Dân sinh
FicaPhát minh của chủ nhân giải thưởng VinFuture mang lại nước sạch cho nhiều người Ấn Độ
(Dân trí) - Theo tạp chí Water & Wasterwater Asia, hệ thống lọc chi phí thấp giúp loại bỏ asen khỏi nước ngầm do GS Thalappil Pradeep nghiên cứu đã mang đến nước sạch cho hơn 7,5 triệu người Ấn Độ. Ông cũng là chủ nhân giải đặc biệt VinFuture 2022.
Phát minh đột phá mang lại lợi ích cho hàng triệu người nghèo
Bang Punjab - phía bắc Ấn Độ - được biết đến là vựa lúa mì của quốc gia Nam Á, nhờ hưởng nguồn nước ngầm dồi dào chảy ra từ dãy Himalaya. Tuy nhiên, phần lớn lượng nước đó bị nhiễm asen và sắt tự nhiên.
Những người dân sử dụng nước sinh hoạt lấy từ giếng ở các vùng nông thôn, nhất là người nghèo, có nguy cơ ngộ độc asen do uống nước ô nhiễm.
"Hậu quả lâu dài của việc uống nước nhiễm asen có thể dẫn đến tử vong. Vấn đề này đã trở thành nỗi lo ở Punjab trong nhiều năm. Khi mở rộng phạm vi nghiên cứu, chúng tôi phát hiện nguồn nước còn có những chất gây ô nhiễm khác, như mangan, crom và urani", GS Pradeep chia sẻ.
Giáo sư Pradeep và nhóm nghiên cứu đã khám phá ra quy trình sử dụng vật liệu nano kim loại, như bạc, nhằm phá vỡ phân tử thuốc trừ sâu. Các hạt nano kim loại này còn được sử dụng để phá vỡ các liên kết vận chuyển asen trong nước ngầm. Sự phân tách đó là nền tảng cho sự ra đời của phương pháp làm sạch nước ngầm với chi phí thấp, giúp hàng triệu hộ gia đình nghèo tại Ấn Độ thoát khỏi nguy cơ nhiễm độc asen.
Năm 2022, bang Punjab triển khai lắp đặt hơn 80 thiết bị lọc sử dụng công nghệ của GS Pradeep, cung cấp nguồn nước sạch, không còn nhiễm asen cho khoảng 150.000 người. Các hệ thống lọc này cũng sử dụng ở các bang khác như Uttar, Pradesh, Bihar và tây Bengal, biến nước ô nhiễm thành nước sạch cho hơn 7,5 triệu người.
Ở khu vực vùng sâu, vùng xa, công nghệ này cho thấy tính thực tiễn rất lớn vì không cần dùng điện để vận hành.
"Máy lọc nước của chúng tôi hoạt động dựa trên vật liệu nano tiên tiến. Những vật liệu này trông như cát đen, dù chứa các hạt nano", GS Pradeep nói thêm.
Công nghệ loại bỏ asen và sắt dựa trên các vật liệu mới có khả năng loại bỏ các dạng asen khác nhau trong nước ngầm, với hiệu quả tương đương.
"Khi nước ô nhiễm chảy qua, bộ lọc sẽ giữ lại asen, sắt, uranium và các chất gây ô nhiễm. Việc vận hành hệ thống này không đắt đỏ nhờ vật liệu và màng lọc rẻ, cũng như không dùng điện. Do đó, đây là hệ thống thích hợp để áp dụng tại các vùng nông thôn", ông nói.
Theo GS. Pradeep, hệ thống này có thể hoạt động liên tục với hai quy trình bảo trì hàng tháng, mỗi lần khoảng 15 phút, tạo ra ít nước thải hơn so với việc xử lý bằng các công nghệ khác như thẩm thấu ngược (RO).
GS Pradeep cho biết, phát minh của ông bắt nguồn từ niềm tin về tầm quan trọng mang tính sống còn của công nghệ nước sạch với người nghèo, cũng như nhu cầu về các giải pháp chi phí thấp nhưng có thể vận hành liên tục với yêu cầu bảo trì tối thiểu.
Nỗ lực truyền cảm hứng cho cộng đồng khoa học
GS Pradeep là chủ nhân giải đặc biệt VinFuture 2022 dành cho nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển. Ông được trao giải trong một buổi lễ trang trọng tổ chức tại Hà Nội (Việt Nam) ngày 20/12/2022. Đó là lễ trao giải thưởng VinFuture lần 2 nhằm tôn vinh những nghiên cứu khoa học có tính đột phá, góp phần cải thiện các vấn đề trong đời sống xã hội trên thế giới và tái thiết cuộc sống sau đại dịch Covid-19.
Sau khi được vinh danh và tiếp thêm nỗ lực bởi một trong những giải thưởng khoa học công nghệ hàng đầu thế giới, GS Pradeep cho biết, ông dự định tiếp tục nghiên cứu về các hệ thống lọc nước và mở rộng phạm vi tiếp cận tới nhiều cộng đồng trên khắp Ấn Độ. Ông đã thành lập Trung tâm Nước sạch Quốc tế với sứ mệnh xây dựng một thế giới có nguồn nước an toàn.
Hiện trên khắp Ấn Độ, các mạng lưới cảm biến nước được lắp đặt theo chương trình của Chính phủ. GS Pradeep cũng đồng sáng lập 7 công ty tập trung vào các vật liệu tiên tiến, khử ion điện dung, tách ẩm từ không khí và các cảm biến hiện đại. Trong 10 năm tới, hơn 100 triệu mạng lưới cảm biến nước dự kiến sẽ được triển khai tại các hộ gia đình và nhà máy xử lý ở Ấn Độ.
"Chúng tôi hy vọng nỗ lực này không chỉ thu hút sự chú ý của các tổ chức học thuật, các nhà tài trợ, mà còn truyền cảm hứng cho những nhà khoa học nhằm tìm kiếm giải pháp giúp giải quyết những vấn đề của người dân tại các quốc gia đang phát triển trên toàn thế giới", GS Pradeep nói.
Water & Wastewater Asia, trụ sở tại Singapore, là tạp chí hàng đầu trong khu vực châu Á, tập trung vào công nghệ, lãnh đạo, sản phẩm và dự án trong ngành nước và nước thải. Tạp chí là kênh thông tin cho các chuyên gia trong ngành, với những bài viết chuyên sâu độc quyền. Độc giả của tạp chí là những người có tầm ảnh hưởng trong ngành công nghiệp nước và nước thải. Ngoài ra, Water & Wastewater Asia cũng kết hợp với bản tin chính thức của Hiệp hội Nước Singapore (SWA).
