Cầm cố cổ phiếu vay vốn: Vẫn còn nhiều cách “lách”

Ngân hàng cho vay

Các ngân hàng (NH) Á Châu (ACB), Phương Nam, Phương Đông, Đông Á, Sài Gòn Thương Tín (Sacombank), Đầu tư và Phát triển Việt Nam, Đông Nam Á (SeaBank), VIB Bank... đang có loại hình dịch vụ này.

Hầu hết các NH này đều cho vay những CP chưa niêm yết (OTC) và CP đang được niêm yết tại trung tâm giao dịch chứng khoán (TTGDCK). Danh mục cho vay của từng NH khác nhau, cả về số lượng CP OTC cũng như CP đã niêm yết. Với CP OTC, các NH chỉ nhận cho vay cầm cố CP của các NH.

Thời gian cho vay đối với dịch vụ này tại các NH chỉ tối đa trong vòng 6 tháng. Mức cho vay được các NH dựa trên việc định giá CP mà NĐT cầm cố. Mỗi NH có cách định giá CP OTC và mức cho vay khác nhau.

Ví dụ cùng một loại CP của NH có mệnh giá 1 triệu đồng/CP (thị giá khoảng 13 triệu đồng/CP), Sacombank cho vay từ 3-3,5 triệu đồng/CP tùy thuộc vào thời gian vay của khách hàng; NH Phương Đông cho vay 2,6 lần mệnh giá (tương đương 2,6 triệu đồng/CP)...

Căn cứ theo biến động giá giao dịch trên thị trường OTC, hằng tuần các NH đều có sự điều chỉnh tỷ lệ cho vay đối với từng loại CP khác nhau. Đa số các NH đều cho vay ở mức từ 1,5 - 5 lần mệnh giá CP được cầm cố. Riêng đối với những loại CP đang được niêm yết, mức cho vay sẽ dao động từ 30-50% thị giá của CP đó.

Lãi suất cho vay cầm cố CP của các NH hiện dao động trong khoảng 1,15-1,3%/tháng. Thông thường, tỷ lệ cho vay cầm cố CP của các NH được khống chế ở một mức nhất định để hạn chế rủi ro.

Ông Lý Xuân Hải, Tổng giám đốc ACB cho biết: "Chính sách của ACB là tỷ lệ cho vay cầm cố CP trên tổng tài sản của ACB không được vượt quá 5%. Cho đến nay, số dư nợ cho vay cầm cố bằng chứng khoán niêm yết cũng như chưa niêm yết trên tổng tài sản của ACB đang dưới tỷ lệ 5%".

Công ty chứng khoán làm trung gian

Hiện nay nhiều công ty chứng khoán (CTCK) cũng đứng ra làm trung gian kết hợp với một NH để thực hiện dịch vụ này. CTCK Bảo Việt (BVSC) là đơn vị nhận hồ sơ cho vay cầm cố CP thông qua NH Indovina.

Tuy nhiên, công ty này chỉ nhận làm dịch vụ cho vay các CP đang được niêm yết tại TTGDCK TPHCM. Ông Nguyễn Vĩnh Cường, phụ trách dịch vụ cho vay cầm cố chứng khoán BVSC cho biết, hiện tại công ty đang tạm ngừng cho vay các CP như Gilimex, HAP, KHA, BT6 vì tổng dư nợ của các CP này đã hết hạn mức (room) của NH.

Mức cho vay đối với các loại CP được chia theo nhóm. Đối với những CP có thị giá dưới 130.000 đồng/CP thì mức cho vay tối đa dưới 50% thị giá. Đối với các CP có thị giá trên 130.000 đồng/CP thì mức cho vay đồng loạt là 55.000 đồng/CP.

Cũng theo ông Nguyễn Vĩnh Cường, trong thời gian tới, NH Indovina sẽ mở rộng cho vay cầm cố các CP đang được niêm yết tại TTGDCK Hà Nội. Tương tự, CTCK Sài Gòn (SSI) cũng đang kết hợp với các NH Indovina, Techcombank, Sacombank, Phương Nam để nhận cho vay cầm cố CP đang được niêm yết tại TTGDCK TPHCM, Hà Nội và một số CP OTC (chủ yếu là CP của các NH). Hạn mức cho vay tối đa tại SSI cho mỗi khách hàng là 4 tỉ đồng trong thời gian từ 3-6 tháng.

Danh mục cho vay tại CTCK Ngân hàng Sài Gòn Thương Tín (SBS) có đến 30 loại CP OTC. Trong đó, ngoài CP một số NH còn có CP của các công ty như Công ty xuất nhập khẩu Minh Hải, Công ty xây dựng Toàn Thịnh Phát, Công ty xuất nhập khẩu thủy sản Cà Mau, Cao su miền Nam, khách sạn Quê Hương...

Ông Nguyễn Hồ Nam, Tổng giám đốc SBS cho biết: Tỷ lệ cho vay cầm cố CP nhìn chung vẫn còn thấp so với tổng dư nợ của các NH thương mại và so với tổng tài sản nên vẫn chưa phải là rủi ro. Dịch vụ cho vay cầm cố CP đã ra đời rất lâu và phát triển mạnh ở nhiều nước trên thế giới vì nó tạo tính thanh khoản cho thị trường.

Các CTCK và khối NH đều cho biết nhu cầu cầm cố CP vay vốn của các NĐT rất cao dẫn đến việc một số NH hiện đã hết "room" cho vay. Tuy nhiên các NĐT cần vốn, muốn sử dụng dịch vụ này vẫn còn nhiều cánh cửa để gõ.

CTCK cho ứng trước tiền bán CP

Một trong những dịch vụ của các CTCK hiện nay là cho NĐT ứng trước tiền bán CP. Theo quy định, tiền bán CP của khách chỉ có trong tài khoản sau 3 ngày bán CP. Vì vậy rất nhiều khách hàng có nhu cầu được ứng trước tiền để xoay vòng vốn, sử dụng vào việc khác.

Ông Nguyễn Vĩnh Cường, phụ trách dịch vụ cho vay cầm cố chứng khoán BVSC cho biết, khách hàng được ứng tối đa đến 98% tổng giá trị giao dịch (sau khi đã trừ phí giao dịch). Dịch vụ này chỉ thực hiện cho các giao dịch có tổng giá trị tối thiểu 50 triệu đồng. Thông thường, việc ứng tiền trước sẽ được thực hiện sau 1 ngày kể từ lúc khách hàng bán CP; lãi suất 0,055%/ngày. Tại CTCK Sài Gòn (SSI), lãi suất là 0,04%/ngày.

Ông Trịnh Hoàng Nam, Giám đốc bộ phận môi giới Công ty SSI cho biết hầu như các khách hàng của công ty đều có nhu cầu ứng trước tiền khi bán CP. Đây là dịch vụ đáp ứng nhu cầu thiết thực của các NĐT mà không hề có chút rủi ro nào cho công ty.

Theo Mai Phương
Báo Thanh niên