Những loài động vật bất ngờ trở lại sau gần 100 năm tưởng bị tuyệt chủng

Trong số những loài động vật tuyệt chủng bất ngờ "sống dậy từ cõi chết" có các loài lưỡng cư, bò sát, và thậm chí cả động vật có vú. Một số động vật đã được tìm thấy không phải ở những vùng xa xôi khó tiếp cận, mà tại những khu vực sinh sống của con người. 

Dưới đây là một số loài động vật mà các nhà nghiên cứu đã phát hiện lại vào năm 2020.

Loài tắc kè hoa Voeltzkow

Năm 1913, loài tắc kè hoa Voeltzkow (Furcifer voeltzkowi) chính thức bị tuyên bố tuyệt chủng trong môi trường tự nhiên, và không bao giờ còn được nhìn thấy ở quê hương Madagascar trong hơn một thế kỷ.

Vào năm 1913, nhà nghiên cứu về cỏ dại, người Đức, Oscar Boettger đã chụp ảnh con tắc kè hoa quý hiếm để bổ sung vào mô tả mà ông đã làm vào năm 1893. Sau đó, mọi nỗ lực của các nhà động vật học nhằm tìm ra loài bò sát này đều thất bại. Hơn nữa, một số chuyên gia đã tin rằng, loài này không tồn tại và chỉ bị nhầm với một loài tắc kè hoa khác - Furcifer labordi.

Để làm sáng tỏ vấn đề này, các nhà nghiên cứu từ Bộ sưu tập Động vật học của bang Bavaria ở Munich (Đức) đã thực hiện chuyến thám hiểm tới Madagascar. Trong một tuần, họ đã quan sát không thành công những nơi xa xôi và hẻo lánh nhất ở tỉnh Mahajanga, phía tây bắc của hòn đảo - ở đó, hơn một trăm năm trước, nhà khoa học Oscar Boettger lần đầu tiên nhìn thấy một con Voeltzkow.

Kết quả là, con tắc kè hoa quý hiếm đã được tìm thấy không phải ở những khu rừng khó tiếp cận, mà trong khu vườn của khách sạn, nơi các thành viên đoàn thám hiểm đang ở.

Các nhà khoa học đã quan sát ba con đực và mười lăm con cái Furcifer voeltzkowi. Những con cái của tắc kè hoa Voeltzkow, mà các nhà khoa học đã nhìn thấy lần đầu tiên, là nhỏ hơn con đực và thay đổi màu sắc thường xuyên hơn. Phân tích di truyền các mẫu lấy từ ba con tắc kè hoa cho thấy rằng, mặc dù chúng có quan hệ họ hàng gần với Furcifer labordi, nhưng, đây là hai loài khác nhau.

Các tác giả của công trình khoa học cho rằng, những con tắc kè hoa mới  sinh sống ở tỉnh Mahadzanga trên vùng lãnh thổ chạy dài hơn một trăm km dọc theo bờ biển. Tuy nhiên, tình trạng quần thể vẫn còn khó ước tính. Những con tắc kè hoa Voeltzkow thường chỉ sống được dưới một năm.

Theo các nhà khoa học, chúng sinh con vào tháng 10-11, các con lớn lên rất nhanh, sinh sản, và đến đầu tháng 5 chúng chết sau khi đẻ trứng.

Nhân tiện, điều này giải thích tại sao các nhà khoa học đã không thể tìm thấy loài tắc kè hoa quý hiếm này trong hơn một trăm năm. Vào tháng 10, ở Madagascar bắt đầu mùa mưa phủ kín các tuyến đường dẫn đến môi trường sống của chúng. Còn vào mùa khô, khi có khả năng tiếp cận tỉnh Mahajangi, tất cả những con tắc kè hoa Voeltzkow đã chết rồi.

Chuột chù voi Somali

Các nhà khoa học cũng đã phát hiện ra chuột chù voi Somali còn gọi là sengi Somali (Elephantulus revoilii). Hóa ra, loài động vật có vú nhỏ bé ăn côn trùng vẫn sống ở đông bắc châu Phi. Sengi Somali đã không được nhìn thấy trong gần nửa thế kỷ.

Tổ chức Bảo tồn Động vật hoang dã toàn cầu (GWC) đã đưa chuột chù voi Somali vào danh sách 25 loài mất tích được tìm kiếm nhiều nhất. Nhân tiện, trong danh sách này có cả tắc kè hoa Furcifer voeltzkowi vừa được tìm thấy ở Madagascar.

