Lệnh ATO và ATC góp phần gây sụt giảm TTCK?

Trong khi đó, do lệnh ATO và ATC có đặc tính là được ưu tiên khớp trước lệnh giới hạn LO và được mua và bán bằng mọi giá (do đó NĐT không mất công phải theo dõi lệnh trên bảng điện tử) nên trong một số trường hợp NĐT rất thích sử dụng 2 loại lệnh này để mua, bán cp của mình.

Thực tế cho thấy trong những phiên giao dịch định kỳ thường thấy khối lượng lệnh bán ATO, ATC nhiều hơn KL lệnh mua ATO, ATC (quan sát trong bảng GD trực tuyến sàn HCM trong các phiên khớp lệnh định kỳ).

Vì thế mà đã gây ra hiện tượng “cộng hưởng” lệnh bán ATO, ATC trong một số mã cp, làm ảnh hưởng không tốt đến tâm lý NĐT cũng như không phản ánh đúng khách quan cung cầu của thị trường, làm cho thị trường ngày một xấu đi.

Vậy hiện tượng “công hưởng” trên xảy ra khi nào và ảnh hưởng đến thị trường ra sao?

Nếu trong một mã cp mà khối lượng (KL) lệnh bán ATO, ATC nhỏ hơn nhiều tổng KL lệnh mua (cả ATO, ATC và LO), thì cơ cấu xác định giá đóng, mở cửa không bị ảnh hưởng nhiều của lệnh ATO, ATC đặt bán, và khi đó lệnh ATO, ATC được ưu tiên khớp trước lệnh LO mà không làm ảnh hưởng đến thị trường.

Còn nếu nhà đầu tư tuỳ tiện hoặc quá lạm dụng đặt bán cp với KL lệnh ATO, ATC lớn, gây ra sự cộng hưởng như một trong ba trường hợp sau đây sẽ làm cho cp bị mất điểm nghiêm trọng:

Trường hợp 1, tổng KL(cp) đặt mua ≤ Tổng KL(cp) ATO, ATC đặt bán.

Ví dụ, bên mua có 79 000 (tổng KL đặt mua) < 80 000 (ATO,ATC) bán, giá đóng cửa là 95(là giá sàn và cũng là giá thấp nhất trong tổng các lệnh đặt mua).

Trường hợp 2, tổng KL(cp) đặt mua ≤ KL(cp) ATO, ATC đặt bán + KL(cp) LO bán giá sàn

3 - Tổng KL(cp) đặt mua ≤ KL(cp) ATO, ATC đặt bán + KL(cp) LO có giá bán bằng giá thấp nhất của lệnh đặt mua:

Cả 3 trường hợp trên giá khớp đúng bằng giá đặt mua thấp nhất trong tổng số các lệnh đặt mua. Hơn nữa, bên mua có tổng số 79.000 cp trong đó có tới 78.900 cp đặt mua mức giá trần, chỉ có 10 cp đặt mua ở mức giá sàn( hoặc mức giá thấp nhất).

Nhưng kết quả khớp lệnh xác định mức giá mở và đóng cửa lại khớp theo mức giá thấp nhất của 10 cp đặt mua. Điều đó đã không phản ánh đúng khách quan cung cầu mua bán.

Các ví dụ trên cũng lý giải được hiện tượng một số mã cp đột ngột đảo chiều từ giá trần xuống giá sàn khi chuyển từ phiên khớp lệnh liên tục sang phiên xác định giá đóng cửa.

Hiện tượng này không chỉ làm cho NĐT bị thất vọng, thậm chí hoang mang mà khi có nhiều mã cổ phiếu trong một phiên giao dịch bị cộng hưởng như vậy, chắc chắn sẽ làm toàn thi trường bị mất điểm. Nhiều phiên liên tục xảy ra sẽ làm cho thị trường luôn luôn có xu hướng đi xuống là điều khó tránh khỏi.