Phát hiện hàng trăm bộ xương voi ma mút ở Mexico

Các nhà khảo cổ học tại Viện Nhân chủng học và Lịch sử Quốc gia Mexico lần đầu tiên nhận ra khu vực này có thể cất giấu hài cốt voi ma mút sau khi họ tìm thấy hai cái bẫy voi ma mút do con người đào vào tháng 11/2019, trong một phần của cuộc khai quật định kỳ để dọn dẹp mặt bằng xây dựng sân bay.

Những chiếc bẫy nằm trong một khu vực được sử dụng làm bãi rác ở thị trấn Tultepec, chứa xương của ít nhất 14 con voi ma mút Colombia.

Địa điểm xây dựng sân bay quốc tế Felipe Ãngeles chỉ cách khoảng 19,3 km từ những cái bẫy. Tại đây, vào tháng 5/2020, các nhóm khai quật đã phát hiện ra lòng hồ Xaltocan khô cạn chứa ít nhất 60 bộ xương voi ma mút. Tổng số được phát hiện kể từ đó đã lên đến 200 với nhiều bộ xương vẫn đang còn nằm dưới lòng đất.

"Có quá nhiều. Nó lên đến hàng trăm bộ xương ma mút", Pedro Sánchez Nava, một nhà khảo cổ học nằm trong nhóm khảo cổ cho biết.

Trước đó, địa điểm phát hiện các xương voi ma mút lớn nhất là ở Hot Springs, Nam Dakota, cũng chỉ lưu giữ hài cốt của khoảng 60 con voi ma mút.

Voi ma mút Colombia đến Bắc Mỹ khoảng 1 triệu năm trước. Chúng cao tới 4,3 m và sống rất lâu, từ 70 đến 80 năm. Không giống như các đồng loại có bộ lông đặc trưng của chúng ở châu Âu, những con voi ma mút này có thể không có nhiều lông - một sự thích nghi với khí hậu ấm hơn của Bắc Mỹ. Phạm vi của chúng mở rộng từ Canada đến Nicaragua và Honduras.

Voi ma mút Colombia được cho đã tuyệt chủng từ 13.000 đến 10.000 năm trước. Nhiều nhà cổ sinh vật học cho rằng những thợ săn người tiền sử đóng một vai trò quan trọng cho quá trình này.

Đó là một trong những khía cạnh mà các nhà nghiên cứu hy vọng sẽ điều tra được chính xác hơn. Con người cổ đại rõ ràng đã giết một số con voi ma mút trong các hố được phát hiện ở Tultepec, nhưng vẫn chưa rõ liệu họ có đóng vai trò gì trong việc đưa hơn 200 con voi ma mút xuống lòng hồ hay không.

Các nhà nghiên cứu cho rằng những con voi ma mút có thể đã bị mắc kẹt trong bùn dọc theo bờ hồ, sau đó chết vì đói hoặc chết đuối. Điều đó có thể xảy ra một cách tự nhiên, vì cỏ và lau sậy của hồ sẽ thu hút voi ma mút đến kiếm ăn. Nhưng số lượng lớn các bộ xương cũng có thể chỉ ra rằng con người đã khéo léo sử dụng địa hình đặc biệt của khu vực bờ hồ để làm lợi thế cho mình.

"Có thể họ đã đuổi chúng xuống bùn", Pedro Sánchez Nava phỏng đoán.

Nếu điều đó là đúng, có nghĩa là con người có khả năng giết số lượng lớn voi ma mút hơn chúng ta vẫn tưởng. Nó cũng có thể là bằng chứng cho thấy người cổ đại ăn thịt voi ma mút như một phần chính trong chế độ ăn của họ - không phải thường xuyên như các nhà nghiên cứu đã giả định trước đây.

Tuy nhiên, những mẩu xương được tìm thấy tại sân bay vẫn chưa cho thấy bất kỳ dấu vết nào cho thấy con người đã mổ thịt động vật. Nếu con người tham gia tác động vào cái chết của các sinh vật, điều đó sẽ hỗ trợ thêm cho ý tưởng rằng con người đã đóng góp một phần hoặc gây ra sự tuyệt chủng của loài voi ma mút Colombia ở châu Mỹ. Giả thuyết phổ biến khác cho rằng các sinh vật này đã chết vì mất môi trường sống do thời tiết ấm lên khi Kỷ Băng hà kết thúc. Hoặc nó có thể là sự kết hợp của cả hai yếu tố.

"Tôi nghĩ cuối cùng quyết định sẽ là có một tác động tổng hợp giữa biến đổi khí hậu và sự hiện diện của con người", nhà cổ sinh vật học Joaquin Arroyo-Cabrales nhận định.

Ngay cả khi con người không trực tiếp giết voi ma mút trong lòng hồ, bằng chứng cho thấy các nền văn minh cổ đại xung quanh khu vực này đã sử dụng xương của động vật để làm công cụ.

Các nhà khảo cổ học cho đến nay đã phát hiện ra hàng chục công cụ xung quanh khu vực này ít nhất một phần được làm từ xương voi ma mút, như dao có trục xương voi ma mút.

Nhưng họ không chắc xương trong các công cụ đến từ những con voi ma mút được tìm thấy trong lòng hồ. Chúng cũng có thể đến từ những con voi ma mút khác, như những con trong các hố Tultepec gần đó.

Các thử nghiệm kỹ càng hơn trong phòng thí nghiệm có thể giúp các nhà cổ sinh vật học xác định mối quan hệ nếu có giữa con người có với xương voi ma mút trong lòng hồ cho dù họ đã giết chúng, ăn chúng, sử dụng chúng làm công cụ hay là cả ba.