Gà tây từng được thuần hóa cho các nghi lễ Trung bộ Châu Mỹ cổ

Nhưng điều đó không phải lúc nào cũng đúng. Hiện nay các nhà khảo cổ học đã phát hiện nguồn gốc sớm nhất của gà tây nuôi tiêu biểu của Mỹ ở Mexico, cho thấy rằng những con gà này ban đầu không được đánh giá cao vì thịt ngon, mà được buôn bán vì ý nghĩa văn hóa của chúng trong các nghi thức và hiến tế.

Tiến sĩ Aurélie Manin, người đứng đầu nghiên cứu được đăng trên tạp chí Royal Society Open Science, giải thích: “Bằng chứng khảo cổ cho thấy thịt hươu và thỏ là lựa chọn phổ biến hơn với dân cư ở các xã hội thời tiền Columbia; gà tây có vẻ như được nuôi vì vai trò văn hóa và biểu tượng ngày càng quan trọng của chúng”.

Đội nghiên cứu đã nghiên cứu xương của 55 con gà tây tìm được từ vùng Trung bộ Châu Mỹ - trải dài từ trung tâm Mexico tới phía bắc Costa Rica – có niên đại từ giữa năm 300 trước Công nguyên và năm 1500 sau Công nguyên.

Trong khoảng thời gian này, khu vực này của Tân Thế giới bị thống trị bởi những xã hội tiền Columbia như tộc người Aztec và Maya, và chứng kiến sự phát triển của những nền băn hóa và nghi thức phức tạp. Các nhà nghiên cứu nghi ngờ rằng những con gà tây này có thể đóng vai trò trọng tâm trong các nghi thức tôn giáo này vì hóa thạch của chúng không được tìm thấy trong rác thải sinh hoạt, mà từ các đền thờ và nơi thờ cúng, nơi chúng có vẻ được dùng để hiến tế và chôn cất.

Điều này cũng trùng khớp với thực tế rằng sự phát triển của nền công nghiệp gà tây không tương quan với sự tăng trưởng của dân số loài người, như được mong đợi nếu chúng được nuôi để lấy thịt. Dường như trong khắp khu vực này đã từng có một ngành buôn bán gà tây sống rất phát triển dọc những lộ trình buôn bán Trung bộ Châu Mỹ, vì xương của chúng được tìm thấy cách xa phạm vi tự nhiên của loài này.

Lạ kì thay, một ít xương được các nhà khoa học tìm thấy không thuộc về gà tây Bắc Mỹ, mà là gà tây mắt đơn. Nhưng dù chúng có bộ lông vũ óng ánh siêu rực rỡ, và sống ở cùng khu vực với người anh em họ xám xịt của mình, vì lí do nào đó, những người dân Trung bộ Châu Mỹ quyết định không thuần hóa loài gà tây mắt đơn và thay vào đó tập trung vào gà tây Bắc Mỹ.

Gà tây thật sự là một loài động vật đáng để nghiên cứu khi tìm hiểu về sự phát triển của các nên văn hóa và các xã hội ở Tân Thế giới. Đó là vì khác với những gì diễn ra ở khu vực Levant, cư dân sống ở Châu Mỹ chỉ thuần hóa một ít động vật.

Tác giả lâu năm Tiến sĩ Camilla Speller cho biết: “Dù con người ở khu vực này đã thực hành nông nghiệp trong khoảng 10.000 năm, gà tây chính là loài động vật đầu tiên, chứ không phải chó, mà cư dân ở Trung bộ Châu Mỹ bắt đầu chế ngự”. Điều này có thể là do bản chất khá lạnh nhạt của loài chim lớn này, cùng với sự thật là chúng có thể đã bị thu hút đến khu vực sinh sống của con người để tìm thức ăn thừa.

Lộc Xuân (Theo Science Alert)