Các thủy điện trên bậc thang sông Đà có đảm bảo an toàn để chống lũ?

Trước tình hình mưa lũ diễn ra ngây thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản, sáng 26/6, Bộ trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh đã chủ trì Phiên họp Hội đồng tư vấn KH&CN về an toàn hệ thống thủy điện trên bậc thang thủy điện sông Đà.

Tham dự Phiên họp có Tổ chuyên gia độc lập của Hội đồng Tư vấn có ông Bùi Đức Hải, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La; đại diện các Bộ: Xây dựng, Công Thương, Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Tài nguyên và Môi trường; đại diện Viện Vật lý địa cầu, Trung tâm Dự báo Khí tượng Thủy văn Trung ương. Đại diện lãnh đạo: Ban Kinh tế Trung ương, Tập đoàn Điện lực Việt Nam và các đơn vị: Công ty Thủy điện Hòa Bình, Công ty Thủy điện Sơn La, Công ty Thủy điện Huội Quảng – Bản Chát và lãnh đạo các Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN) các tỉnh Hòa Bình, Sơn La, Điện Biên, Lai Châu.

Lưu lượng nước ở thượng nguồn đạt mức kỷ lục hơn 20 năm qua

Trước phiên họp, các thành viên Hội đồng cũng đã đi kiểm tra thực tế tại công trình thủy điện Bản Chát và Hội Quảng cho thấy, hiện nay các công trình thủy điện này đang từng bước được bổ sung các thiết bị đo tự động thay thế dần các thiết bị đo thủ công, đồng thời bổ sung các thiết vị ở vị trí trí khác. Các thành viên Hội đồng cũng tiếp tục tổ chức nghiên cứu, thu thập số liệu để làm cơ sở cho việc giảm bớt lưu lượng sả liên tục, sả sâu đập thủy điện để tránh lãng phí nguồn tài nguyên nước và đảm bảo an toàn cho vùng hạ lưu.

Bộ trưởng Chu Ngọc Anh khẳng định, qua báo cáo kết quả quan trắc, phân tích, đánh giá về tình trạng làm việc, an toàn công trình, hồ chứa đến tháng 5/2018 cho thấy các công trình thủy điện Hòa Bình, Sơn La, Lai Châu, Hội Quảng – Bản Chát đang làm việc trong trạng thái ổn định, an toàn, sẵn sàng vận hành mùa mưa lũ năm 2018. Do đó mặc dù lưu lượng nước ở thượng nguồn đạt mức kỷ lục hơn 20 năm qua nhưng các công trình thủy điện vẫn vận hành an toàn và hiệu quả.

Ông Nguyễn Đình Hậu - Vụ trưởng Vụ KH&CN các ngành Kinh tế - Kỹ thuật (Bộ KH&CN) cho biết, ngay sau Phiên họp thường kỳ ngày 5/7/2017, Cơ quan Thường trực Hội đồng đã gửi Biên bản Phiên họp và Thông báo kết luận Phiên họp tới thành viên Hội đồng và các đơn vị liên quan.

Đặc biệt, ngay sau khi xảy ra đợt mưa lớn ở khu vực tỉnh Hòa Bình ngày 9-11/10/2017 gây mưa lớn cực đoan với tổng lượng mưa từ 300-400mm, Bộ KH&CN và các chuyên gia thuộc Hội đồng Tư vấn KH&CN về An toàn hệ thống thuỷ điện trên bậc thang thủy điện sông Đà đã có buổi làm việc, trao đổi với Công ty Thủy điện Hòa Bình, đồng thời đi thực địa xem xét tình hình sạt lở, lún sụt đất, tham gia đóng góp ý kiến trong việc xác định nguyên nhân, đánh giá tác động ảnh hưởng của việc sạt lở đất tại khu vực đồi Ông Tượng để các cơ quan chuyên môn tham khảo, tổng hợp đưa ra các giải pháp thích hợp trong việc tổ chức di dời các hộ dân, cơ sở sản xuất ra khỏi vùng nguy hiểm, từng bước hỗ trợ ổn định đời sống của nhân dân vùng bị thiên tai.

