Chuyện đời phức tạp của cha đẻ giải thưởng danh giá Alfred Nobel

Alfred Bernhard Nobel (1833 - 1896) là một nhà hóa học tài ba người Thụy Điển. Ông được biết đến là người phát minh ra thuốc nổ và tạo ra cuộc cách mạng trong thế kỷ 19.

Alfred là con trai thứ ba của nhà khoa học Imanuel Nobel. Từ nhỏ, Alfred đặc biệt yêu thích văn học, tuy nhiên, bố cậu lại muốn cậu học khoa học kỹ thuật. Ông cũng nhận thấy rằng con trai của mình rất có năng khiếu trong lĩnh vực này. 

Nghe lời bố, Alfred trở thành một nhà khoa học cần mẫn trong lĩnh vực của mình.

Điều bất ngờ là năng khiếu về ngôn ngữ và văn học đã giúp đỡ Nobel rất nhiều trong nghiên cứu. Năm 17 tuổi, Alfred Nobel đã thông thạo tiếng Thụy Điển, Nga, Pháp, Anh và Đức.

Nhờ khả năng đặc biệt về ngôn ngữ mà mặc dù không được đào tạo chính thức tại bất cứ trường đại học nào, Alfred Nobel vẫn tiếp thu những thành tựu nổi bật nhất trong nghiên cứu hóa học và vật lý học của châu Âu.

Đến năm 20 tuổi, Alfred bắt đầu nghiên cứu về thuốc nổ Nitroglycerin - loại thuốc nổ vốn được phát minh từ năm 1846 nhưng vì chưa thể khống chế và sử dụng nó một cách an toàn nên chưa có ứng dụng thực tế.

Sau 3 năm nghiên cứu, ông đã tìm ra cách khống chế nó và cho ra đời loại thuốc nổ an toàn có tên là "dynamite".

Những năm sau, Alfred thành lập một công ty thuốc nổ, chủ yếu phục vụ cho các ứng dụng hữu ích cho đời sống (đánh  cá, phá núi, đào kênh…). Tuy nhiên do bối cảnh khi ấy là thời gian xảy ra chiến tranh, nên thuốc nổ ngay lập tức được ứng dụng làm một loại vũ khí để gây sát thương.

Cuộc đời và sự nghiệp của Alfred Nobel là thế - đầy ắp những nghịch lý. Ông đã dành trọn một đời để nghiên cứu, mạo hiểm với tính mạng của mình rất nhiều lần trong phòng thí nghiệm để tạo ra thuốc nổ, nhưng cuối cùng, phát minh này lại được sử dụng sai mục đích.

Hệ quả là vào thế kỷ 19, khi thế giới chứng kiến những đau thương vì chiến tranh, thì Alfred Nobel trở thành nhà triệu phú với khối tài sản hơn 500 triệu USD. Rất nhiều người ca ngợi Nobel, nhưng cũng không ít người oán trách ông. Biệt danh "kẻ buôn bán tử thần" được đặt cho Alfred Nobel cũng vì lý do đó.

Alfred Nobel đã rất nhiều lần giải thích rằng, ông không muốn phát minh của mình được ứng dụng để làm súng và thuốc nổ như một thứ vũ khí giết người thuộc hạng nhanh và nguy hiểm nhất trong lịch sử. Ông cũng là người từng lên tiếng đấu tranh cho hòa bình, nhưng rốt cuộc phát minh lại được sử dụng nhiều nhất trong chiến tranh.

Bỏ qua những lời đàm tiếu, Alfred Nobel dùng tiền của mình để đến nhiều nơi trên thế giới, cũng như không ngừng nghiên cứu trong phòng thí nghiệm, để rồi phát minh ra nhiều vật liệu tổng hợp và giành được tới 355 bằng sáng chế.

Những hệ lụy của chiến tranh khiến Alfred từng bị buộc tội phản bội nước Pháp vì đã bán Ballistite - một trong những loại thuốc súng Nitroglycerin cho Ý. Vì vậy ông đã chuyển nhà từ Paris đến Sanremo, Ý năm 1891. 

Tuy nhiên chỉ 5 năm sau, vào ngày 10/12/1896, ông bị đột quỵ và qua đời đầy bí ẩn.

Điều bất ngờ hơn nữa đó là bản di chúc của Alfred Nobel được công bố trong sự ngỡ ngàng của tất cả mọi người, nhất là những người thân của Nobel.

Cụ thể, Nobel muốn hầu hết của cải của - với 31 triệu kroner Thụy Điển (tương đương 265 triệu đô la), được tài trợ cho các giải thưởng thường niên về Vật lý, Hóa học, Y sinh, Văn học và Hòa bình. 

Trong số đó, giải Nobel Văn học cho thấy tình yêu cháy bỏng của ông từ khi còn là một đứa trẻ. Còn Giải Nobel hòa bình là lời giải thích không thể bác bỏ cho lương tâm và lòng yêu hòa bình của Alfred Nobel, dẫu ông không thể chứng minh cho nhân loại thấy điều này.

Ông được an táng tại quê nhà Stockholm (Thụy Điển), và đây cũng trở thành nơi tổ chức giải thưởng Nobel danh giá hằng năm.