Tất cả những gì đã được biết về Elephantulus revoilii là dữ liệu về loài động vật có vú nhỏ bé này đến từ 39 mẫu vật riêng lẻ được thu thập cách đây hàng thập kỷ cho đến hàng thế kỷ và hiện được lưu trữ trong các bảo tàng. Lần cuối, một con chuột chù voi đã rơi vào tay các nhà động vật học vào năm 1973. Sau đó, các nhà nghiên cứu không thể tìm thấy được chúng.

Vào năm 2019, một nhóm các nhà khoa học do nhầ động vật học, người Mỹ, Steven Heritage đứng đầu đã đến châu Phi để tìm kiếm loài này. Họ không dám vào Somalia, nơi cuộc nội chiến vẫn đang tiếp diễn, và thử vận may trên lãnh thổ của nước láng giềng Djibouti. Điều kiện tự nhiên ở đất nước này tương tự như ở Somalia.

Nhóm nghiên cứu đã đặt hơn một nghìn cái bẫy ở những vị trí có thể bắt gặp chuột chù voi. Họ bắt được năm con đực và ba con cái Elephantulus revoilii, chụp ảnh và quay video.

Xét theo dữ liệu thu thập được, chuột chù voi Somali không bị tuyệt chủng mà vẫn còn tồn tại và có quần thể rất đông.

Ếch nước trên sa mạc

Các nhà động vật học Chile cũng gặp may trong năm nay. Vào mùa xuân năm 2020, một nhóm các nhà khoa học từ Đại học Công giáo Temuco đã đến sa mạc Atacama với hy vọng tìm thấy loài ếch nước Hall nhỏ bé (Telmatobius halli). Loài ếch này được nhìn thấy lần cuối vào năm 1935, khi nhà thám hiểm người Mỹ Frank Gregory Hall đã bắt được sáu con cái, chụp ảnh và mô tả loài.

Sau đó, các nhà nghiên cứu tiếp tục làm việc để thiết lập mối quan hệ phân loại của ếch với các loài khác được tìm thấy trong khu vực nhằm xác định mức độ khác biệt cho thấy nó thực sự hiếm đến mức nào.

Giờ đây, các nhà nghiên cứu về động vật ăn cỏ đã phát hiện thấy một số con trưởng thành và nòng nọc Telmatobius halli tại một ốc đảo suối nước nóng nhỏ trên sa mạc Atacama ở độ cao hơn ba nghìn mét so với mực nước biển.

Theo các nhà khoa học, những con vật này là loài sống dưới nước nhỏ bé. Chỉ trong 5 phút ra khỏi mặt nước, chúng sẽ chết. Do đó bảo vệ môi trường sống của nó là cực cần thiết trước khi quá muộn.

Chó biết hát New Guinea

Cho đến năm 2020, loài chó biết hát New Guinea đã bị coi là tuyệt chủng trong tự nhiên. Chó biết hát New Guinea có họ hàng gần với chó dingo ở Australia, chỉ nhỏ hơn. Chúng được biết đến với tiếng sủa pha lẫn tiếng hú độc đáo tới mức được so sánh với tiếng kêu của cá voi lưng gù. Ngày nay, chó biết hát New Guinea chỉ có thể được nhìn thấy trong các vườn thú. Tổng cộng có khoảng ba trăm cá thể được nuôi nhốt, hầu hết đều phải chịu hậu quả của việc lai tạo giữa các cá thể có quan hệ họ hàng gần nhau.

Một nhóm các nhà nghiên cứu quốc tế đã tìm ra được tổ tiên của loài chó biết hát ở vùng núi phía tây New Guinea. Các nhà khoa học đã phát hiện ra sự tồn tại của loài này vào năm 2016, nhưng, khi đó họ cho rằng, đây chỉ là  một phân loài khác. Mới gần đây, các nhà nghiên cứu đã có thể thu thập mẫu máu từ ba cá thể trưởng thành và phân lập DNA hạt nhân từ chúng.

Họ đã so sánh dữ liệu thu được với bộ gen của 16 con chó biết hát bị nuôi nhốt, 25 con chó dingo, 1.346 con chó nhà thuộc nhiều giống khác nhau và DNA của 9 loài chó khác. Hóa ra, các con chó hoang dã được tìm thấy ở New Guinea thuộc cùng một nhánh tiến hóa với chó biết hát - bộ gen của chúng trùng khớp tới 72%.

Các tác giả của công trình cho rằng, những con chó biết hát hiện đại là hậu duệ của một số ít cá thể thuộc cùng một quần thể với tổ tiên của những con chó được tìm thấy ở vùng núi phía tây New Guinea. Tuy nhiên, vì được lai giống với nhau, chúng đã mất đi một phần đáng kể tính đa dạng di truyền của mình. Điều này có nghĩa là những động vật được tìm thấy có thể được sử dụng để làm phong phú thêm quần thể của những con chó biết hát đang được nuôi nhốt.