Khoai lang rớt giá mạnh, “30 kg khoai mới đổi được tô phở”

Vay tiền ngân hàng trồng khoai “cho lợn, gà ăn”

Những năm vừa qua vì thấy giá khoai cao, tận dụng thời gian nghỉ giữa vụ lúa nên nhiều hộ dân xã Chư A Thai (huyện Phú Thiện, Gia Lai) đã cày xới đất để trồng khoai. Thậm chí nhiều hộ gia đình đã vay tiền ngân hàng để đầu tư vào khoai.

Tuy nhiên, chưa thu được đồng nào thì giá khoai rớt giá mạnh, khiến người dân rơi vào cảnh “nợ chồng nợ”. Nhiều diện tích khoai rơi vào thảm cảnh bỏ không cho bò ăn, khoai đào về không bán được cũng đành băm nhỏ cho lợn, gà...

Bần thần nhìn ruộng khoai hơn 7ha không dám bới lên vì tiền bán khoai không đủ trả tiền công, anh Lưu Văn Quang (36 tuổi, trú tại xã Chư A Thai, huyện Phú Thiện, Gia Lai) đành vứt bỏ cho trâu, bò ăn.

Anh Quang bộc bạch: “Hồi đó, tôi làm nghề mổ heo được một thời gian thì có anh bạn rủ trồng khoai, thấy giá khoai cao nên hai anh em quyết định đầu tư làm chung gần 30ha. Khi đó, hai vợ chồng lấy hết tiền trong nhà và vay thêm ngân hàng 200 triệu đồng để thuê đất trồng khoai. Khi khoai được hơn 3 tháng thì có một thương lái ở Lâm Đồng qua mua và trả 1 sào 15 triệu đồng nhưng tôi không bán. Khoảng mấy ngày sau, mưa xuống tất cả bà con cùng đào vậy là giá khoai bắt đầu tụt dốc, loại khoai đẹp củ to và đều mới được giá 3000 đồng/kg, còn đa số là 1000 đồng/kg mà thương lái cũng không ai ngó ngàng tới”.

Được biết, riêng vụ khoai năm nay anh Quang đã đầu tư gần 14 ha, riêng tiền thuê gần 14 ha đất đã ăn hết của anh 52 triệu đồng. Tính tất cả tiền thuê đất, công cán, phân bón anh đã phải chi đến 57 triệu đồng/ha. Nhưng tính đến hiện tại, anh Quang mới bán được 164 triệu đồng trên diện tích 6ha, còn hơn 7ha vì không đủ tiền công bới lên, vận chuyển khoai ra khỏi ruộng nên anh đành nuốt đắng vứt bỏ, cho bò ăn...

“Hai vợ chồng cũng chờ được hơn 1 tháng rồi mà giá khoai cũng không lên nên đành bỏ thôi, để lâu khoai cũng hư mà còn phải cày lại để trả mặt bằng cho người ta. Trước có mấy người đến nhặt, tưởng họ nhặt xới lên mình cũng đỡ mất công cày nhiều, ai ngờ nhặt được mấy luống rồi cũng bỏ lại. Hơn 7ha khoai đành bỏ cho bò ăn. Tiền thì không có, lại thêm khoản nợ công cứ 1 ngày là họ đến đòi tiền một lần. Riêng mùa năm nay, 2 anh em lỗ khoảng 500 triệu, tính ra gia đình tôi lỗ hơn 250 triệu đồng rồi...”, anh Quang ngậm ngùi nói.

Khoai 1.000 đồng/kg, thương lái vẫn không thèm mua

Giá khoai xuống thấp chỉ còn 1000 đồng/kg, tuy nhiên nhiều thương lái vẫn không thèm ngó ngàng tới. Trò chuyện với PV, chị Bùi Thị Tươi (xã Chư A Thai, huyện Phú Thiện) buồn rầu nói: “Nhà mình trồng được 1ha, vừa rồi đào được 9 sào, khoai to mình bán 3000 đồng/kg, khoai nhỏ 1000 đồng 9 sào thu về được 30 triệu đồng. Một ha này giờ đào về cho gà, lợn ăn chứ thương lái có ai mua nữa đâu, tính tất cả công cán, phân tro 1 ha cũng phải đầu tư đến 60 triệu đồng mà giờ thu về được 30 triệu đồng đây”.

Vừa là thương lái và cũng là nông dân trồng khoai, anh Nguyễn Văn Thu (xã Chư A Thai, huyện Phú Thiện, Gia Lai cho biết: “Tôi cũng trồng được 17ha nhưng bỏ đi gần nữa, lỗ cả mấy trăm triệu. Hôm trước tôi mua khoai của nhà ông kia 250 triệu đồng hơn 2ha mà đào được hơn 1ha còn đâu là bỏ. Giá thấp quá, mua 1 triệu 1 sào mà vẫn lỗ đấy. Hiện tại, tôi đang mua của bà con với giá từ 1000 đồng - 1.500 đồng/kg chuyển xuống Bình Định nhập được 2.000 đồng/kg. Lỗ nặng không đủ tiền công cán, xăng xe vận chuyển, bán cho người khác giờ cũng vứt đống nhiều lắm...”.

Hiện toàn xã có 185 ha khoai lang Nhật đang thu hoạch. So với vụ trước, diện tích trồng khoai đã tăng khoảng 50 – 60 ha. Nguyên nhân là do vụ năm ngoái được cả mùa lẫn giá, bình quân mỗi ha khoai thu lãi cả trăm triệu đồng, gấp 8-9 lần so với trồng lúa nên năm nay nhiều hộ tăng diện tích.

Trao đổi về vấn đề này, ông Phùng Trung Toàn, Chủ tịch UBND xã Chư A Thai cho biết, điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu trên địa bàn xã rất thích hợp với cây khoai lang Nhật. Thông thường mỗi ha khoai cho thu hoạch từ 20 – 25 tấn củ, cá biệt có nơi còn lên tới 40 tấn củ/ha, mang về lợi nhuận không dưới 100 triệu đồng/ha, gấp hai lần so với cây lúa.

“Hiện nay, trên địa bàn xã còn khoảng 30 ha khoai của bà con chưa thể thu hoạch vì không có thương lái đến thu mua, dù giá khoai hiện tại đã xuống rất thấp. Chúng tôi mong muốn các ngành chức năng của huyện kêu gọi các doanh nghiệp thu mua, giúp bà con trong xã ổn định sản xuất đối với cây khoai lang, tăng thu nhập cho nông dân trên địa bàn... Bên cạnh đó, chính quyền địa phương cũng khuyến cáo bà con không nên mở rộng diện tích trồng khoai trong các năm tới, tránh tình trạng thương lái ép giá, gây thiệt hại cho kinh tế gia đình”, ông Toàn nhấn mạnh.

Phạm Hoàng