng 40%, gửi ở Ngân hàng Nhà nước và sắp tới sẽ tính chuyện để gửi lại.

Rút tiền về: “Thiệt hại là không đáng kể”

Khi rút về như thế có bị thiệt hại gì không?

Tất nhiên hiệu quả sử dụng vốn của mình sẽ giảm bớt. Đó là điều tất nhiên. Nhưng còn hơn mình ham những đồng lời để từ đó có thể dẫn tới những mất mát; đó là điều không tốt.

Trên thị trường có những đồn đoán là Vietcombank có lượng tiền gửi lớn ở nước ngoài và có những thiệt hại. Tôi khẳng định thiệt hại đó là không có.

Tôi muốn rút về hết để chứng minh, nhưng mình không thể làm được chuyện đó vì nó phi lý, vì rút về hết thì không thể thanh toán cho nền kinh tế được, ngoài ra chúng tôi cũng phải thanh toán cho Bộ Tài chính mà, cũng phải thanh toán cho Ngân hàng Nhà nước nữa, vì thế không thể rút hết tiền về được.

Nếu chúng tôi làm thiệt hại, làm mất thì Chính phủ đã “gõ đầu” rồi. Chúng tôi cũng đã đề nghị Ngân hàng Nhà nước để phối hợp hành động. Ngân hàng Nhà nước cũng đã họp đánh giá là các ngân hàng Việt Nam an toàn.

Rút tiền về là có, nhưng mất thì không, vì có tham gia đầu tư vào các ngân hàng nước ngoài bị phá sản đâu mà mất. Mình phải rút về vì phải dự phòng an toàn, né tránh sát thương nếu mìn có nổ. Người dân nếu không hiểu điều đó, lòng tin có thể bị ảnh hưởng, và ảnh hưởng tới hệ thống ngân hàng.

Thế phần thiệt hại từ rút về rồi lại gửi lại thì sao?

Không đáng kể đâu. Khi mình tập trung gửi ở một số ngân hàng lớn, lãi suất thấp lắm. Trong điều hành ngân hàng, nhất là người nào giữ ngoại tệ tương đối lớn bắt buộc phải tính toán hiệu quả giữa gửi nước ngoài lãi suất anh thu được và chi phí anh phải bỏ trong nước.

Nhưng bây giờ là một bài toán phải chấp nhận thôi. Tình thế chung mà. Nếu giờ anh hạ thấp lãi suất trong nước nữa, người dân lại lấy tiền ra thì không khéo mình lại khó khăn thêm. Lúc này có thể hy sinh lợi ích từng ngân hàng để giữ được nguồn vốn ổn định hơn.

Với việc rút tiền, chúng tôi không rút đồng loạt, tới hạn thì rút dần thôi. Tới giờ, mặc dù thị trường thế giới còn khó, nhưng các nước đã cùng nhau để xử lý vấn đề này nên chắc chắn là sẽ không có đổ vỡ hệ thống ngân hàng hàng loạt được.

Theo đó có thể chúng tôi sẽ dừng đem tiền về. Vì đem về thì mình mất hiệu quả, giảm hiệu quả, nên chúng tôi sẽ xem xét lại và có thể dừng việc rút tiền về, không phá kỳ hạn để đem về. Và khi thấy an toàn, chúng tôi sẽ tập trung ở một số ngân hàng lớn để gửi tiếp.

Theo Minh Đức
VnEconomy