Liên quan đến tổng sản lượng điện sản xuất năm 2017 của các thủy điện trên hệ thống sông Đà, ông Ngô Sơn Hải – Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn điện lực Việt Nam (EVN) cho biết, năm 2017 tổng sản lượng điện của các thủy điện trên hệ thống sông Đà chiếm chiếm 14,80% (29,361 tỷ kWh) sản lượng điện sản xuất và nhập khẩu toàn hệ thống điện; báo cáo chi tiết về các thông số kỹ thuật chính của công trình, kết quả quan trắc, đánh giá tình trạng an toàn đập thủy điện trên hệ thống sông Đà, các nội dung chi tiết về chế độ thủy văn về các hồ trong năm 2017 và đầu năm 2018…

Đối với hoạt động dự báo khí tượng thủy văn Khu vực Tây Bắc, ông Phạm Thế Thế, theo Phó Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, Trung tâm đã kịp thời cung cấp các bản tin cảnh báo, dự báo tình hình mưa lũ theo Quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Hồng. Tổng số bản tin được cung cấp gồm 92 bản tin trong mùa lũ và 12 bản tin trong mùa cạn trong năm 2018 và 4 bản tin mùa cạn trong 4 tháng đầu năm 2018.

Cần tiếp tục theo dõi hiện tượng thấm của các công trình thủy điện

Tại phiên họp, các thành viên, chuyên gia Hội đồng đều đánh giá, qua kết quả quan trắc, phân tích, đánh giá về tình trạng làm việc, an toàn công trình, hồ chứa đến tháng 5/2017 cho thấy các công trình thủy điện Hòa Bình, Sơn La, Lai Châu, Huội Quảng và Bản Chát đang làm việc trong trạng thái ổn định, an toàn, sẵn sàng vận hành mùa lũ năm 2018. Bên cạnh đó các thành viên, chuyên gia Hội đồng cũng cho rằng, báo cáo kết quả quan trắc, đánh giá tình trạng an toàn đập hệ thống các đập thủy điện trên hệ thống sông Đà do các Công ty thủy điện Sơn La, Hòa Bình và Huội Quảng-Bản Chát lập về cơ bản đã đáp ứng yêu cầu.

Bộ trưởng Bộ KH&CN Chu Ngọc Anh - Chủ tịch Hội đồng Tư vấn KH&CN về an toàn hệ thống thủy điện trên bậc thang thủy điện sông Đà cho biết, qua các kết quả quan trắc và đo đạc các thông số, đánh giá tình trạng làm việc của công trình đến thời điểm tháng 5/2018, Cơ quan Thường trực Hội đồng đồng thuận với báo cáo của Tập đoàn Điện lực Việt Nam và Công ty thuỷ điện Hoà Bình, Sơn La, Lai Châu và Huội Quảng-Bản Chát đánh giá công trình đang làm việc an toàn và ổn định. Công tác phòng, chống lũ, bão đã được chuẩn bị chu đáo. Công trình đủ điều kiện sẵn sàng tham gia chống lũ và tích nước năm 2018.

“Đối với công trình thủy điện Hòa Bình, Sơn La, Lai Châu, Huội Quảng và Bản Chát cần tiếp tục theo dõi hiện tượng thấm, xây dựng kế hoạch chi tiết công tác kiểm định an toàn đập để đảm bảo thực hiện đúng tiến độ; Sớm hoàn thành việc sửa chữa những hư hỏng ảnh hưởng đến công trình, đồng thời xây dựng kế hoạch khảo sát, đánh giá hiện trạng chất lượng công trình…”, Bộ trưởng Chu Ngọc Anh đề nghị.

Bộ trưởng Chu Ngọc Anh cũng đề nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường xem xét triển khai hệ thống quan trắc mưa tự động, hướng dẫn việc xây dựng các trạm khí tượng thuỷ văn chuyên dùng trên lưu vực sông Đà để nâng cao chất lượng dự báo, hỗ trợ ra quyết định trong quá trình quản lý vận hành; Xây dựng các phương án dự báo lũ lớn trong điều kiện không có đầy đủ thông tin về chế độ vận hành của các hồ chứa Trung Quốc. Sớm ban hành Quy trình vận hành liên hồ do Quy trình vận hành liên hồ ban hành tại Quyết định số 1622/QĐ-TTg ngày 17/9/2015 của Thủ tướng Chính phủ đến ngày 14/6/2017 hết hiệu lực.

Trung tâm Dự báo KTTV Trung ương tiếp tục đầu tư các công nghệ dự báo nâng cao chất lượng dự báo. Lắp đặt, bổ sung thêm các trạm quan trắc mưa, quan trắc thủy văn trên thượng nguồn sông Đà nhằm nâng cao khả năng phát hiện lũ sớm, nâng cao chất lượng dự báo mưa trong khu vực nhỏ, nâng cao chất lượng dự báo đỉnh lũ cũng như nhận định thời gian xuất hiện đỉnh lũ.

Ban Chỉ đạo Trung ương về Phòng chống thiên tai, trong thời kỳ lũ muộn, căn cứ trên nhận định của Trung tâm dự báo Khí tượng thủy văn trung ương về khả năng xuất hiện lũ muộn chủ động xem xét cho các hồ chứa tích nước sớm.

S.H