Dầu thô giảm về 46 USD/thùng, áp lực đè nặng ngân sách

Đây tiếp tục là tin không vui đối với thu ngân sách thời gian tới, trong bối cảnh Bộ Tài chính vừa cho biết, bội chi của Ngân sách Nhà nước (NSNN) 7 tháng của năm 2015 đang ở mức 100.000 tỷ đồng, xấp xỉ 44,5% dự toán cả năm.

Theo dự toán thu NSNN năm 2015 được Quốc hội thông qua cuối năm 2014, tổng thu ngân sách năm 2015 là 911.100 tỷ đồng (tương đương khoảng 42 tỷ USD, trong đó dự toán thu ngân sách năm 2015 đối với dầu thô là 93.000 tỷ đồng (tương đương 4,3 tỷ đô la Mỹ). Mức dự toán này được tính toán trên cơ sở giá dầu thô là 100 USD/thùng.

Tuy nhiên, trước diễn biến giá dầu thế giới biến động theo chiều hướng giảm mạnh, Bộ KH&ĐT ước tính, nếu giá dầu thô giảm về mức 60 USD/thùng, ngân sách hụt thu 7.500 tỷ đồng; còn nếu dầu thô giảm về 40 USD/thùng, ngân sách sẽ hụt thu khoảng 11.500 tỷ đồng.

Trên thực tế, mức giá xuất khẩu dầu thô giảm về dưới 50 USD/thùng, theo nhiều chuyên gia kinh tế sẽ ảnh hưởng lớn đến bài toán cân đối thu chi ngân sách trong bối cảnh nguồn chi ngân sách cho đầu tư, trả nợ vẫn không đổi.

Để khỏa lấp khoảng trống hụt thu dầu thô, nhiều chuyên gia dự đoán, Chính phủ sẽ phải tăng cường phát hành trái phiếu Chính phủ. Thậm chí một số chuyên gia còn dự báo, nhiều khoản phí, phụ phí có thể được tăng thêm.

Theo Tổng cục Hải Quan, tính đến hết tháng 7/2015, lượng xuất khẩu dầu thô cả nước đạt 5,35 triệu tấn, đạt 2,45 tỷ USD, giảm 4,8% về lượng và giảm 40,3% về trị giá so với cùng kỳ năm 2014. Con số trên cho thấy, tỷ trọng giảm giá trị cao hơn nhiều so với tỷ trọng giảm của sản lượng, đây là minh chứng cho thấy những tác động giảm giá dầu đang ngày càng rõ rệt và thực tế hơn.

Cũng liên quan đến thu ngân sách từ dầu thô, theo báo cáo từ Bộ Tài Chính, tháng 7/2015 thu từ dầu thô đạt 5,5 nghìn tỷ đồng, 7 tháng đầu năm 2015 ngành này đóng góp vào ngân sách hơn 42,27 nghìn tỷ đồng, bằng 45,5% dự toán, giảm 33,9% so với cùng kỳ năm 2014.

Tính đến hết 31/7/2015 thu NSNN ước đạt 544,6 nghìn tỷ đồng. Như vậy, trong tháng 7 và 7 tháng đầu năm 2015, đóng góp từ dầu thô cho NSNN chỉ chiếm khoảng từ 6 – 7% tổng thu. Đây là con số thấp so với mức đóng góp trung bình 10% vào thu ngân sách.

Theo các chuyên gia kinh tế, việc giảm giá dầu thô đã và đang khiến cho những tác động rõ rệt đến thu ngân sách và dự đoán sẽ ảnh hưởng không nhỏ đến tăng bội chi cả năm 2015.

Theo bà Trần Hải Yến, chuyên viên phân tích vĩ mô Công ty chứng khoán Bảo Việt: “Nếu giá dầu thô giảm mạnh, Việt Nam sẽ gặp nhiều thách thức trong việc cân bằng bội chi ngân sách. Khi đó, nhiều khả năng sẽ phải đẩy mạnh hoạt động phát hành trái phiếu chính phủ với lãi suất đấu thầu được điều chỉnh theo hướng tăng lên. Đây sẽ là rủi ro lớn bởi thay vì tín dụng đổ ra thị trường, một số ngân hàng sẽ săn đón và chọn trái phiếu như nơi trú ẩn của dòng tiền, khiến tăng trưởng tín dụng của một số ngân hàng không đúng thực tế”.

Nguyễn Tuyền