Dự án điện do Trung Quốc làm tổng thầu: Tỷ lệ nội địa hóa gần như bằng 0

Đọc những thông tin kinh tế - tài chính mới nhất trên FICA:   * Lạnh lẽo hàng Tết * Bộ trưởng LĐ,TB&XH: Ứng ngân sách trả nợ lương cho người lao động (!?)  *  Không có chuyện phát điện cầm chừng để mua điện Trung Quốc giá cao * Từ 1/1/2015, phạt nặng mua bán xe không sang tên chính chủ

Trong phần chất vấn Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng chiều nay 17/11, đại biểu Nguyễn Văn Tuyết (đoàn Bà Rịa-Vũng Tàu) cho hay: Hiện nay, tổng số 24 nhà máy xi măng có 23 nhà máy do nước ngoài làm tổng thầu, trong đó, các nhà máy do Trung Quốc làm tổng thầu phần lớn tỷ lệ nội địa hóa bằng 0 hoặc không lớn hơn 3%. Trong khi đó, các nhà máy do nhà thầu cung cấp từ các nước G7 thì tỷ lệ nội địa hóa đạt xấp xỉ 25%.

Ông Nguyễn Văn Tuyết cho rằng, điều đáng quan tâm, về mặt kỹ thuật, Việt Nam hoàn toàn có thể thiết kế, chế tạo được 40% giá trị thiết bị các nhà máy này.

“Vừa qua, Bộ trưởng cũng ghi nhận về mặt kỹ thuật chúng ta có thể làm được điều đó. Trong 20 dự án nhiệt điện đã đầu tư thì tỷ lệ nội địa hóa gần như bằng 0 tại 15 dự án do nhà thầu Trung Quốc làm tổng thầu. Trong khi đó, những dự án do Việt Nam làm tổng thầu tỷ lệ nội địa hóa đạt 25%. Xin Bộ trưởng cho biết, tại sao như vậy, có phải do sự chỉ đạo thiếu quyết liệt của Bộ hay không và giải pháp khắc phục là gì?, đại biểu chất vấn.

Trả lời câu hỏi của đại biểu, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng cho biết: “Lĩnh vực xi măng chúng tôi không phụ trách. Các đồng chí ở Bộ Xây dựng sẽ thông tin thêm”.

Còn với các nhà máy nhiệt điện, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng thừa nhận thực tế về tỷ lệ nội địa hóa nhỏ như đại biểu phản ánh. Bộ trưởng Hoàng cho hay: Tất cả nhà máy nhiệt điện công suất lớn đã và đang xây dựng phần lớn đều sử dụng hình thức nhà thầu EPC (thiết kế, cung cấp thiết bị và thi công rồi sau đó bàn giao cho chúng ta vận hành). Chính vì vậy, trong tổng thầu EPC, phần lớn công việc liên quan đến máy móc, thiết bị do nhà tổng thầu đảm nhận.

Tuy nhiên, theo thừa nhận của Bộ trưởng Công Thương, trong số các máy móc, thiết bị này, kể cả các kết cấu kim loại doanh nghiệp trong nước có điều kiện làm được nhưng trên thực tế, sự tham gia của doanh nghiệp Việt Nam rất ít.

Bộ trưởng Hoàng cho biết thêm, thời gian qua, trong không ít văn bản Chính phủ đã chỉ đạo các chủ đầu tư khi lập hồ sơ mời thầu những dự án này cần phải tách bạch những gói thầu mà doanh nghiệp trong nước có thể làm được khỏi các gói thầu do nhà đầu tư nước ngoài đảm nhận; đặc biệt, trong yêu cầu của Chính phủ, Thủ tướng, trong khá nhiều văn bản đều nêu rõ chủ trương này.

“Rất tiếc, có chủ trương rất rõ ràng, nhưng trong khá nhiều trường hợp, do nhiều lý do, các chủ đầu tư của chúng ta không thực hiện được việc tách các gói thầu này ra. Cho nên, trên thực tế vẫn nằm trong gói thầu của tổng thầu EPC do nhà đầu tư nước ngoài triển khai”, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng nhấn mạnh.

Đề cập tới các giải pháp, Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng cho biết, Chính phủ cũng giao Bộ Công Thương phối hợp với Bộ Khoa học - Công nghệ và một số bộ, ngành liên quan thường xuyên xây dựng, ban hành danh mục máy móc, thiết bị Việt Nam có thể sản xuất để khuyến cáo các chủ đầu tư sử dụng những máy móc, nguyên liệu này.

“Định kỳ, chúng tôi công bố danh mục và phổ biến rộng rãi đến các địa phương, các doanh nghiệp. Chúng tôi còn đề nghị Chủ tịch UBND các địa phương trao đổi, khuyến nghị các chủ đầu tư ngoài quốc doanh, khi đầu tư các công trình lưu ý việc này. Về mặt quản lý Nhà nước đã làm như vậy nhưng thực tế hiệu quả chưa cao”, Bộ trưởng thừa nhận.

Ngoài ra, Chính phủ cũng có những giải pháp cụ thể như dự án điện, hiện đang giao ngành điện, cơ khí trong nước… tập trung thử nghiệm chế tạo máy phát công suất 600 MW, sẽ áp dụng ở nhà máy nhiệt điện Quỳnh Lưu và Quảng Trạch (Quảng Bình). Hiện các doanh nghiệp, tổ hợp trong nước đang triển khai dự án thử nghiệm này. Nếu làm được sẽ mở ra con đường nội địa hóa ngày càng cao phần đầu tư các nhà máy nhiệt điện.