Kiểm tra chuyên ngành biến tướng kiểu "một người bị bệnh, bắt cả làng uống thuốc"

Tại Hội nghị, nhiều chuyên gia đã chỉ ra những hạn chế cần dỡ bỏ ngay đối với các sản phẩm nông nghiệp xuất, nhập khẩu.

Ông Phạm Thanh Bình, nguyên Cục trưởng Cục Giám sát quản lý, Tổng cục Hải quan nêu: Hiện một lô hàng nhập khẩu cho sản phẩm nông nghiệp ở Việt Nam mất phí và giá kiểm nghiệm hàng trăm triệu đồng.

"Cùng một chủng loại hàng, nhập về Việt Nam, chúng ta có 2 loại hàng khác nhau tàu hàng xá, và tàu hàng rời. Dù, là loại tàu gửi hàng loại nào đi nữa thì mỗi tàu có tới vài chục chủ hàng, mỗi chủ hàng làm xét nghiệm riêng thì cực kỳ tốn kén", ông Binh nói.

Ông này cho rằng, ở mỗi tàu hàng, nếu kiểm nghiệm tất cả chi phí chỉ mất 10 triệu đồng, còn nếu theo quy định kiểm từng chủ hàng thì phải mất 200 triệu đồng.

Ông Trần Quang Trung thừa nhận, Việt Nam đang có ba cơ quan Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT) và Công Thương đều có các quy định kiểm tra chuyên ngành với các sản phẩm nông nghiệp nhưng kiểm tra an toàn vệ sinh thực phẩm và kiểm dịch chồng lấn nhau.

"Về kiểm dịch, chúng ta phải quản lý theo rủi ro ở đâu có rủi ro thì siết kiểm tra ở đó, chứ không thể đánh đồng kiểm tra hết được. Không thể đi lên nhà 5 tầng, chung cư lên tận lầu 20 - 27 để phun thuốc hay phòng sốt xuất huyết được", ông Trung nói.

Ông này cho biết: Việc kiểm dịch phải đặt chế độ kiểm tra rủi ro, từ đấy định ra nơi đâu, chỗ nào chúng ta cần kiểm tra gắt gao, cao, trung bình và thấp.

"Quản lý Nhà nước về các thủ tục kiểm tra chuyên ngành của Việt Nam đang theo kiểu một người có bệnh, bắt cả làng đi tiêm và uống kháng sinh".

Ông Trung cho rằng, nếu xét về phí kiểm tra, kiểm nghiệm, doanh nghiệp nhập một lô, một tấn, phải cung ứng 5 mẫu với 5 xét nghiệm khác nhau, như vậy chúng ta có 5 khoản tiền là chi phí của doanh nghiệp bỏ ra. Rất tốn kém, không phục vụ ai và không hiệu quả.

Chuyên gia từng làm việc tại Bộ Y tế ví dụ: Nếu muốn xét nghiệm ung thư của bệnh nhân, người ta phải lấy tế bào nhiều chỗ để xem chỗ nào là di căn, chỗ nào lành tính. Bác sĩ phải kiểm nghiệm nhiều chỗ, nhưng người bệnh chỉ trả tiền 1 xét nghiệm thôi, nếu trả tất cả cho các xét nghiệm thì lấy đâu ra.

"Chỉ thị bên trên đưa ra, các doanh nghiệp phải theo, không làm không được mà làm thì phải tạo cơ chế xin cho. Khi tôi làm ở Bộ Y tế, đến lúc về làm Cục Cục An toàn thực phẩm, đến nay chưa thu được lô hàng nào về kiểm dịch động vật cả", ông Trung nói.

Nói về kiểm tra chuyên ngành với sản phẩm sữa, ông Trung nói: Chúng ta nhập sữa nguyên liệu từ New Zealand, Mỹ, họ có tiêu chuẩn rất cao, ta còn chưa cao bằng họ.

Đại diện Công ty Sữa Việt Nam (Vinamilk) cho biết, hiện công ty này nhập sữa tươi từ các trang trại của chính công ty này ở Lào về. Tuy nhiên, quy định phải lấy mẫu 10 ngày mới cho thông quan, những sản phẩm này sau đó phải được đưa về kho và bị kiểm từng lô hàng.

"Sữa tươi tiêu chuẩn bảo quản phải từ 2 - 6 độ C, nếu chưa đưa vào sản xuất hoặc bảo quản lạnh, đợi 24 tiếng sẽ không đạt chứ không nói đến việc phải đợi 7 - 10 ngày để kiểm soát dịch bệnh của các bộ chuyên ngành", đại diện Vinamilk nói.

Nguyễn Tuyền