Trung tâm ICISE của GS Trần Thanh Vân gặp khó vì liên tục nhận thông báo nợ tiền thuê đất

Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định Hồ Quốc Dũng, cho biết từ năm 2018 đến nay, tỉnh này và GS Trần Thanh Vân đã nhiều lần có văn bản gửi Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành trung ương đề nghị miễn tiền thuê đất đối với dự án Trung tâm quốc tế khoa học và giáo dục liên ngành (ICISE, tại thung lũng Quy Hòa, phường Ghềnh Ráng, TP Quy Nhơn, tỉnh Bình Định).

Tuy nhiên, Bộ Tài chính cho rằng dự án chưa đáp ứng đủ điều kiện để được miễn tiền thuê đất. Thủ tướng cũng chưa kết luận nên thời gian qua tỉnh Bình Định không có cơ sở để miễn tiền thuê đất cho ICISE.

Giáo sư Vân áy náy với nhà khoa học

Hơn 10 năm trước, khi nghe vợ chồng GS Trần Thanh Vân trình bày về việc tìm đất đầu tư dự án ICISE, thời điểm đó ông Vũ Hoàng Hà là Bí thư Tỉnh ủy Bình Định từng hứa sẽ miễn tiền thuê đất và hỗ trợ tối đa cho các hoạt động giáo dục, khoa học. Thậm chí, ông Hà còn nói rằng: “Tỉnh sẵn sàng rời trụ sở UBND nếu giáo sư muốn” để thể hiện lãnh đạo tỉnh này rất tha thiết với dự án khoa học này.

Và sau hơn 10 năm đi vào hoạt động, Trung tâm ICISE đã trở thành cầu nối, nơi hội tụ nhiều giáo sư Nobel, hàng nghìn nhà khoa học nổi tiếng khắp thế giới. Điều này khẳng định rằng, nền khoa học Việt Nam đã tiến thêm một bước dài, vươn tầm ra châu lục.

Theo GS Trần Thanh Vân, từ năm 2013 đến nay, ICISE đã tổ chức gần 60 hội nghị khoa học quốc tế và 16 trường khoa học chuyên đề, với sự tham dự của khoảng 5.500 nhà khoa học quốc tế. Trong đó, có 12 người đoạt giải Nobel, 2 giải Fields (được coi là giải Nobel trong toán học), 2 giải Kavli (giải thưởng cao nhất ở lĩnh vực thiên văn học) và 1 giải thưởng vật lý Dirac (giải thưởng danh giá nhất trong ngành vật lý lý thuyết)…

Tuy nhiên, cũng từ năm 2013 đến nay, ICISE liên tục nhận được thông báo phải nộp tiền thuê đất của Chi cục Thuế TP Quy Nhơn. Số tiền thuế thuê đất từ năm 2013 - 2019 đối với hơn 14 ha đất thuộc dự án ICISE gần 6 tỷ đồng.

“Tôi đề nghị tỉnh Bình Định nếu không miễn tiền thuê đất được, hãy tính toán tiền cho thuê đất đối với chúng tôi ở thời điểm 2008, chứ không phải áp mức thuê đất hiện nay. Chúng tôi sẽ cố gắng xoay xở để trả, một lần hay nhiều lần tùy theo khả năng tài chính. Nếu không giải quyết dứt điểm việc này ngay bây giờ, rất khó thuyết phục các nhà khoa học tiếp tục tham gia hỗ trợ cho các hoạt động khoa học, giáo dục tại ICISE như hiện nay. Tôi sự cảm thấy buồn và rất áy náy khi buộc phải giải thích rõ với nhà khoa học quốc tế trong Hội Khoa học Gặp gỡ Việt Nam về việc này”, GS Trần Thanh Vân tỏ ra khá mệt mỏi khi chia sẻ về điều này.

"Món nợ của tỉnh Bình Định đối với vợ chồng GS Trần Thanh Vân"

Trao đổi về việc ngành thuế Bình Định liên tục đòi nợ tiền thuê 14,6ha đất phục vụ cho khoa học, ông Hồ Quốc Dũng cho biết: “Đây là một nỗi niềm trăn trở lớn, là một món nợ của tỉnh Bình Định đối với vợ chồng GS Trần Thanh Vân. Tất cả lãnh đạo cấp cao của trung ương đã đến thăm ICISE đều rất hoan nghênh. Đây là một mô hình mới, là niềm tự hào của đất nước, góp phần nâng tầm khoa học và giáo dục của Việt Nam đối với thế giới”.

Ông Dũng cho rằng, nếu không có tấm lòng vì quê hương xứ sở, tình yêu khoa học, không nghĩ đến việc phát triển nền khoa học và giáo dục cho Việt Nam, vợ chồng GS Vân không dành hết tâm huyết, trí lực và tài sản dành dụm được cả đời để về nước xây dựng ICISE. Thậm chí, GS Vân còn bỏ tiền túi thuê phòng, ăn uống cho các nhà khoa học về dự các hội nghị khoa học.

“Những đóng góp của ICISE, của vợ chồng GS Trần Thanh Vân - Lê Kim Ngọc là rất to lớn đối với đất nước chứ không chỉ đối với tỉnh Bình Định. Dễ gì, nếu không có vợ chồng GS Vân và ICISE thì làm sao Việt Nam đón được hàng chục giáo sư Nobel, nhiều giáo sư đoạt giải thưởng hàng đầu quốc tế trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học của họ và hàng nghìn nhà khoa học quốc tế. Thế nhưng khi có vướng mắc thì tháo gỡ rất khó khăn”, ông Dũng nói.

Theo Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định, quan điểm xuyên suốt của các thế hệ lãnh đạo tỉnh và cá nhân ông là miễn toàn bộ tiền thuê đất đối với diện tích phục vụ khoa học phi lợi nhuận. Tuy nhiên, do mô hình của ICISE quá mới, quá đặc thù, áp dụng các quy định của pháp luật Việt Nam hiện hành để miễn tiền thuê đất cho ICISE là chưa được.  

“Vì lẽ đó nên tỉnh mới liên tục có văn bản gửi Thủ tướng và các bộ, ngành chức năng đề nghị xem xét, tháo gỡ, không thu tiền thuê đất đối với 14,6ha đất phục vụ khoa học của ICISE. Có dư luận còn nói tại sao tỉnh Bình Định lại hẹp hòi với GS Vân, rồi trước hứa rồi sau không làm?... Tỉnh luôn tha thiết đề nghị nhưng vượt thẩm quyền, chứ nếu mà trong khả năng, trong tầm tay của tỉnh thì tỉnh đã quyết lâu rồi”, ông Dũng nói.

Ông Dũng thông tin thêm: “Văn phòng Chính phủ yêu cầu tỉnh tiếp tục báo cáo để Thủ tướng xem xét chỉ đạo xử lý và tỉnh đã có báo cáo mới nhất trình Thủ tướng vào ngày 4/7 vừa rồi. Chúng tôi tiếp tục tha thiết, theo đuổi để được miễn tiền thuê đất làm khoa học cho GS Vân. Tuy nhiên, trình tự thủ tục thế nào thì thực hiện theo đúng chỉ đạo của cấp trên”.

Doãn Công