Doanh nghiệp Nhà nước: "Khi cần thăng chức thì báo lãi, lúc nộp thuế thì khai lỗ"

Thảo luận ở hội trường về việc thực hiện chính sách, pháp luật về quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước tại doanh nghiệp và cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước giai đoạn 2011-2016, đại biểu Hoàng Văn Cường (Hà Nội) chỉ ra 3 dạng làm thất thoát tài sản nhà nước.

Vấn đề đầu tiên được đại biểu nói đến là tình trạng kinh doanh lỗ, làm thất thoát vốn Nhà nước do trình độ quản lý doanh nghiệp yếu kém dẫn đến kinh doanh kém hiệu quả.

Bên cạnh đó, ông Cường cũng cho rằng, vì động cơ cá nhân nên những người quản lý đã đầu tư những hoạt động không hiệu quả nhằm thu lợi ích cá nhân như đầu tư máy móc, thiết bị không phù hợp nhưng lại được hưởng lợi từ đấy; đầu tư vào lĩnh vực không hiệu quả nhưng lại được chia phần từ lĩnh vực đầu tư này hoặc cố tình tính giá trị đầu tư lớn hơn để được hưởng lợi ích phần trăm từ đó.

“Đó là những hoạt động cố tình dùng những thủ đoạn để hợp pháp hóa việc rút tiền từ doanh nghiệp Nhà nước”, ông Cường nói.

Đáng lưu ý, vị đại biểu hiện đang là Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Kinh tế Quốc dân Hà Nội cũng cho rằng, dù doanh nghiệp lỗ nhưng trên thực tế không ai phải chịu trách nhiệm, chưa có ai bị mất chức hay đi tù về chuyện quản lý yếu kém để doanh nghiệp lỗ, có chăng chỉ vì có sai phạm.

"Cũng không có doanh nghiệp nào báo cáo đầy đủ lúc nào lỗ, lúc nào lãi. Thậm chí có doanh nghiệp khi cần báo cáo để thăng chức, để tăng quỹ lương hoặc xin vốn thì lập tức có báo cáo lãi, nhưng khi báo cáo cơ quan tài chính thì lại báo cáo lỗ. Người ta nói báo cáo tài chính của các doanh nghiệp giống như ông thần có phép thần thông biến hóa giữa lỗ và lãi”, ông nói.

Ông Cường cũng chỉ ra rằng, vẫn còn tình trạng doanh nghiệp lỗ nhưng các lãnh đạo quản lý doanh nghiệp vẫn được hưởng mức lương cao, vì cơ chế trả lương cho doanh nghiệp là khi doanh nghiệp làm ăn có lãi chỉ được xác định mức lương theo mức lãi, nhưng khi lỗ thì không được tăng lương nhưng cũng không bị giảm mức lương này xuống.

"Những yếu tố trên chính là động lực lôi kéo người quản lý doanh nghiệp không muốn cổ phần hoá doanh nghiệp Nhà nước", ông nhấn mạnh.

Theo ông Cường, "một điều kỳ lạ" là những vấn đề xảy ra về thất thoát vốn, lỗ của doanh nghiệp Nhà nước thì ai cũng biết nhưng ta có cả một bộ máy thanh tra, kiểm tra, kiểm soát doanh nghiệp nhưng không phát hiện ra vấn đề này.

"Rõ ràng ở đây, về chính sách, pháp luật chúng ta cũng phải xem xét lỗ hổng trong việc quy định trách nhiệm của những cơ quan có trách nhiệm trong việc kiểm tra, giám sát đối với hoạt động của doanh nghiệp", ông nói thêm.

Tệ hại hơn, ông Cường cho rằng, khi doanh nghiệp thua lỗ phải bán đấu giá tài sản, máy móc thiết bị thì đây lại là cơ hội làm ăn béo bở cho một số người mà người ta dùng hình ảnh là “kền kền ăn xác chết”.

"Cần có thanh tra, kiểm tra các vụ bán tài sản nhà nước và kiểm tra liên quan đến cả tổ chức thực hiện chức năng định giá, thẩm định giá, đấu giá và quy trách nhiệm cho các đơn vị này đã tiếp tay cho việc làm thất thoát tài sản nhà nước", ông nhấn mạnh.

Cuối cùng, ông cũng nhắc đến việc thất thoát tài sản phổ biến liên quan đến vấn đề đất đai, nổi lên thời gian vừa qua là chuyển đất công thành đất tư đã không thông qua đấu thầu mà chỉ định giá trực tiếp hoặc xác định giá đất khi CPH cũng không thực hiện đúng theo quy định của Luật Đất đai (ta đang sử dụng chủ yếu là bảng giá đất do UBND các tỉnh quy định, điều này làm cho giá thấp hơn).

"Nguyên nhân cơ bản là chính sách đất đai đang đi ngược lại nguyên lý cơ bản về kinh tế đất trong cơ chế thị trường. Ngay trong dự thảo Luật đặc khu kinh tế đặc biệt vẫn đề xuất chính sách miễn tiền sử dụng đất cho các dự án có mục đích sử dụng đất từ 10-30 năm. Đây chính là chính sách đang đi ngược lại quy luật cung- cầu về đất đai, có thể sẽ không thu hút tốt các nhà đầu tư mà còn làm thất bại quá trình cạnh tranh lành mạnh ở các đặc khu", ông nói thêm.

Phương Dung