Hàng tỷ người "vô hình" trên Trái Đất, họ ở đâu?

Theo ước tính của Cục Điều tra dân số Mỹ, dân số thế giới đạt khoảng 8,09 tỷ người vào ngày 1/1, tăng hơn 71 triệu người so với năm 2024, tương đương mức tăng trưởng 0,9%.

Tuy nhiên, một nghiên cứu mới đã đặt ra câu hỏi: Liệu Trái Đất có đông người hơn so với những gì chúng ta luôn biết?

Theo các nhà nghiên cứu từ Đại học Aalto (Phần Lan), có khả năng chúng ta đã đánh giá thấp đáng kể dân số toàn cầu, đặc biệt là ở các vùng nông thôn.

Điều này xuất phát từ những sai sót trong phương pháp đếm dân số theo mô hình lưới. Đây là phương pháp thường được sử dụng để ước tính số người dựa trên dữ liệu điều tra dân số, hoạt động bằng cách chia thế giới thành các ô vuông và sử dụng dữ liệu dân số để ước tính số người sống trong mỗi ô.

Tuy nhiên, vì những dữ liệu này thường được hiệu chỉnh chủ yếu tại các khu vực thành thị hơn là nông thôn, nên các sai số ở vùng nông thôn không được phát hiện và điều chỉnh kịp thời.

Trong khi đó, các vùng nông thôn có thể chiếm khoảng 43% tổng dân số thế giới, tức là một phần đáng kể của hơn 8 tỷ người theo ước tính mới nhất. Nếu những sai lệch này là chính xác, số người bị bỏ sót có thể lên tới hàng tỷ.

Trong nghiên cứu mới, nhóm chuyên gia đã phân tích dữ liệu từ 35 quốc gia trong giai đoạn 1975-2010, đặc biệt tập trung vào tác động của việc xây dựng đập thủy điện đối với tình trạng di dời dân cư.

Đây là một kịch bản thực tế, có thể cung cấp dữ liệu nhằm xác minh dân số toàn cầu. Khi xem xét số liệu thống kê của 307 dự án đập trên toàn cầu, họ đã so sánh số người bị di dời chính thức với số liệu ước tính dân số từ các tập dữ liệu chính.

Kết quả cho thấy dân số thực tế tại các khu vực nông thôn cao hơn đáng kể so với dữ liệu thống kê hiện có.

Theo Josias Láng-Ritter, kỹ sư môi trường tại Đại học Aalto, tùy vào tập dữ liệu được sử dụng, dân số vùng nông thôn có thể đã bị bỏ sót từ 53% đến 84%. Một trong những nguyên nhân chính là do thiếu dữ liệu chi tiết về các vùng này, bao gồm thông tin điều tra dân số, dữ liệu y tế và dữ liệu hạ tầng.

Nếu số liệu hiện tại chưa phản ánh đúng thực tế, hàng trăm triệu, thậm chí hàng tỷ người có thể đã bị bỏ sót trong các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội.

Tuy nhiên, không phải tất cả các nhà khoa học đều đồng ý với kết luận của nghiên cứu. Một số chuyên gia nhận định rằng, sự cải thiện trong công nghệ hình ảnh vệ tinh và chất lượng thu thập dữ liệu ở nhiều quốc gia thực sự đã giúp giảm thiểu sai số.

Dẫu vậy, vẫn còn đó nhu cầu cần thảo luận thêm về phương pháp đo lường dân số và đầu tư mạnh mẽ hơn vào việc giám sát dân số, đặc biệt là tại các khu vực nông thôn, vùng sâu vùng xa.

Láng-Ritter nhấn mạnh rằng, để đảm bảo các cộng đồng nông thôn có quyền tiếp cận bình đẳng với các dịch vụ và nguồn lực, việc cải thiện độ chính xác của dữ liệu dân số là một nhiệm vụ cấp bách.