(Dân trí) - Với sự hỗ trợ, hợp tác của tập đoàn công nghiệp cá ngừ hàng đầu ở Nhật Bản, Phú Yên kỳ vọng những phiên đấu giá cá ngừ đại dương hàng triệu USD trong tương lai không xa.

Theo điều tra của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, sản lượng cá ngừ đại dương Việt Nam có thể khai thác khoảng 20.000 tấn/năm.

Trong đó ngư dân Phú Yên là cái nôi, khởi nguyên nghề câu cá ngừ, hàng năm khai thác 3.000-5.000 tấn/năm với đội tàu câu cá ngừ đại dương đến năm 2021 là 540 chiếc. Tổng số lao động khai thác cá ngừ đại dương khoảng 3.200 người.

Mặc dù đứng đầu cả nước về kinh nghiệm khai thác cá ngừ với sản lượng hàng nghìn tấn mỗi năm, nhưng giá cá ngừ bấp bênh khiến thu nhập của ngư dân Phú Yên không ổn định. Cá biệt nhiều chuyến biển, tàu câu đi về với số cá khiêm tốn dẫn đến lỗ phí tổn, từ đó họ đành bán thuyền, chuyển nghề.

Ngư dân Võ Đốc - thuyền trưởng tàu PY-92961 (phường 6, TP Tuy Hòa, Phú Yên) - cho biết: Để hành nghề cá ngừ, ngư dân phải "ăn dầm nằm dề" ở biển, nhanh thì một tháng, còn không có cá thì có khi nằm cả 2 tháng mới về đất liền.

"Sống giữa sóng và gió, nhưng mấy năm nay ngư dân chả thu được bao nhiêu. Như từ tháng 6 đến tháng 10/2021, dịch Covid-19 hoành hành, cá không thể đi xuất khẩu được, từ đó giá cá xuống thấp chỉ còn 80.000 đồng/kg, cộng với ngư trường dần bị thu hẹp, cạn kiệt khiến lượng cá sụt giảm nghiêm trọng. Ngư dân đi biển nhiều chuyến bị thua lỗ, từ đó tàu đành nằm bờ chờ giá cá lên" - ngư dân Võ Đốc chia sẻ.

Ông Phan Thuẩn - Chủ tịch Nghiệp đoàn nghề cá phường 6 (TP Tuy Hòa) - cho hay: Giá cá ngừ đại dương trong những năm gần đây thường bất ổn, có đợt tăng cao ngất ngưỡng nhưng cũng có những tháng chỉ còn vài chục nghìn một kg nên gây khó khăn cho ngư dân. Đã có nhiều ngư dân phải bán tàu chuyển nghề.

Chủ tịch Nghiệp đoàn nghề cá phường 6 cho rằng, nguyên nhân giá cá thấp là do hiện tại hầu hết giá cá ngừ đều được quyết định bởi những "đầu nậu" cá ngừ. Nếu họ mua giá cao thì ngư dân được lợi "chút đỉnh", còn mua giá thấp thì cũng đành phải bán vì số lượng cá ngừ quá lớn không thể tự tiêu thụ.

"Nhiều ngư dân khi đi ra khơi thiếu vốn thì lại mượn "đầu nậu" giúp mình một số tiền để có phí tổn vươn khơi đánh bắt. Nên khi vào bờ, tư thương họ bảo giá bất kỳ (90.000 đồng/kg, 100.000 đồng/kg hoặc 110.000 đồng/kg…) nếu mình đồng ý thì bán, không đồng ý thì thôi. Nhưng hổng bán cho họ thì bán cho ai. Ví dụ 1, 2 con thì có thể đem ra chợ bán, nhưng ở đây 1, 2 tấn thì ai mua cho hết. Nên ngư dân phụ thuộc rất nhiều ở đầu nậu" - ông Thuẩn giải bày.

