Hé lộ số tiền công đức, tài trợ của chùa Ba Vàng

Sáng 29/7, trao đổi với phóng viên Dân trí, ông Phạm Tuấn Đạt - Chủ tịch UBND TP Uông Bí (Quảng Ninh) - xác nhận, chùa Ba Vàng đã có công văn báo cáo gửi UBND TP Uông Bí (Quảng Ninh) về việc thu chi tiền công đức, tài trợ cho di tích và hoạt động lễ hội.

Theo nội dung công văn, ngày 21/7, Bộ Tài chính có báo cáo về kết quả thực hiện thí điểm kiểm tra việc quản lý tiền công đức tại các di tích lịch sử - văn hóa, đình chùa trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh.

Bộ Tài chính cũng đề xuất kế hoạch kiểm tra tổng thể trên phạm vi toàn quốc, trong đó không có số liệu báo cáo của chùa Ba Vàng vì nhà chùa không nhận được yêu cầu báo cáo.

Chùa Ba Vàng giải thích, ngày 24/7, nhà chùa mới nhận được công văn của UBND TP Uông Bí về việc báo cáo quản lý tiền công đức tại các di tích lịch sử - văn hóa, đình, chùa trên địa bàn TP Uông Bí.

Căn cứ vào công văn trên, theo chùa Ba Vàng, Thông tư số 04 năm 2023 của Bộ Tài chính hướng dẫn quản lý, thu chi tài chính cho công tác tổ chức lễ hội và tiền công đức, tài trợ cho di tích và hoạt động lễ hội không điều chỉnh quản lý, thu chi tiền công đức, tài trợ cho hoạt động tôn giáo.

Công văn của chùa Bà Vàng cho biết thêm, theo quy định tại mục 13 Công văn số 62 ngày 20/2/2023 của Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam về việc thực hiện Thông tư 04 có nội dung: Thông tin cung cấp khi được cơ quan chức năng có thẩm quyền yêu cầu theo quy định của pháp luật là thông tin về quản lý, thu chi tài chính cho công tác tổ chức lễ hội và tiền công đức, tài trợ cho di tích và hoạt động lễ hội, không phải là thông tin về tiếp nhận, quản lý, sử dụng tiền công đức, tài trợ cho hoạt động tôn giáo và tiền công đức, tài trợ cho nhà tu hành.

Chùa Ba Vàng tiếp tục giải thích, theo quy định tại khoản 3 Điều 1 Quyết định số 775 ngày 12/4/2023 của Bộ Tài chính thí điểm kiểm tra việc quản lý tiền công đức tại các di tích lịch sử - văn hóa, đình chùa trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh, thì nội dung kiểm tra chỉ là "Việc tiếp nhận, quản lý và sử dụng tiền công đức, tài trợ cho di tích và hoạt động lễ hội".

Căn cứ vào những quy định nói trên, chùa thực hiện báo cáo việc quản lý thu chi tiền công đức, tài trợ cho di tích và hoạt động lễ hội. Còn tiền công đức, tài trợ cho hoạt động tôn giáo là vấn đề nội bộ của Giáo hội Phật giáo Việt Nam, được quản lý theo quy định của Giáo hội, phù hợp với Giáo luật của Đức phật và pháp luật của Nhà nước.

Chính vì vậy, chùa Ba Vàng giải thích thêm theo quy định tại khoản 4 Điều 1 Quyết định số 775 của Bộ Tài chính, thì thời kỳ kiểm tra là "năm 2022 và 4 tháng đầu năm 2023". Tuy nhiên, theo quy định tại khoản 1 Điều 17 Thông tư số 04 thì "Thông tư này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 19/3/2023".

Trước khi Thông tư 04 có hiệu lực thi hành, các cơ sở tôn giáo không tách riêng các loại tiền công đức do chưa có quy định và hướng dẫn. Theo trật tự hiệu lực pháp luật thì Thông tư có hiệu lực pháp luật cao hơn quyết định của Bộ Tài chính.

Vì vậy, chùa Ba Vàng thực hiện báo cáo tiền công đức, tài trợ cho di tích và hoạt động lễ hội kể từ ngày 19/3 đến ngày 30/4 theo đúng quy định tại Thông tư 04 của Bộ Tài chính và Công văn hướng dẫn số 62 của Hội đồng Trị sự Giáo hội Phật giáo Việt Nam.

Theo đó, tổng thu tiền công đức, tài trợ cho di tích và hoạt động lễ hội là 4.164.500.000 đồng; tổng chi cũng bằng số tiền này.

Trước đó, theo báo cáo của Bộ Tài chính, tổng thu của các di tích ở Quảng Ninh năm 2022 là gần 71 tỷ đồng, không bao gồm các khoản công đức, tài trợ bằng hiện vật, công trình xây dựng, chỉ bằng 40-60% của năm 2019 - thời điểm trước khi xảy ra dịch Covid-19. 

Còn trong 4 tháng đầu năm nay, tổng số thu là 61 tỷ đồng, gần bằng số thu cả năm 2022. Tổng số chi là hơn 29 tỷ đồng.

Một vài di tích có số thu trong 4 tháng đầu năm trên 1 tỷ đồng. Đơn cử như đền Cửa Ông - Cặp Tiên có số thu gần 20 tỷ đồng, chiếm trên 30% tổng số tại các di tích trên tỉnh Quảng Ninh.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính cho biết mới chỉ tổng hợp từ báo cáo của chưa đến một nửa thuộc diện cần kiểm tra. Sau khi loại trừ số địa điểm không có công đức, vẫn còn trên 50 di tích không có số liệu báo cáo thu chi, trong đó có chùa Ba Vàng ở Uông Bí. Trong khi đó, đây là di tích cấp tỉnh, được đánh giá có số thu tốt.

Dựa trên số thực thu 4 tháng là 61 tỷ đồng, cộng với việc báo cáo chưa đầy đủ, Bộ Tài chính ước tính tổng công đức tài trợ tại các di tích ở Quảng Ninh năm 2023 dự kiến là trên 180 tỷ đồng.