Cần tăng cường sự tham gia của phụ nữ vào hoạt động biến đổi khí hậu

Với chủ đề "Hành động vì biến đổi khí hậu: Phụ nữ là người nắm giữ giải pháp", cuộc thảo luận bàn tròn đã đưa ra những ý kiến từ các đại diện là phụ nữ ở cấp cơ sở, những nhà hoạch định chính sách, đối tác phát triển và Bà Robinson. Các đại biểu đã chia sẻ về những khác biêt mà phụ nữ có thể mang lại trong các hoạt động về biến đổi khí hậu và quản lý rủi ro thiên tai, đặc biệt trong bối cảnh gần đây Việt Nam phải ứng phó với hạn hán và xâm nhập mặn.

Tại cuộc thảo luận này, bốn đại diện phụ nữ cơ sở, những người đã tham gia tích cực vào các hoạt động về biến đổi khí hậu và quản lí rủi ro thiên tai tại các tỉnh Bến Tre, Bắc Kạn, Đồng Tháp và Thừa Thiên Huế đã có những chia sẻ hết sức thiết thực gắn liền với thực tiễn. Các chị sẽ chia sẻ về ảnh hưởng của biến đổi khí hậu và thiên tai đối với cuộc sống của mình, những thách thức gặp phải và các giải pháp đã được đề ra.

Để công tác phòng chống thiên tai, cũng như giảm nhẹ và thích ứng với biến đổi khí hậu được thành công cần có sự tham gia của cả nam giới và phụ nữ. Tại Việt Nam, ở nhiều nơi phụ nữ đang đóng vai trò chủ động trong các hoạt động này. Khả năng, kiến thức và kỹ năng của họ còn có thể được phát huy nhiều hơn nữa, tuy nhiên, vai trò và những đóng góp của họ trong công tác quản lí rủi ro thiên tai còn chưa được ghi nhận. Phụ nữ ít được tham gia vào bộ máy hoạch định chính sách trong hệ thống chính trị và quản lí ở cấp địa phương. Điều này đã có những ảnh hưởng đến khả năng ứng phó thiên tai có nhạy cảm về giới.

"Phụ nữ có vai trò quan trọng trong các hoạt động ứng phó với thiên tai và biến đổi khí hậu. Họ là những người đầu tiên chăm sóc các thành viên trong gia đình khi thiên tai xảy ra. Quá trình lập kế hoạch giảm nhẹ rủi ro thiên tai và thích ứng với biến đổi khí hậu sẽ chưa thể thành công nếu không có những ý kiến đóng góp của phụ nữ. Phục hồi sau thiên tai ở cộng đồng sẽ không thể đạt được nếu chúng ta không tăng cường năng lực phục hồi của phụ nữ. Chúng ta cần tận dụng khả năng và nguồn lực của họ khi ứng phó với biến đổi khí hậu’, bà Shoko Ishikawa, Trưởng đại diện UN Women tại Việt Nam chia sẻ.

Cũng tại cuộc thảo luận này, các đai biểu đến từ Bộ Lao động Thương binh – Xã hội, Bộ Tài Nguyên Môi trường; Hội liên hiệp Phụ nữ - Việt Nam; Hội chữ thập đỏ Việt Nam; Ủy ban Khoa học và Môi trường – Quốc hội... cũng đã đề xuất các giải pháp để tăng cường sự tham gia của phụ nữ trong xây dựng và triển khai các chính sách về biến đổi khí hậu có yếu tố giới. Các khách mời sẽ thảo luận cách thức để chuyển đổi những kinh nghiệm từ cơ sở thành chính sách, và những việc cần làm để hỗ trợ và nâng cao năng lực và kiến thức của phụ nữ, giúp họ trở thành người thúc đẩy sự phát triển bền vững tại cộng đồng địa phương.

Việt Nam là một trong các quốc gia dễ bị tổn thương và bị ảnh hưởng nặng nề nhất từ biến đổi khí hậu. Việt Nam là nước đứng thứ Bảy trong Báo cáo về Chỉ số Rủi ro khí hậu Toàn cầu được công bố năm 2015, theo đánh giá những thiệt hại do biến đổi khí hậu gây ra trong giai đoạn 1994 – 2013. Với phần lớn dân số hiện đang sinh sống tại các lưu vực sông trũng và thấp, và các vùng bờ biển, dự kiến có hơn 70% dân số Việt Nam đang chịu ảnh hưởng của thiên tai. Trong những năm gần đây bão và lũ lụt diễn ra ngày càng thường xuyên, gây ra những thiệt hai về con người và ảnh hưởng nặng nề đến nền kinh tế.

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu đang gây ra những ảnh hưởng ngày càng rõ rệt, hơn bao giờ hết chúng ta cần huy động nguồn lực từ tất cả các bên để có thể quản lí rủi ro thiên tai một cách hiệu quả hơn nữa. Phụ nữ, với năng lực, kỹ năng và kiến thức của mình là những nguồn lực có giá trị nhưng vẫn chưa được phát huy tối đa. Đưa phụ nữ vào trọng tâm của các hoạt động về biến đổi khí hậu sẽ góp phần phát huy sức mạnh tổng hợp, và tạo điều kiện để họ có thể đóng vai trò chủ chốt trong những nỗ lực của quốc gia nhằm ứng phó với thảm họa và biến đổi khí hậu.

Nguyễn Hùng