Cũng theo ông Phan Thuẩn, gần đây các chủ tàu và bản thân ông nghe thông tin sẽ có "Chợ đấu giá cá ngừ ở Phú Yên" nên ông rất mừng. Vì có như vậy giá cá mới ổn định, đời sống ngư dân sẽ được ấm no hơn.

Trả lời báo Dân trí về tương lai ngành khai thác cá ngừ đại dương của tỉnh nhà, ông Trần Hữu Thế - Chủ tịch UBND tỉnh Phú Yên cho biết: Từ xưa đến nay, Phú Yên được biết đến là cái nôi, khởi nguyên nghề câu cá ngừ đại dương với hàng ngàn lao động nắm giữ bí quyết săn bắt cá ngừ chuyên nghiệp.

Ngư dân Phú Yên từng câu được những con cá ngừ "khủng" nặng 200 - 300 kg, có con nặng hơn 360 kg. Tuy nhiên, giá mà ngư dân bán cho các thương lái lại rẻ bèo, chỉ vài chục nghìn đồng đến hơn 100.000 đồng/kg

"Mặc dù câu được cá "khủng" nhưng giá thấp là do công tác bảo quản sản phẩm khai thác của ngư dân Phú Yên chưa tốt, chất lượng cá ngừ khai thác thấp hơn cá ngừ ngư dân Nhật khai thác. Nói rộng hơn là chưa hình thành được chuỗi liên kết tốt từ khai thác, bảo quản, chế biến và tiêu thụ" - Chủ tịch UBND tỉnh Phú Yên nhận định.

Chủ tịch UBND tỉnh Phú Yên cho hay, để giải quyết về bài toán khai thác, bảo quản cá ngừ, vừa qua, Phú Yên đã ký biên bản ghi nhớ với Tập đoàn Kiyomura (Nhật Bản) - tập đoàn nổi tiếng trong ngành công nghiệp cá ngừ - về hợp tác phát triển thủy sản.

Nội dung ký kết cụ thể là trao đổi kinh nghiệm và những thực tiễn tốt về các mô hình phát triển thủy sản, đặc biệt là phát triển sản phẩm cá ngừ đại dương, chia sẻ các vấn đề về khai thác kinh tế và công nghệ, quản trị và marketing sản phẩm thủy sản. Trong thời gian tới, khi triển khai cụ thể biên bản ghi nhớ này, 2 bên sẽ thảo luận và thống nhất mô hình và nội dung hợp tác phát huy thế mạnh của nhau.

"Phú Yên có nguồn lợi cá ngừ dồi dào, ngư dân có kinh nghiệm đánh bắt. Tập đoàn Kiyomura có thế mạnh về công nghệ khai thác, chế biến và thị trường tiêu thụ. Hy vọng thời gian tới sự hợp tác này sẽ làm gia tăng giá trị và phát triển bền vững ngành hàng cá ngừ đại dương tỉnh Phú Yên" - ông Trần Hữu Thế mong muốn.

Chủ tịch tỉnh Phú Yên tin tưởng với sự thay đổi mạnh mẽ về thị trường, phương thức khai thác, đánh bắt, đồng thời, có sự hợp tác đầu tư chợ đấu giá cá ngừ đại dương tại Cảng cá ngừ đúng như ý tưởng của Tập đoàn Kiyomura, chắc chắn sẽ diễn ra những phiên đấu giá cá ngừ đại dương hàng triệu USD tại Phú Yên.

Theo ông Trần Hữu Thế, để đạt những gì đang kỳ vọng, ngư dân Phú Yên cần cải tiến tàu, trang bị thiết bị, công nghệ khai thác; nâng cao kiến thức, kỹ năng đáp ứng yêu cầu đổi mới sản xuất.

Bên cạnh đó, tỉnh sẽ đầu tư hoàn thiện hạ tầng phục vụ ngành hàng cá ngừ và hợp tác với Tập đoàn Kiyomura để tiếp nhận công nghệ khai thác, chế biến và hưởng lợi thế mạnh thị trường của họ.

Nội dung: Trung Thi

Thiết kế: Nguyễn Vượng