Chuyên gia SSI hướng dẫn cách vượt qua tâm lý sai lầm trong chứng khoán

Đây là nội dung được các chuyên gia SSI chia sẻ trong chuỗi hội thảo trực tuyến NDH e-Conference dành riêng cho nhà đầu tư SSI - diễn ra vào 15h thứ 4 hàng tuần.

Sức hấp dẫn của thị trường chứng khoán

9 tháng đầu năm nay, số lượng tài khoản mở mới thiết lập kỷ lục mới, có sự bùng nổ và đang còn tiếp diễn thời gian tới. Điểm ấn tượng tạo nên sức hấp dẫn của thị trường chứng khoán chính là mức sinh lời.

Nhìn lại lịch sử, ông Nguyễn Anh Cường - Trưởng phòng Môi giới Công ty CP Chứng khoán SSI - cho biết, kênh cổ phiếu đang có tỷ suất sinh lời cao nhất 16% (tính từ khi thị trường chứng khoán đi vào hoạt động năm 2000), vượt trội so với kênh đầu tư bất động sản 11,9%, vàng 9%, tiết kiệm 8%, USD là 2,2%. Còn nếu tính trong 5 năm trở lại đây, khoảng cách này còn lớn hơn, đưa tỷ suất lợi của chứng khoán là 19,2%, trong khi bất động sản là 12%,trái phiếu 9,8%, tiền gửi 6,2%, vàng 6,1%.

Với kinh nghiệm lâu năm, chuyên gia của SSI chỉ ra 2 đối tượng khách hàng. Thứ nhất, xác định đầu tư chứng khoán là kênh đầu tư sinh lời nghiêm túc, kênh huy động vốn của doanh nghiệp, nơi làm giàu… thì tìm kiếm các công ty chứng khoán tốt, môi giới giỏi để tham khảo thêm thông tin, nhận định, tư vấn; tham gia các kênh đào tạo để tự nâng cao kiến thức khi đầu tư. Thì xin chúc mừng, các nhà đầu tư đã lựa chọn đúng kênh đầu tư và khả năng cao sẽ thành công.

Nhưng đa phần, nhà đầu tư tham gia thị trường chỉ muốn trong thời gian ngắn kiếm được tiền, không muốn học hỏi, nâng cao kiến thức. Theo ông Cường, trong một năm qua, thị trường uptrend đang ủng hộ nên việc tìm kiếm cơ hội sinh lời dễ dàng hơn, thậm chí có giai đoạn cứ mua cổ phiếu là thắng, bán là "bán non". Nhưng cũng phải đặt ngược lại câu hỏi, vì sao thống kê nhà đầu tư thành công trên thị trường không quá lớn.

Lời khuyên của các chuyên gia SSI cho rằng, nhà đầu tư thuộc đối tượng thứ 2 nên bắt đầu lại, nhìn nhận lại, để sẵn sàng tâm thế, mục tiêu và động cơ rõ ràng khi bước vào thị trường: tìm kiếm lợi nhuận có ổn định, bền vững không?

Những tâm lý sai lầm "kinh điển"

Theo chuyên gia SSI, sai lầm đầu tiên cần tránh là "không cắt lỗ". Nghe đến "cắt" là "đau", tiền thì mất, danh mục đỏ thì tiếc nuối, dẫn đến tâm lý hi vọng sẽ có hồi phục tăng lại….

Theo tính toán, nếu để khoản lỗ 5-8% thì chỉ cần khoản lời tương đương thì bù đắp được vốn đã mất, nếu khoản lỗ là âm 30% thì cần có khoản lãi khoảng 42%, và lỗ 50% cần lãi 100% mới hòa vốn. Chính vì vậy, càng để mất nhiều vốn thì khả năng hồi phục càng khó nên phải kỷ luật, có vùng cắt lỗ - xem đó là chi phí bảo hiểm cho sự sai lầm trong đầu tư, để rồi có cơ hội làm lại và tìm kiếm cơ hội khác.

Ông Nguyễn Chí Trung - Phó Giám đốc Khối DVCK KHCN SSI - đưa ra lời khuyên: Mỗi khi lăn tăn trước quyết định tuân thủ kỷ luật cắt lỗ, thì nhà đầu tư có thể tự hỏi, liệu ngày mai có thông tin gì có thể khiến cổ phiếu ngay lập tức quay ngược tăng trở lại hay không? Tình huống cổ phiếu âm 10-15% chưa tìm ra nguyên nhân sẽ tăng trở lại thì mua cân bằng giá thì rõ ràng là không có cơ sở.

Một sai lầm khác có thể giết chết tài khoản nhanh nhất là "mua cổ phiếu trên đà giảm giá và trung bình giá vốn xuống". Nhiều nhà đầu tư cho rằng cổ phiếu đang giảm giá là cổ phiếu rẻ, trong khi họ quên mất mình là nhà đầu tư không chuyên, định giá còn mang tính chủ quan, không có cơ sở. Và hành động trung bình giá xuống lúc này là gấp đôi sai lầm, lỗ chồng lỗ".

Từ hi vọng chuyển sang chán nản, buông xuôi, tâm lý cùng cực, rồi cắt đúng đáy. Nhà đầu tư cần nhớ, có hàng nghìn mã chứng khoán, trong đó có hàng trăm mã tốt, thì nếu nhà đầu tư còn giữ được tiền thì vẫn còn cơ hội làm lại", ông Cường nói.

Và một sai lầm phổ biến trong hai năm gần đây chính dùng margin không kiểm soát. Chuyên gia SSI cho rằng, nếu lạm dụng margin, vốn vay ngân hàng - vốn là những nguồn không ổn định - thì nhà đầu tư còn bị áp lực trả nợ lãi vay. Khi thị trường biến động tiêu cực sẽ làm tâm lý sợ hãi mạnh mẽ hơn. Và rõ ràng, nếu không thắng được cảm xúc của chính mình thì không thể chiến thắng trên thị trường.

Ngoài việc tránh các sai lầm, chuyên gia SSI cũng khuyến nghị nhà đầu tư cần hình thành phương pháp đầu tư phù hợp: Như tăng trưởng (tìm kiếm những công ty có tỷ lệ tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận lớn), giá trị (đãi cát tìm vàng để kiếm cổ phiếu có tài sản giá trị lớn được bán ở mức giá rẻ), đà tăng trưởng (những cổ phiếu đang tăng trưởng nhanh nhất trong những ngành phát triển trên thị trường), hay phân tích kỹ thuật (nhà đầu tư sử dụng biểu đồ và các công cụ chỉ báo làm quyết định mua/bán).

Thực tế, chuyên gia SSI cho rằng, có thể áp dụng các phương pháp này theo từng giai đoạn, và bất cứ phong cách đầu tư nào cũng có thể tận dụng phân tích kỹ thuật để hỗ trợ tìm kiếm điểm mua, bán tốt hơn.

Số thứ 2 với những thông tin giúp nhà đầu tư xác định được "Thế nào là một khoản đầu tư tốt" sẽ lên sóng vào 15h ngày 20/10 với nhiều thông tin hữu ích. Nhà đầu tư hãy truy cập vào địa chỉ https://hoithao.ndh.vn để đăng ký tham dự ngay "NDH eConference - đặc quyền SSI".

Chi tiết nhà đầu tư vui lòng tham khảo tại website, fanpage chính thức của CTCP Chứng khoán SSI  hoặc liên hệ hotline 1900545471.